سرائیکی افسانہ نگار

غلام حسن حیدرانی دے افسانیاں وچ حقیقت پسندی، نکے وݙے واقعات نال جڑی ہوئی حیاتی دے انسانی سطح اتے حرص لالچ حسد، خود غرضی جہیٔں روّیاں کوں نشابر کریندن۔ او آپݨے انداز بیان وچ ہک کامیاب افسانہ نگار ہن۔

سرائیکی افسانے دے ارتقائی پندھ وچ ادبی رسالیاں وچوں ماہنامہ ’’سرائیکی ادب‘‘ ٻہوں اہم کردار ادا کیتا۔ ایں ادبی رسالے نے ٻہوں سارے افسانہ نگاراں کوں متعارف کرایا۔ سرائیکی افسانہ نگاری وچ ٻہوں ترقی تھئی تے تھوڑے عرصے وچ ای ایہ صنف ترقی کرݨ لڳ پئی۔ سرائیکی افسانہ نگاراں نے آپݨے وسیب، دیہی پس منظر تے اِتھ دے مسائل، معاشی تے معاشرتی حالات کوں اُجاگر کیتا۔ سرائیکی افسانیاں وچ منظر نگاری، مکالمے، وحدت تاثر، جہیٔاں خوبیاں نال رَڄے کڄے ہن۔ سئیں دلشاد کلانچوی آپݨی کتاب ’’سرائیکی زبان تے ادب‘‘ وچ سرائیکی افسانے دی ٹور بارے لکھدن:

’’سرائیکی افسانہ نگاری وچ تھوڑے عرصے وچ جیڑھی ٻہوں ساری ترقی تھئی ۔ اوندی وجہ سرائیکی لکھاریاں دا آپݨی زبان تے ادب دے نال ثقافت تے ماحول نال سچا پیار ہے۔ انہاں لکھاریاں آپݨا مواد، آپݨیاں وستیاں کنوں اتے وسیب کنوں گھدے۔ سرائیکی افسانے قدیم تے جدید رنگ والے ہن، تاریخی تے رومانوی وی ہن۔ مُکدی ڳالھ ایہ ہے جو سرائیکی افسانے مقدار وچ گھٹ ہو سڳدن پر معیار وچ گھٹ ہرگز کوئینی۔‘‘

محمد اسماعیل احمداݨی دا افسانہ، ’’تریکڑا‘‘ ہک علامتی افسانہ ہے۔ جیندے وچ واحد متکلم دے حوالے نال ڳالھ کیتی ڳئی ہے۔ ظفر لاشاری دا افسانہ ’’سچے موتی‘‘، چھوٹے علاقائی مسائل، نفاق تے اتفاق دی کہاݨی ہے۔ انہاں دا افسانہ ’’کچیاں تنداں‘‘ ہک رومانی/ نفسیاتی افسانہ ہے۔ جانجو ’’بگی اکھ‘‘ ظالم جاگیرداراں دے ظلم کوں بیان کریندی کہاݨی ہے۔

عامر فہیم ’’جاگدی اَکھ دا خواب‘‘ ۱۹۷۸ء وچ افسانیاں دی ایہ کتاب ڈیرہ غازیخان توں شائع تھئی جیندے وچ ۱۴، افسانے شامل ہن۔ عامر فہیم سرائیکی افسانیاں وچ علامت نگاری کوں متعارف کرایا۔ علامتی انداز وچ نفسیات، خواب تے حقیقت، انہاں دے افسانیاں دا نشابر پہلو ہے۔ انہاں علامت دے ذریعے جبر، ظلم کرݨ والیاں قوتاں دے خلاف بھر پور طریقے نال احتجاج کیتے۔ ’’بشارت‘‘، ’’ننگی اَکھ دا بند کمرہ‘‘، ’’کندھی دے پَروں‘‘، ’’بزار‘‘، ’’طوطے تے ٻڈھڑا‘‘، خوبصورت علامتی کہاݨیاں ہن۔

ٻیا ݙیکھو

• سرائیکی افسانہ نگار زنانیاں

• سرائیکی افسانیاں دے تراجم

• سرائیکی افسانہ

• کہاݨی تے افسانہ

• سرائیکی افسانے دا ارتقاء

حوالہ جات

۔ ۔ ۔۔ ۔ ۔ ۔ ۔