ملتان دے خطاط، نقاش اتے جلد ساز ٹَٻَّر
ملتان دے ہِک معروف نقاش / دستکار محمد باقر دے اَبّا سئیں استاد نذر محمد گذشتہ صدی دے معروف نقاش اَتے خطاط اَتے جلد ساز ہَن۔ ہِک ملاقات اِچ انہاں ݙسیا ہا جو ساݙا سارا خاندان نقاشی، خطاطی اَتے جلد سازی اِچ مشہور ہئی۔ ایران دے رہائشی معزز خاندان دے فرزند میاں غلام مجتبیٰ خوش نویس دے پُتر میاں غلام محمد وِی ترے فن خوشنویسی (خطاطی)، نقاشی اَتے جلد سازی دے ماہر ہَن۔ انہاں نقل مکانی کر تے بغداد شریف اِچ رہائش رکھ ݙتی۔ اُتھائیں آپݨے فن دا مظاہرہ تاریخی عمارتاں تے کریندے رہ ڳئے۔ انہاں دے ݙو پُتر ہَن ہِک دا ناں میاں غلام محی الدین اَتے ݙوجھے دا ناں میاں غلام دستگیر ہَا۔ اے ݙونہیں وی تریہے فنون دے ماہر ہَن۔ ݙوجھے پتر غلام دستگیر آپݨے ترے پُتراں سمیت ملتان آگئے اِتھاں اِنہاں دے کم دی وݙی مانگ تھی گئی۔ میاں غلام دستگیر دے پُتراں دے ناں: میاں غلام مصطفی، میاں غلام صدیق اَتے تریجھے دا ناں میاں غلام رسول ہَا۔ نقاشی، خطاطی اَتے اُوں ویلے دی مُروّجہ جلد سازی اِچ اِنہاں بھرانواں دا ملتان اَتے اِرد گرد اِچ وݙا ناں ہَا۔ اُوں ویلے انہاں دی رہائش دے نیڑے ڄہڑے وی جوان راہندے ہَن سارے میاں غلام رسول نقاش اَتے خطاط دے شاگرد ہَن۔ استاد غلام رسول لا ولد ہَن۔ ہِیں کیتے او ٻالاں کوں وݙے شوق نال سکھیندے ہَن۔ انہاں دے ݙوجھے بِھرا غلام صدیق وِی لا ولد ہَن۔ پر انہاں دے تریجھے بِھرا میاں غلام مصطفیٰ دے ترے پُتر ھَن: میاں غلام یٰسین ݙوجھے دا ناں غلام سرور اَتے تریجھے دا ناں میاں غلام مرتضیٰ۔ اے تریہے بھِرا وِی اِنہاں تِرھاں فنون دے ماہر اَتے یکتا ہَن۔ میاں غلام مرتضیٰ وَت انہاں دے پُتر میاں اللہ داد اَتے انہاں دے پُتر نذر محمد اَتے انہاں دے پُتر محمد باقر نقاش اے سارے نقاشی، خوشنویسی اَتے جلد سازی دے ماہرین ہَن۔ پراݨیاں جلداں تے چمڑے اُتے خطاطی اَتے نقاشی کریندے رہ ڳئے۔ ڄہڑھی لوہے دے بُلاکاں نال ٹھپے دی صورت اِچ کیتی ویندی ہئی۔
ملتان بھر دیاں مسیتاں اِچ نقاشی اَتے خطاطی اَج وی انہاں دے نانواں نال تحریراں موجود ہِن۔ پہلے ایہا ریت روایت ہئی جو ڄہڑھا فن نقاشی جاݨدا ہَا او لازمی طور تے خوشنویسی دا وی ماہر ہوندا ہَا۔ اِیں سانگے ڄو نقاشی اَتے خطاطی لازم و ملزوم ہَن۔ بعد اِچ ڄݙاں چھاپے خانے عام تھی گئے تاں خطاطی دا شعبہ وِی الگ تھی ڳیا وَت خوشنویس اَتے خطاط صاحبان کتاباں اَتے اشتہار وغیرہ لکھݨ کیتے پریساں نال جُڑ گئے۔
البتہ اے گاٖلھ ضرور حیرانی آلے ہِے ڄو اَڄ دا نقاش خطاط کیوں نِیں۔ شاید ایندی وجہ اَے ہو وے جو اَج نقاش کوں ہِکے کم توں اِی فرصت نِیں ملدی۔
میاں غلام مصطفیٰ اَتے میاں غلام صدیق ݙو بھِرا بغداد اِچوں ملتان آتے رَہ گئے ہَن۔ 1258ہجری اِچ ملتان آئے ݙونہیں بِھرا خطاط اَتے نقاش ہَن۔ اِنہاں دا کم ݙݙھ سو سال پراݨیاں عمارتاں تے موجود ہوسی۔ میان باقر نقاش دے پر ݙاݙے دے اَبا اَتے چاچا ہَن۔ اے قلمی قرآن پاک اَج وِی میاں باقر نقاش دے کول محفوظ ہِن ڄہڑھے ڄو انہاں خانوادے دے بزرگاں دے لکھے ہوئے شاہکار ہَن۔ انہاں تے سونے اَتے لاجورد دا وِی کم تھیا ہوئے۔
حضرت مخدوم رشیدؒ دی خنگاہ تے میاں غلام یٰسین دی خطاطی اَتے نقاشی دے کمالات دا ہِک عکس۔ حضرت مخدوم رشید چغتائی ؒ حضرت غوث بہاء الدین زکریا ملتانی ؒ دے چچا زاد بھائی اَتے بہنوئی وی ہَن۔ وݙی شان اَتے فیض آلی سرکار ہَن۔ انہاں دی خنگاہ شریف یکی دی یکی خطاطی اَتے نقاشی دا شاہکار اَتے مرقع ہِے۔ موجودہ سجادہ نشین سئیں اَکبر ہاشمی دے شکریے نال ہِک عکسِ جمیل۔[١]
ٻِیا ݙیکھو
لکھوحوالہ جات
لکھو- ↑ از: "ابن کلیم" "ملتان دے لوک فنون وِچ روائتی خطاطی دا ارتقاء" (١٩٧٠ء تُوں پہلاں)، باہتمام: دبستان فروغ خطاطی (رجسٹرڈ)۔ (غیر مطبوعہ سرائیکی مقالہ)۔