حروف دیاں ونکیاں بلحاظ مخارج

ہر ہک حرف تہجی اپنی ہک وکھری آواز، لہجہ یا تلفظ رکھیندے جیندا ڄاݨݨ نہایت ضروری ئِ۔ ٻہوں سارے حروفِ تہجّی ایجھئیں ہن جنھیں دی آواز ٻہوں ای تھوڑے فرق نال ہکو جھئیں ئِ مثلاً الف تے ع، ت تے ط،ث،س تے ص، ذ،ز، ض تے ظ، ق تے ک تے ہ تے ح وغیرہ اہل عرب دی اے خصوصیت ئِ جو او ہر ہک حرف تہجی کوں اوندی درست تے وکھری آواز نال ادا کرݨ دا بھرپور سائیو کریندن جݙاں جو ٻئے زباناں ٻولݨ آلے لوک اینہہ ڳالھ دا زیادہ اہتمام نھئیں کریندے حالانکہ اے آہر کرݨ بے حد ضروری ئِ ۔ خاص کر چھوٹے ٻالیں کوں حروف تہجی دی سن٘ڄاݨ کراوݨ کیتے اواز دا ای سہارا ڳولیا ویندے۔جے کر استاد حروف تہجی کوں انھیںدے درست مخرج نال ادا نہ کریسی تاں وت ٻال انھیںحروف دی صحت نال ادائیگی کیویں کریسن۔ تے وت او حرف سن٘ڄاݨ کیویں تھیسن۔ لہٰذا حروف تہجی دی انھیںدے درست مخرج نال ادائیگی ٻہوں ضروری ئِ۔ مخارج دے لحاظ نال حروف تہجی کوں اٹھ قسمیں ئِ چ تقسیم کیتا ویندے تاں جو انھیںدی سن٘ڄاݨ کوںاسان بݨا یا ون٘ڄ سڳے ۔ اے اٹھ قسماں کجھ ایں ہن۔

1. شفوی حروف                        
2. شجری حروف
3. نثوی حروف
4. نطعی حروف
5. اسلی حروف
6. ذلقی حروف
7. لہوی حروف
8. حلقی حروف

انہیں دی تفصیل ݙیکھو ۔

شفوی حروف

شفویہ دے لوظی معنی ہونٹھ دے ہِن ٻس او حروف جیندی اواز ہونٹھاں کن نکلدی ئِ شفوی حروف تہجی اکھیندن جہڑے جو اے ہن۔ ب،بھ،ٻ،پ،پھ ف، م، مھ، و، وھ،=۱۰

شجری حروف

کھُلیے ہوئے ہونٹھاں کِن نکلݨ آلے حروف تہجی شجری حروف تہجی اکھیندن جہڑے جو اے ہن۔ ج، جھ، چ، چھ، ش، ص، ض، ژ =۸

نثوی حروف

ݙند تے زبان ملاوݨ نال جہڑے حروف ادا تھیندن نثوی حروف تہجی اکھیندن، جہڑے جو اے ہن۔ ث، ذ=۲

نطعی حروف

زبان اُتے کر کیں ݙندیں نال زور ݙیوݨ سیتی جہڑے حروف ادا تھیندن نطعی حروف تہجی اکھیندن ۔ جہڑے جو اے ہن۔ ت، تھ، د، دھ، ط =۵۔

اسلی حروف

اسلی دا لوظی معنی ئِ زبان دی چوٹی۔ ٻس زبان دی چوٹی کن نکلݨ آلے حروف اسلی حروف تہجی اکھیندن جہڑے جو اے ہن۔ س، ز، ظ =۳

ذلقی حروف

او حروف تہجی جہڑے جو زبان کوں زور لا کے حرکت ݙے کرئیں سنگھ کن آواز کڈھݨ نال ادا تھیندن ذلقی حروف اکھیندن جہڑے جو اے ہن۔ ج=۱

لہوی حروف

زبان کوں تالوں نال لا کرئیں تے زور ݙے کے اواز کڈھݨ نال جہڑے حروف ادا تھیندن لہوی حروف اکھیندن ۔ جہڑے جو اے ہن۔ ا، ٹ، ٹھ، ن٘ڄ، ݙ، ڈ، ڈھ، ر، رھ، ڑ، ڑھ، ک، کھ، ڳ، نڳ، ل، لھ، ݨ، نھ، ن، ہ، ی، ے ، یھ = ۲۴۔

حلقی حروف

حلق دا لوظی معنی ئِ سنگھ ٻس او حروف تہجی جہڑے جو سنگھ تے زور ݙے کے ٻولیئے ویندن حلقی حروف اکھیندن جہڑے جو اے ہن۔ گھ، گ، ح، خ، ع، غ، ق = ۷

ٻِیا ݙیکھو

• سرائیکی اصطلاحواں

• حروفِ تہجّی

• سرائیکی افسانوی نثر

• سرائیکی غیر افسانوی نثر

• سرائیکی حروفِ تہجّی

حوالہ جات

۔ ۔ ۔ ۔