سرائیکی جزئیات نگاری
جزئیات نگاری کہیں وی تخلیق پارے دی باریک ترین تفصیلات کوں بیان کرݨ ’’جزئیات‘‘ اکھویندے۔ داستان، ناول، افسانے، ڈرامے وچ جزئیات نگاری ہک لازمی جزو سمجھی ویندی ہے۔
خاکہ (Synopsis)
لکھوخاکہ کہیں تحقیقی مقالے یا تحقیقی مضمون کوں تحریر کرݨ توں پہلے ہک خاکہ (Synopsis) بݨایا ویندے۔ خاکہ دے لغوی معنی ہن ’’ہکو سنّویں جھات پاوݨ‘‘ خاکہ ہک اینجھی ترتیب ہوندی ہے جو کہیں علمی مقالے کوں مربوط کرݨ دے کم آندی ہے۔ جینویں کہیں مکان دی تعمیر کنوں پہلے اوندا نقشہ بݨاوݨ ضروری ہوندے۔ بالکل انویں اِی کہیں تحقیقی مقالے کنوں پہلے خاکہ (Synopsis) بݨاوݨ ضروری ہوندے۔
شرح
لکھوکہیں وݙے عظیم شاعر دے کلام دی فکری، معنوی تفہیم، توصحیح و تشریح کرݨ ہے۔ مثلاً دیوان فریدؒ دی شرح وغیرہ۔
شعور دی رو
لکھوایں اصطلاح دا موجد امریکی اسکالر ولیم جیمس ہے۔ ایہ تکنیک ناول تے افسانے وچ استعمال تھیندی ہے۔ ایندے وچ مرکزی خیال، کہاݨی تے پلاٹ وغیرہ دا وجود نھیں ہوندا۔ ہک خیال دی رو دا بہاؤ ہوندے جیڑھا قاری دے تصورات کوں واضح کریندا ویندے۔ خود کلامی دا سلسلہ وی شعور دی رو دی تکنیک نال ونڄ ملدے۔ بالکل اینویں، جینویں فلم وچ فلیش بیک کلوزاپ، کٹ، فیڈ آؤٹ تے سلواپ دا استعمال کیتا ویندے۔
متن
لکھوکہیں وی زبان دی با معنی تحریر ’’متن‘‘ اکھویندی ہے۔ انگریزی وچ اینکوں Text آکھیا ویندے۔ متن اوں تحریر کوں وی آکھیا ویندے جینکوں کوئی محقق مرتب کرݨ چاہندے۔ متن منثور تے منظوم شکل وچ وی تھی سڳدے۔
مرکزی خیال
لکھوکہیں وی ادبی فن پارے دے حلقۂ معنی توں برآمد تھیوݨ والا پیغام ’’مرکزی خیال‘‘ اکھویندے۔
معرب تے مفرس نثر
لکھوکہیں وی فن پارے دی عبارت وچ عربی تے فارسی تراکیب، الفاظ دے بے تحاشا استعمال تھیوے اور ایہ شئے عبارت کوں مقامی زبان توں دور کر ݙیوے تاں اینجھے نثر پارے کوں ’’معرب تے مفرس‘‘ آکھیا ویندے۔
فلیپ
لکھوکہیں مصنف دی کتاب بارے مختصر رائے جیڑھی جو کتاب دے بیک ٹائٹل یا اندرونی صفحات اتے درج ہوندی ہے۔ اینکوں فلیپ آکھیا ویندے۔ فلیپ، دیباچے دی نسبت مختصر رائے ہوندی ہے۔ فلیپ، عمومی طور تے وݙے مشہور شعراء، ناقدین کنوں لکھوایا ویندے۔
جزئیات نگاری
لکھوکہیں وی فن پارے دی باریک ترین تفصیل کوں بہ آسانی بیان کرݨ کوں ’’جزئیات‘‘ آکھیا ویندے۔ ناول، افسانے، ڈرامے، قصے، سفر نامے وچ جزئیات نگاری ہک لازمی جزو خیال کیتی ویندی ہے۔ ہک اعلیٰ تخلیق کار غیر ضروری جزئیات نگاری توں گریز کریندے۔
ترتیب
لکھو’’ترتیب‘‘ دے لغوی معنی کھنڈیاں ہوئیاں چیزاں کوں ہک خاص انداز نال اکٹھا کرݨ دے ہن۔ ادبی اصطلاح وچ شخصی یا موضوعاتی اعتبار نال کھنڈیاں ہوئیاں چیزاں/ مواد کوں اکٹھا کرݨ ’’ترتیب‘‘ اکھویندے۔ ترتیب ݙیوݨ والے کوں ’’مرتب‘‘ آکھیا ویندے۔
تکنیک
لکھوکہیں وی فن پارے وچ متعلقہ موضوع کوں پیش کرݨ دے طریقے کوں ’’تکنیک‘‘ آکھیا ویندے۔ تقریباً ہر نثری صنف وچ تکنیک توں کم گھدا ویندے۔
ٻِیا ݙیکھو
لکھو- سرائیکی غیر افسانوی نثر۔ ۔ ۔ ۔ ۔