احسن التحریر ملتان دا دستکار
سئیں مخدوم محمد حسن خان کلیم رقم دی عمر تریہہ سال دی ہئی ڄو اُنہاں ݙینہاں اِچ تحریکِ پاکستان نے زور پکڑیا تاں اُنہاں نے ہِک سچے پکے مسلمان دی حیثیت نال پاکستان دے قیام دے مطالبے کیتے آپݨی عملی جد و جہد اِچ وَدھ چڑھ کے حصہ ڳدا۔ اَتے ایں تحریک کُوں آپݨے فن دے سانڳے وی وݙی طاقت ݙتی۔ اُنہاں کوں بانیٔ پاکستان سئیں قائدِ اعظم محمد علی جناح دے نال وݙی عقیدت تے محبت ہئی۔ کئی واری قائد نال ملݨ دا وی شوق پورا تھیا۔ 1948ء اِچ ڄݙاں گورنر جنرل دی حیثیت نال سئیں قائد اعظم پشاور ڳئے تاں خوشنویس یونین ملتان دی نمائندگی کریندے سئیں کلیم رقمؔ شامل تھئے۔ پشاور دے مشہور آرٹسٹ اَتے خطاط ایم ایم شریف نے سپاس نامہ پیش کیتا تاں بانیٔ پاکستان نے وݙی خوشی دے نال وعدہ کیتا ڄو ساݙی حکومت ایں شریف فن دی سرپرستی کریسی۔
پاکستان بݨ ونجݨ دے بعد لاہور اِچ "خطاط الملک" دے لقب نال سئیں تاج الدین زریں رقم کُوں نوازیا ڳیا۔ اُنہاں ݙینہاں اِچ ای زرّیں رقم ملتان آئے تاں انہاں کلیم رقم سئیں کُوں اُنہاں دیاں فنی خدمتاں دے حوالے نال "احسن التحریر" دا لقب عطا کیتا اَتے کئی اینجھیں تحفے ݙتے ڄیڑھے فنی حوالے نال وݙے قیمتی ہَن جناب تاج الدین زریں رقم دے دستخط موجود ہِن۔ اُنہاں نے ’’مرقعِ زریں‘‘ دے ناں نال ابتدائی خطاطی دی سکھلائی کیتے کتاب چھاپی تاں اوندا پہلا ایڈیشن ہَا آپݨے ہتھ نال سئیں کلیم رقم دا سوہݨاں ناں لکھ کے تحفہ ݙتا۔ ڄیڑھا ڄو اُنہاں دے بالاں کول محفوظ ہِے۔
لوک فنِ خطاطی اِچ اُنہاں دے اُستاد صاحب اُنہاں دے پیرزادے اَتے ماموں حضرت مولانا حافظ بشیر احمد قریشی العراقی ہَن ڄیڑھے آپݨے دور دے وݙے عظیم خطاط ہَن۔ محمد حسن خان لنگاہ نے ایݙی محنت تے جان تروڑ کوشش دے نال اِے فن سِکھیا اَتے آپݨے استادِ گرامی دے جہیتے، ہونہار شاگرد ہووݨ دا انعام پاتا۔ اِیندے نال اِی اُستاد صاحب نے ’’کلیم رقم‘‘ دے فنی ناں نال الایا۔ تݙاں توں او محمد حسن خان لنگاہ توں ’’کلیم رقم‘‘ دے فنی ناں نال مشہور تھئے اَتے ڄگ تے ڄاݨے ڳئے۔
فنی حوالے نال ݙٹھا ونجے سئیں کلیم رقم خطِ نسخ دے بادشاہ ہَن۔ نسخ اَتے ثلث دیاں بے شمار طرزاں اِچ لکھݨ دا اُنہاں کوں عبور حاصل ہَا۔ اینویں ای وسط ایشیاء اِچ کلیم رقم دے لکھے ہوئے خطِ نستعلیق دی مقبولیت وݙے عروج تے ہئی۔ خطِ نستعلیق اِچ اُنہاں دا وکھرا انداز ہا اصل اِچ اُنہاں دے استادِ گرامی دی تحریر دی طرحاں ایرانی اَتے لاہوری طرزاں دا درمیانی اَتے خوبصورت ملاپ ہاَ۔ وَت علاقائی شناخت دی بنیاد تے مقبول انداز ہَا۔ ڄیڑھا ڄو فنی حلقیاں اِچ ملتانی طرزِ نستعلیق اَکھوایا۔ لنگاہ قوم دے اِے نامور قلمکار، خانوادۂ چشتیہ نظامیہ دے وݙے قد کاٹھ آلے پُتر سئیں محمد حسن خان کلیم رقم ویہویں صدی دے او آفاقی خوشنویس ہَن ڄنہاں دی مقبولیت فن دا دائرہ ٻہوں وسیع ہَا۔ کوئی مذہبی، دینی کتاب ہووے ہا، سیاسی ، سماجی جلسے دا وݙا پوسٹر ہووے ہاَ یا کوئی ٻیا لٹریچر ہووے ہَا نہ صرف ملک بھر اِچوں بلکہ وسطِ ایشیاء اِچ اُنہاں دے لکھے ہوئے اَتے نقاشی نال سڄے ہوئے فن پارے نادر ہوندے ہَن۔[١]
ٻِیا ݙیکھو
لکھوحوالہ جات
لکھو- ↑ از: "ابن کلیم" "ملتان دے لوک فنون وِچ روائتی خطاطی دا ارتقاء" (١٩٧٠ء تُوں پہلاں)، باہتمام: دبستان فروغ خطاطی (رجسٹرڈ)۔ (غیر مطبوعہ سرائیکی مقالہ)۔