ھندو مت

ہندو مت یا ہندو دھرم جنوبی ایشیا تے بالخصوص بھارت تے نیپال وچ غالب اکثریت دا ہک مذہب ہے جس دی بنیاد ہندوستان وچ رکھی گئی، ایہ اس ملک دا قدیم ترین مذہب ہے۔ ہندومت دے پیروکار اِس کوں سناتن دھرم (सनातन धर्म) آہدے ہن جیہڑے سنسکرت دے الفاظ ہن، انہاں دا مطلب ہے ‘‘لازوال قانون’’۔ ہندو مت قدیم ترین مذاہب وچوں ہک ہے۔ اِس دی جڑاں قدیم ہندوستان دی تاریخی ویدی مذہب نال ملدیاں ہن۔ مختلف عقائد اور روایات سے بھرپور مذہب ہندومت دے کئی بانی ہیں۔ اِس کے ذیلی روایات و عقائد اور فرقیاں کوں اگر ہک سمجھا ونجے تاں ہندومت مسیحیت تے اِسلام دے بعد دُنیا دا تریجھا وݙا مذہب ہے۔ تقریباً ایک اَرب پیروکاروں میں سے 905 ملین بھارت اور نیپال میں رہتے ہیں۔ ہندومت کے پیروکار کو ہندو کہاجاتا ہے۔

بھارت دا اکثریتی مزہب اے. ہندو دھرم دے پاڑاں قبل از تاریخ دے زمانے نال جڑے ہوئے ملدن.جیندا تذکرہ مہابھارت, رامائن, منودھرم شاستر, ارتھ شاستر تے گیتا وچ ملدے.اے ہندو دھرم دے مقدس کتاباں تاریخ دے نال نال دھرم دے اصول وی ݙیندن. انہاں کتاباں وچ مذہبی اکابرین رام چندر جی، کرشنجی، درڳا دیوی وغیرہ دے حالات زندگی تے وی روشنی پوندی اے.

مرودیشور مجسمہ

ایں مزہب دے مقدس مقامات وچ بنارس, ہری دوار وغیرہ ہن. آواڳان دا فلسفہ ہندو مت نال تعلق رکھدے. ایں دھرم دے معبد کوں مندرآکھا ویندے. دہلی وچ سناتن دھرم مندر کمپلیکس دا شمار ہندو مت دے خاص مندراں وچ تھیندے.تمام ہندو مقدس لکھتاں ݙو قسماں تے مشتمل ہن، شروتی (مسموع) (श्रुति) تے سمرتی (محفوظ) (स्मृति)۔ انہاں لکھتاں وچ دیگر مضامین دے نال نال الہیات، فلسفہ، اساطیر، ویدک یجنا، یوگا تے مندراں دی تعمیر جیہے موضوعات تے گفتگو کیتی گئی ہے۔ ہندو مت دی اہم کتاباں وچ چار ویداں، اپنیشد، بھگوت گیتا تے آگم (आगम ) شامل ہن۔

رامائن

ہندو دھرم دی ہک اہم مقدس کتاب رامائن وچ جو کچھ قابل تذکرہ ہے، اوہ رام چندر تے سیتا دیاں سیرتاں تے واقعات ہن، جنہاں کوں ڈرامائی انداز وچ پیش کیتا گیا ہے۔ بعد وچ چوں کہ رام چندر تے سیتا کوں وشنو تے لکشمی دا اوتار منا گیا ہے، اس واسطے اس دی اہمیت ودھ گئی ہے تے ایہ وشنو دے منݨ والیاں دی سب توں اہم کتاب بݨ گئی۔ اس کتاب دی خصوصیت ایہ ہے کہ اس وچ ویدی معبوداں دے نال نویں دیوتاواں دا ناں وی آندا ہے، ایندے کنوں ظاہر تھیندے جو آریائی مذہب ہندو مذہب وچ تبدیل تھیندا پیا ہئی. بھان٘ویں انہاں کوں برتری نہ تھئی ہئی، نیز تناسخ دا عقیدہ پختہ تھی چکا ہئی تے عام انساناں کوں اوتار سمجھݨ دی بدعت جاری تھی چکی ہئی۔

رمائن دا مصنف والمیکی ݙسیا ویندا ہے تے اس کوں رام چندر دا ہم عصر قرار ݙتا ڳیا۔ ایں کتاب دے مختلف مواد توں ظاہر تھیندا ہے جو ایہ 600 ق م توں پہلے دی نی۔

آواگان

تناسخ یا آوا گون(روح دا ہک جسم توں ݙوجھے جسم وچ ونجݨ)، تناسخ دا لفظ اردو یا سرائیکی وچ عربی زبان توں آیا ہے تے نسخ توں ماخوذ ہے، تناسخ توں بنیادی طور تے مراد دوبارہ پیدا تھیوݨ دی ہوندی ہے تے ہیں تصور دی وجہ نال نسخ (نقل کرݨ) نال تناسخ دا لفظ ایں مفہوم وچ استعمال تھیندا ہے یعنی ہک واری موت دے بعد اوہ مرݨ والی شخصیت (انسان یا کوئی ٻیا جاندار) ہک مرتبہ ول تجسیم حاصل کر گھندی ہے۔ متعدد اوقات اس مفہوم کوں ادا کرݨ کیتے اہتجار دا لفظ وی اختیار کیتا ویندا ہے؛ انگریزی وچ اینکوں reincarnation آہدے ہن۔