سکندرِ اعظم
سکندر 350 توں 10 جون 323 قبل مسیح تک مقدونیہ دا حکمران ریہا۔ اس ارسطو جیہے استاد دی صحبت پائی۔ کم عمری ہی وچ یونان دی شہری ریاستاں دے نال مصر تے فارس تک فتح کر گھدا۔ کئی ٻیئاں سلطنتاں وی اس فتح کیتیاں جس دے بعد اس دی حکمرانی یونان توں گھن کے ہندوستان دے سرحداں تک پھیل گئی۔صرف ٻاویہہ سال دی عمر وچ اوہ دنیا فتح کرن کیتے نکلا۔ ایہ اس دے پیو دا خواب ہئی تے اوہ اس دے کیتے تیاری وی مکمل کر چکا ہئی لیکن اس دے دشمناں نے اونکوں قتل کرا ݙتا۔ ہݨ ایہ ذمہ داری سکندر تے عاید ہئی کہ اوہ اپݨے پیو دے مشن کوں کہیں طرح پورا کرے۔
پیو دی موت دے وقت سکندر دی عمر ٢٠ سال ہئی۔ لیکن اوہ اس لحاظ نال خوش قسمت ہئی کہ کہیں مشکل دے بغیر ہی اونکوں مقدونیہ دی حکمرانی مل گئی ہئی۔ ورنہ اس زمانے دا قاعدہ تاں ایہو ہئی کہ بادشاہ دا انتقال تھیندے ہی تخت دے حصول کیتے لڑائیاں شروع تھی ویندیاں تے اس لڑائی وچ ہر اوہ شخص حصہ گھندا جس دے کول تخت تک پہنچݨ دا ذرا وی موقع ہوندا۔ سکندر ہک تاں اپݨے پیو دا کلہا پتر ہئی، ݙوجھا اس وقت مقدونیہ دی حکمرانی دا کوئی ٻیا خاص دعوے دار نہ ہڑی۔ لیکن احتیاط دے طور تے سکندر نے اینجھے تمام افراد کوں قتل کرا ݙتا جیہڑے کہیں طرح اونکوں نقصان پہنچا سکدے ہن۔ اتھاں تک کہ اپݨی ماں دے اکساوݨ تے اس اپݨی کھیر پیندی مترئی بھیݨ کوں وی قتل کر ݙتا۔
سکندر کوں ہندوستان دے اندر تک ونجݨ تے اس دے عجائبات ݙیکھݨ دا بے حد شوق ہئی۔ اس دا ایہو شوق تے تجسس ہئی جس اونکوں یہاں آوݨ تے مجبور کیتا ہئی۔ ورنہ ایرانی سلطنت تے قبضہ کیا گھٹ ہئی کہ اوہ ٻئے دی لالچ کریندا۔ تاہم جݙݨ اس جہلم توں اگوں چلݨ دا ارادہ کیتا تاں اس موقع تے اس دی فوج نے اس دا ساتھ نہ ݙتا۔ سچ ڳالھ تاں ایہ ہے کہ پچھلے کئی ورہیاں دی مسلسل مشقت نے انہاں کوں سخت تھکا ݙتا ہئی تے ہݨ انہاں وچ مزید مہمات سر کرݨ دی بالکل ہمت نہ رہی ہئی۔ اس توں قبل اوہ جنہاں ممالک تے ریاستاں تے قبضہ کرچکے ہن انہاں دی افواج باآسانی ہار من گئی ہن مگر ہندوستانی افواج دی بہادری دے بارے انہاں کوں جہلم دے میدان جنگ وچ تجربہ تھیا جس توں انہاں دے دل خوف نال بھریج گئے ۔
خطۂ ملتان (سرائیکستان) تے حملہ تے سکندر اعظم دی موت لکھو
سکندر نے اپݨی فوج کوں اڳوں ودھݨ دا حکم ݙتا، انہاں کوں دولت دا لالچ ݙتا، زرخیز زمیناں تے قبضے دی امید ݙتی. ایہ فوج ملتان دی طرف ودھی. اتھاں ملوئی قوم آباد ہئی جنہاں دی شجاعت تے بہادری دے داستاناں کھنڈے ہوئے ہن. جݙݨ سکندری افواج ملتان تے حملہ آور تھئیاں تاں ملوئی سرائیکیاں نے ڈٹ کے مقابلہ کیتا اس مہم دے دوران سکندر دی کمر وچ ہک تیر لگا جیہڑا ریڑھ دی ہڈی وچ پیوست تھی گیا حکماء دے کوششاں دے باوجود ایہ تیر نہ نکل سڳیا. اس تے انہاں نے تیر دا کجھ حصہ کٹ ݙتا تاکہ سکندر جنگ جاری رکھ سکے ۔ تاہم کجھ ݙینہاں بعد ملتان فتح تھی گیا. اتھاں یونانی فوج نے اپݨے بادشاہ دے زخمی تھیوݨ دا بھیانک انتقام گھدا کہ شہر وچ کہیں کوں زندہ نہ چھوڑا. ملتان ہک قدیم شہر ہے ملتان دا اس وقت دا ناں مل استھان ہئی اس وقت ملتان دریائے سندھ دے ڈو شاخاں دے درمیان آباد ہئی یا اساں آکھ سڳدے ہیں کہ دریا سندھ اس ویلے ملتان شہر دے کول واہندا ہئی. اس وقت دریائے سندھ دا نام سندھو رکھا گیا ہئی تے مل استھان دے لوگ ہڑپہ تے موہنجوداڑو دے نال تجارت کریندے ہن.