اُستاد فِدا حسین آرٹسٹ

اُستاد فدا حسین خطاط، آرٹسٹ، مصور کوں ملتان دا کیڑھا شخص نِیں جاݨدا۔ اُنہاں دے بھرا سئیں عاشق حسین آرٹسٹ نے کراچی ونڄ تے ملتان دا تے آپݨے بزرگاں دے لوک فن دا ناں روشن کیتا۔ فدا حسین آرٹسٹ ٻہوں وݙے خطاط مصور اَتے آرٹسٹ ہَن ملتان دے ہِک تریخ دے لکھاری سئیں علامہ عتیق فکری نے ملتان تے قدیم زمانے اِچ تھیوݨ آلے سکندرِ اعظم دے حملے اَتے پرہلاد مندر دے تاریخی واقعات کُوں فدا حسین آرٹسٹ توں مصوری کرایا ہَا۔ یعنی منظر نامہ ݙسایا ڳیا تے اُستاد فدا حسین نے اُوکوں تصویری شکل ݙتی، اے تصویراں دی ہک رینج ہئی ڄیہڑیاں گورنمنٹ پائلٹ ہائی سکول نواں شہر دے وݙے ہال اِچ فریم کرا تے لایاں ڳیاں ہَن۔  وَت علامہ عتیق فکری نے آپݨی تصنیف نقشِ ملتان اِچ شامل وی کیتن کتاب دے صفحہ 33 تے قلعہ ملتان دی 35000 قبل مسیح دی ہِک تصویر، قلعے دے تلے دریائے راوی واہند، اَتے اُروار کچے ڄھونپڑے بݨے ہن۔ وَت پرہلاد مندر ملتان قلعہ تے ڄیڑھا ہئی اُوندی ہِک تصویر صفحہ نمبر 139 تے ہِے‘ ہِک وݙے لوہے دے کھنبھے وچ اَڳ دا چیخا ٻال تے پرہلاد کُوں آکھیا ڳیا ہَا ڄو اِیکوں گلکڑی پاء پر ہلاد اللہ ہک کوں منݨ آلا ہَا اُوں ہک کویلی کوں بھا وانڳوں گرم ایں کھمبھے تے چڑھدا ݙٹھا تاں خود وی اُوکوں گلکڑی پاگھدی تے اللہ نے اُوکوں محفوظ رکھیا۔ وَت ہک تصویر صفحہ نمبر 172 تے ہِے ڄیندے اُتے سکندرِ اعظم پوڑھی لا کے قدیم قلعہ دے دمدمے تے چڑھدا ݙکھایا ڳے۔ وَت صفحہ نمبر 171 سکندرِ اعظم کوں ہِک ملوہی سپاہی نے زہر دا بھریا ہویا تیر ماریا اَے سارے منظر سئیں فدا حسین ملتانی نے مصوری اِچ ݙھال تے ملتان دی قدیم ثقافت کوں زندہ اَتے تابندہ کرݙتا۔ خطاطی دے وچ وی اُنہاں دے ٻہوں سارے شگرد ہن مصوری وچ وی شاہین مارکیٹ دے وچ ہک خطاط اَتے آرٹسٹ نواز کم کریندے ہن او وی اُستاد فدا حسین دے شاگرد ہَن شمس الدین آرٹسٹ‘ اُستاد اعظم، جہانگیر آرٹسٹ اَتے ٻئے ٻہوں سارے شگرد ہَن۔ اِیں خانوادے، دے وݙے سربراہ الحاج منظور احمد احقر اِی ہن ڄنہاں دا قبیلہ انہاں فنون دے ودھݨ پھلݨ دا سبب بݨیا۔ سئیں منظور احمد احقرؔ دی وفات 9فروری 1972ء مطابق 23 ذوالحجہ 1391ہجری ، بدھ دے ݙینہہ کوں تھئی۔ اللہ تعالیٰ اُنہاں دے درجے بلند کرے تے جنت الفردوس اِچ ڄاء ݙیوے۔ اُنہاں دے بھتریڄے محمود احمد قادری نے وی ملتان دی تاریخ اِچ وݙے وݙے پوسٹر لکھ کے آپݨے فن دا ݙنکا وڄا چھوڑیا ہئی۔ منظور احمد احقرؔ سئیں دے وݙے پُتر عید احمد دے ݙو پُتر لیاقت حسین قادری اَتے شوکت قادری ہَن ڄیڑھے آپݨے ݙاݙا سئیں دے فنِ خطاطی اَتے چھپائی دے کم کُوں اَڳاں ٹوری کھڑن۔

اُستاد منظور احمد احقرؔ سئیں خطِ نستعلیق اَتے خطِ نسخ دے وݙے کاریگر ہَن انہاں دی خطاطی کوں برصغیر پاک و ہند اِچ وݙا پسند کیتا ویندا ہَا۔ اِے پچھلی صدی دے وسط دا زمانہ ہَا ڄݙاں ملتان دی دھرتی تے سئیں منظور احمد احقرؔ نے ملتان اِچ سب توں وݙی 30x40سائز دی لیتھو پرنٹنگ مشین لائی اَتے پریس دا ناں ہمدرد پرنٹنگ پریس رکھیا اُوں دَور اِچ وݙے وݙے 30x40سائز دے اشتہارات لکھݨ اَتے چھاپݨ دا ہِک رواج پئے ڳیا ہَا۔ اَے وݙے سائز دے پوسٹر خطاطی کرݨ دے ملتان اِچ اُوں ویلے ݙو، ترے ماہر ہَن ہِک تاں محمد حسن خان کلیم رقمؔ، منظور احمد احقرؔ، اَتے منشی طفیل احمد قادری۔ وَل بعد اِچ اُستاد خلیل الرحمن چشتی، ابنِ کلیم احسنؔ نظامی، اقبال رحیمیؔ، اقبال یوسفیؔ، راشد سیالؔ،  کراچی اِچوں آئے ہوئے ہِک دہلوی طرز دے خطاط سئیں تاثیر نقوی، اُستاد سلیم چشتی، اَتے کئی ٻئے خطاط وݙے مشہور تھئے۔ اُستاد صالح محمد جمالی، اُستاد عبدالشکور، اُستاد نذر محمد، مختار اسدیؔ،  اَتے اُستاد نذر حسین،انہاں دے شگرداں اِچوں عاشق اِلٰہی، ظہور آزاد، اسداللہ، فیاض، عارف مہدی، سیف الرحمن، رحمت کاتب، حافظ محمد سراج سعیدی، عبدالغفور سلیمانی، وغیرہ۔ اے او لوک ہِن ڄنہاں محض عام کتابت نِیں کیتی بلکہ عام کتابت توں ہٹ تے کوئی تخلیقی کم وی کیتے خطاطی وِچ غیر کمرشل کم کرݨ آلے خطاط گھٹ ہِن ڄݙاں ڄو کاتب تاں ہزاراں ہَن ملتان دیاں اخباراں لکھݨ آلے، ہِک اخبار اِچ چالھی کاتب ہوندے ہَن۔ اِے تاں ڄݙاں کمپیوٹر دے نستعلیق پروگرام آئے تاں اخباراں دے دفتراں اِچوں کاتباں کوں فارغ کرݙتا ڳیا ہَا، اُنہاں کاتباں نے کئی ٻئے کم کر گھِدے اَتے کتابت چھوڑ ݙتی محض اُوہے لوگ اَج اِیں فن نال جڑھے ہِن ڄیڑھے ہر فن مولا ہَن اَتے تخلیق دی صلاحیت رکھݨ آلے ہِن۔

ٻِیا ݙیکھو

• خانوادۂ موسیٰ پاک العراقی دے لوک فن وِچ خدمات

• الحاج منظور احمد احقر دستکار۔

• ملتان دی قدیم لوک ثقافت اتے اُستاد فِدا حسین      

• منشی طفیل احمد قادری

• دبستان فروغِ خطاطی اتے منشی طفیل احمد قادری

• اُستاد خلیل الرحمٰن چشتی اتے ٻئے دستکار

ٻاہرلے جوڑ

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی دا اُردو وکیپیڈیا تے تعارف

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی (مرحوم) دا ٻِیا پورھیا

• گُلِ رعنا ادب سوسائٹی دے ٻئے کتاباں۔۔