سادے جئیں بندے دی سرائیکی لوک شاعری

سرائیکی لوک ادب وِچ سرائیکی لوک شاعری دے مہان٘درے لوک شاعر سئیں دلنور نور پوری ہک سِدھا سادہ اتے مخلص انسان ہا۔ او ہک ایجھاں بے ضرر انسان ہا جئیں کݙاہیں کہیں کوں ݙُکھ نی ݙتا ۔ ہمیشہ مونجھے ماندے لوکاں دے سُکھ اتے آرام واسطے تݨ مریندا رہ ڳئے۔ اوندے سرائیکی ݙوہڑیاں وچ وی اوندی ایہا رمز نشابر نظر آندی اے۔ اوندے ڈھیر سارے سرائیکی ݙوہڑے ایجھے ہن جیندے وچ او ݙوہیں ہتھ چا کراہیں لوکیں کوں دُعائیں ݙیندا نظر آندے۔ ونکی دے طور تے اُنہاں دے اے ݙوہڑے ݙیکھو:

رُل مال ویندے لاوارث تھی دَھݨوال توں مَال نہ نکھڑے

تھیوے بے مُل لعل تاں ݙُکھ لڳدے کہیں شاہ توں لعل نہ نکھڑے

انج ٻال روندے انج ماء روندی کہیں ماء توں ٻال نہ نکھڑے

دلنورؔ نی لڄ دی دھڄ رہندی شالا کئی لجپال نہ نکھڑے

دلنورؔ نورپوری ہک عام گھر دے عام جہیں انسان ہن پر اللہ سئیں اُنھاں کوں ٻہوں صاف سُتھری سوچ اتے شاعری دا فن دان کیتا ہویا ہئی۔ او ہک باشعور اتے حساس انسان ہن او اپݨے آہروں ٻاہروں موجود طبقاتی نظام اتے اوندے بھیڑاں دے گواہ ہن اُنھاں کوں پتہ ہئی جو اتھاں غریب آدمی دی مرضی کݙاہیں نی چلݨ ݙتی ویندی ۔ غریب تاں شودہ ووٹ وی اپݨی مرضی نال نی ݙے سڳدا۔ اپݨے سردار کوں جیکر او ووٹ نہ ݙیوے تاں اوندے نال جیڑھا بُرا حشر تھیندے او دلنور دے ایں ݙوہڑے وچ صاف ݙٹھا ونڄ سڳیندے:

ݙتا ووٹ جو نئیں سردار کوں میں پٹھ ݙاکو گھر لٹوا چھوڑیس

اوندے دیرے تے ڳیاں دھانہہ چا تے کر لمبا تے کٹوا چھوڑیس

ہر تھاݨہ میݙے تابع ہے ݙے مُچھ کوں وَٹ چِتوا چھوڑیس

دلنورؔ انصاف تاں ݙیکھ اوندے ہتھوں پرچہ ݙے ڈھکوا چھوڑیس

دلنورؔ نورپوری اپݨے عہد دے سارے مسئلے مسائل دے ڄاݨوں ہن۔ اتے ہک سوجھواݨ دی حیثیت نال او اُنھاں بارے اپݨی ہک خاص رائے وی رکھیندے ہن ۔ اپݨے آہروں ٻاہروں تھیوݨ والے ہر واقعے تے اُنھاں دی گہری اکھ ہوندی ہئی۔ اُنھاں دے ڈھیر سارے سرائیکی ݙوہڑے عصری مسائل دی عکاسی کریندن ۔ ایٹم بم اتے اوندے نتیجے وچ تھیوݨ والی تباہی دے حوالے نال اے ݙوہڑے ݙیکھو:

اے ایٹمی دور انوکھا اَئے ہر پاسوں ایٹم بم ݙسدے

آ خوف ایجھا کئی طاری تھئے ہر چہرے تے پیا غم ݙسدے

گھر گھر وچ غربت چھا ڳئی اے چو طرفوں ظلم ستم ݙسدے

دلنورؔ ایہو جِہاں دَور آ ڳئے ہر بندے دا سِر خم ݙسدے

دلنورؔ نورپوری اڄوکے عہد دے او سِر کݙھویں اتے مہاندرے سرائیکی ݙوہڑہ گو شاعر ہن جنہاں دے ݙوہڑیاں وچ جدید موضوعات دی رنگا رنگی نظر آندی اے۔ ایٹم بم دے نتیجے وچ تھیوݨ والی تباہی ہووے یا طبقاتی نظام دے بھیڑ، انسانی روئیاں دی یکسر تبدیلی ہووے یا دولت دی غیر مساوی تقسیم دے نتیجے وچ تھیوݨ والے دروہ، سردار دے اپݨے مُزیریاں تے ظلم ہوون یا غیرت تے خوداری دا مُک ونڄݨ، وندی شاعری ہر قسم دے موضوعات نال بھریل اے۔ دلنور دی شاعری وچ حُسن و عشق، مونجھ، ہجر ، وصال، خود سپردگی، عاجزی اتے انکساری جہیں روایتی موضوعات وی موجود ہن۔ اتے اِنھاں دے نال نال اپݨی ماء دھرتی نال محبت دا درس وی موجود اے۔ مُرشد کامل دی تلاش وی نظر آندی اے اتے اہل بیت نال محبت دا عکس وی نظردے۔ اللہ اتے اللہ دے رسول دا گھر ݙیکھݨ دی خواہش وی اے اتے اخلاقی اصلاحی انداز وی نشابر اے۔ مُکدی گاٖلھ اے جو دلنور نورپوری دے سرائیکی لوک ݙوہڑے اپݨے اندر ڈھیر سارے نویں اتے پُراݨے موضوعات دا خزانہ رکھیندن۔

ٻِیا ݙیکھو

• دِلنور دے لوک ݙوہڑے وِچ خود داری تے غُربت

• سرائیکی لوک ادب دے ݙوہڑا تے عاشقِ رسول

• وسیب، ثقافت اتے دھرتی نال محبّت دا ݙوہڑا

• سرائیکی لوک شاعری وِچ پورھیے دا درس

• دلنور نور پوری دا سرائیکی لوک ݙوہڑا

ٻاہرلے جوڑ

• ڈاکٹر خالد اقبال صیب دی لائبریری دا ٻِیا مواد۔ ۔ ۔ ۔ ۔