وسیب دا وݙّا لوک شاعر

ارشاد تونسوی سمجھدن جو بندہ کوں منزل تے پہنچݨ سانگھے اپݨی بھاہ آپ ٻالݨی پوندی ہے۔ اگر لوک انفرادی سطح تے سوجھل ذہن تے منطقی دلائل رکھین تاں اُنہاں دی قیادت وی خود بخود ٹھیک تھی ویسی اَتے وسیب دے ݙُکھ وی ٹل ویسن ۔ پر اگر قیادت کوتا اندیش تے عصری تقاضیاں کوں سمجھݨ توں گریزاں ہے تے کیا تھی پیا بندے کوں اپݨااندر صاف رکھݨا چاہیدے۔

جے کوئی رستہ نہیں ݙس ڳدا

وَل وی اوندے ذہن توں یارو

سارے موسم دے خوابیں کوں

کوئی وی بندہ نئیں کھس سڳدا

ساوݨ آوے یا نہ آوے      (ص:29)

وݙی لوک شاعری دا ہک سُوہݨپ اوندے وچ ورتیاں ڳیاں علم بیان دیاں خوبیاں (صنائع تے بدائع)ہوندئیں ۔ اُنہاں وی اپݨی شاعری کوں علامتاں نال ٹھہائے اُنہاں دی شاعری اِچ ورتیے ڳئے استعارے ، تراکیب تے محاورے اُنہاں دی شاعری کوں فنی طور تے رنگین بݨا ݙیندن۔

سئیں خالد اقبال دمان دے علاقے ’’بنی‘‘ اِچ 1963ء اِچ ڄمے۔ دمان دی ہک خوبی اے وی ہے جو ٻال وقت توں ٻہوں پہلے بُکھ ، ݙُکھ تے تس جھیں لفظ ناصرف سُݨ ڄُلدے ، بلکہ انہاں گاٖلھیں دا ،ہیلکا، وی تھیوݨ لڳ ویندے۔ انہائیں مسائل نے سئیں خالد اقبال کوں وی وطن چھوڑݨ تے مجبور کر ݙتا ۔ پر آپݨی مِٹی دی تاثیر سانگھے ، اُنھاں علم ، ادب تے شہرت … ہر میدان اِچ اپݨا ناں بݨائے ۔ 1987ء اِچ پبلک سروس کمیشن دے ذریعے لیکچر منتخب تھئے پر لوکیں نال جُڑت رکھݨ دی آرزو ، اُنہاں کوں ریڈیو دی دُنیا اِچ گھن آئی ۔ سچ اے ہے جو اِنہاں ریڈیو کوں ٹھمکائے ، تے ریڈیو اِنہاں کوں ہنڈائے۔

جیڑھا لوک ادب اپݨے عہد دے لوکیں تے آوݨ آلیں نسلیں کوں زندگی دیاں نویاں تے سوجھل راہواں ݙکھیندے او جدید سرائیکی لوک ادب سݙویندے ۔ اے ادب اپݨے لوکیں دے ݙُکھ سُکھ دا بھائیوال بݨدے ۔ اے ادب اپݨی دانش سُودھا ، اپݨی تاریخ تے ثقافت کوں نشابر کریندے ۔ خالد اقبال اپݨی شاعری دا آغاز ’’کھمبیاں ، کھمب کھنڈائے‘‘ توں شروع کیتا ، تے پندھ کویلیاں کوں 2013ء تک جاری رکھیا ہوئے۔

1970ء دے ݙاکے اِچ بنگالیاں دی بے چینی تے ول علیحدگی نے اِتھوں دے دانشور طبقہ کوں ہِلا تے رکھ ݙتے ۔ مارشلائی سوچ تے سیاسی کوتاہ بینی نے اِتھاں طوائف الملوکی کوں متعارف کرائے ۔ لہٰذا ضروری تھی ڳیا ہا، جو اِتھاں ہک دفعہ وَل ’’خودی، قومی شناخت ، تے تہذیبی سُنڄاݨ‘‘ جہیں افکار کھنڈائے ونڄن۔ ایںسوچ دے زیر اثر سرائیکی شاعری ہک نواں رُخ اختیار کیتا ۔او تصوف دی چھاں تے اُٹھ کے ، مزاحمت تے جدوجہد دی دُھپ اِچ اَن کھڑی تھئی۔

ٻیا ݙیکھو

• چولستان دی لوک شاعری دی اَواز

• ارشاد تونسوی دی لوک شاعری

• لوک شاعری اِچ وجودیت

• لوک شاعری وِچ استحصالی قوتاں دی فکر دا مطالعہ

• اڄوکے دور دے لوک ادب دے لکھاری

ٻاہرلے جوڑ

• ڈاکٹر خالد اقبال صیب دی لائبریری دا ٻِیا مواد۔ ۔ ۔ ۔