خانوادۂ قریشی العراقی دے دستکار شخصیّتاں

حضرت خواجہ محمد حسین بخشؒ اَتے اُنہاں دے بھرا مولانا اِلٰہی بخش چشتی نظامی العراقی دے ہتھ دیاں لکھیاں کئی چیزاں موجود ہِن۔ اینویں اِی اُنہاں دے ہِک ٻئے بزرگ مولانا حافظ نبی بخش چشتی نظامی دے ہتھ دے خطِ نسخ اِچ لکھے درودِ مستغاث دا ہِک ورقہ لبھے۔ اِینویں ہِک ہندو ڄیڑھا خواجہ محمد حسین بخش قریشیؒ دے دستِ مبارک تے مسلمان تھیا ہَا اوندا ناں بعد اِچ علی گیان سیاح رکھیا ڳیا۔ اُوکوں وی خوشنویسی دا پہلے وی شوق ہا اُوں وَت باقاعدہ حضرت حافظ بشیر احمد قریشی العراقی دی شاگردی اختیار کر گِدی اَتے او نستعلیق ٻہوں سوہݨی لکھدے ہَن اُنہاں دے ݙو خوبصورت طغرے ڄیڑھے اُنہاں نے آپݨے اُستاد سئیں دی خدمت اِچ پیش کیتے اِے طغرے وی وݙی انفرادی شان رکھدن پُراݨی اُردو اِچ ہِن۔

اِینویں حضرت خواجہ حافظ مفتی محمد موسیٰ پاک قریشی چشتی نظامی العراقی دے دستِ مبارک دی لکھی ہوئی عربی عبارت اِچ خطبے دے شروع آلے لفظ ہِن۔ اے سارے کتاب ’’تاریخ فنِ خطاطی‘‘ ڄیڑھی 1977ء اِچ دبستان فروغِ خطاطی رجسٹرڈ ملتان توں شائع تھئی ایندے مرتب سئیں ابن کلیم ہَن اُنہاں دے شکریے دے نال شامل کریندے پئے ہیں۔

حضرت حافظ بشیر احمد صدیقی العراقی دے ہتھ دا لکھیا ہویا خطِ نستعلیق دا فن پارہ وݙا سوہݨاں تے من موہݨاں ہِے۔ ڄینیوں ایرانی خطاط یا وَت مغل دور دے خطاط صاحبان نے وصلیاں لکھیاں ہَن اَتے انہاں کوں نقش ونگار دی رنگینی نال سوہݨاں کیتا ہَا اویں اِی حضرت حافظ صاحب نے نقاشی دے فن دا وی خطاطی نال روایتی گاٖنڈھا گنݙھ ݙتے۔ انہاں دی پیدائش 1898ء اِچ تے فوتگی 9جنوری 1965ء مطابق 5رمضان المبارک 1384ہجری کوں تھئی۔ حضرت حافظ بشیر احمد دا اے نستعلیق ایرانی اَتے ملتانی طرز دا سوہݨاں ملاپ ہِے۔ اَتے ملتان دی پہچاݨ ہِے۔

خطاط حضرت حافظ بشیر احمد العراقی نے وݙے فن دی مہارت ݙکھیندے ہوئے خطِ نستعلیق اِچ کلمہ طیبہ کوں ہِکی قلم نال سِدھے تے وَت پُٹھے پاسوں لکھے ایں انداز کوں ’’توام‘‘ انداز آکھیا ویندے منعکس خطاطی وی ایکوں آہندن۔ ڄینویں کہیں سینری دا عکس دریا اِچ پوندے ۔ فنی حوالے نال خطِ نستعلیق دا اے معیار وݙے کمال دا مظہر ہِے۔ ایندا اَصل دبستان فروغِ خطاطی دی لائبریری اِچ موجود ہِے۔

اے عملِ خطاطی حضرت حافظ بشیر احمد العراقی دا ہِے۔ خطِ نستعلیق اِچ اللہ اکبر دی ایݙی سوہݨی کمپوزنگ کیتی ڳئی ہِے۔ ڄہڑھی وݙی باکمال ہِے خطاطی دی اصطلاح اِچ ایں ترکیب کوں ’’توام انداز‘‘ آکھیاویندے یعنی جڑواں۔ ہِک پاسوں دے لکھے ہوئے لفظ اُونویں دے اُنویں ٻئے پاسے ہکی قلم نال سِدھے تے پُٹھے لکھے ونجݨ۔ اَڄ تاں کمپیوٹر دا دَور ہِے۔ ایں بݨاون کوئی معنی نِیں رکھدا پر ہتھ نال ہِکے کاغذ تے اِیں لکھݨ کمال ہئی۔ اے وِی دبستان فروغِ خطاطی رجسٹرڈ دِی لائبریری اِچ موجود ہِے۔

ملتان دی روایتی خطاطی اِچ علی گیان سیاح دا ناں ٻہوں مشہور تھیا۔ روایت اے ہِے ڄو اے 1946ء اِچ ملتان آئے ہَن تے حضرت خواجہ حسین بخشؒ دے ہتھوں بیعت تھئے تے وَت اُنہاں دے صاحبزادے حضرت حافظ بشیر احمد صدیقی قریشی العراقی کول خطاطی سکھدے رہ ڳئے۔ اُتلی رُباعی ٻہوں خوبصورت نستعلیق اِچ اُنہاں لکھی ڄہڑھی فارسی اِچ ہِے۔

ݙوجھی خطاطی اُردو شعر دی صورت اِچ ہِے ڄہڑھی پراݨی طرز دی اُردو اِچ لکھی گئی ہِے۔ اے خطاطی دے ݙونہیں فن پارے انہاں آپݨے استادِ گرامی کُوں لکھ تے پیش کیتے ہَن درمیان عربی اِچ لکھیا ہِے۔ ’’بپاس خاطر بشیر احمد خوشنویس ملتانی‘‘

ٻِیا ݙیکھو

• ملتان دے خطاط، نقاش اتے جلد ساز ٹَٻَّر

• مولانا فخر الدین ابراہیم العراقی۔

• حافظ بشیر احمد قریشی العراقی              

• لوک فنون وِچ خطاطِ اعظم ملتان

• ملتان دے ݙو دستکار خطاطاں دا تعلق

ٻاہرلے جوڑ

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی دا اُردو وکیپیڈیا تے تعارف

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی (مرحوم) دا ٻِیا پورھیا

• گُلِ رعنا ادب سوسائٹی دے ٻئے کتاباں۔۔