ٻولی وٹار

ٻولی وٹار کیا ہے اے ہک بنیادی تے دلچسپ سوال ہے پر ایندا جواب اُکے تے سادہ کوئینی ایندی وجہ ٻولی وٹارے دی اہمیت تے افادیت ہے جیڑھی جو اساکوں ایندے پاسے متوجہ کریندی ہے۔

ٻولی وٹار دا مطلب

ٻولی وٹارے دے معنی تے مطلب کوں سمجھیا ونڄے۔ ڈاکٹر مرزا حامد بیگ آہدے ہن جو :

میݙے خیال وچ ٻولی وٹار ہک زبان وچ حقیقت کوں پیش کرݨ کوں ݙوجھی زبان اچ منتقل کرݨ ہے کئیں لکھت تصنیف یا تالیف کوں کئیں ݙوجھی زبان وچ منتقل کرݨ دا عمل ٻولی وٹار سݙیندا ہے۔

ترجمے دے بارے وچ اے ہک سادہ جیاں بیانیہ ہے جیندے نال اساکوں پتہ لڳدا ہے جو ہک زبان توں ݙوجھی زبان متن کوں منتقل کرݨ دے عمل دا ناں ٻولی وٹار ہے پر اساکوں لفظ ٻولی وٹار دے ماخذ دے بارے اچ ایندی ڄاݨ سنڄاݨ سمجھݨ ضروری ہے جو ایندے بنیادی اعتبار نال کیا معنی سامݨے آندے ہن۔

ٻولی وٹار دی تاریخ                          

ٻولی وٹار، باب تفعلہ توں عربی زبان دا لفظ ہے جیندا مادہ ر۔ ج۔ م۔ ہے رحیم توں تفعلان دے وزن دا ترجمان بݨا ہے جیندا مطلب ہے جو ہک زبان توں ݙوجھی زبان اچ ٻولی وٹار کرݨ آلا۔

ایں کیتے اردو زبان وچ اے لفظ عربی زبان توں آیا ہے جینکوں انگریزی زبان اچ ٹرانسلیشن آکھیا ویندا ہے۔ جیندی وضاحت کریندے ہوئے مظفر علی سید لکھدے ہن:

’’جو ٹرانسلیشن دا لفظ مغرب دی جدید زباناں وچ لاطینی توں آیا ہے تے ایندے معنی ہن جو پار گھن ونڄݨ ہے ایں توں قطع نظر کوئی خاص ٻولی وٹار کرݨ آلا کئیں کوں پار پہنچیدا دی ہے یا نئیں اے مفہوم مطلب نقل مکانی تیکر کھنڈا ہویا ہے۔ اردو تے فارسی اچ ترجمے دا لفظ جیندا اشتقاقی رابطہ ترجمان تے مترجم ݙونہاں نال ہے عربی توں آیا ہے اہل لغت (اہل زبان) ایندے چار کم از کم معنی لکھدے ہن یا درج کریندے ہن۔ ہک توں ݙوجھی زبان وچ نقل کلام، تفسیر تے تعبیر دیباچہ تے کئیں شخص دا احوال یا تذکرہ شخصی اے سبھ معنی آپت وچ اکٹھے ہن ۔‘‘

اساکوں ماخذ توں پتہ چلدا ہے جو اے لفظ اردو تے فارسی زباناں اچ عربی توں آیا ہے جیندے توں مراد کئیں لکھت متن دے معنی تے مطلب کوں ٻولی وٹار کرݨ آلی زبان اچ بیان کرݨ ہے۔ ایں عمل اچ مترجم کوں کئیں حد تیکر کامیابی ملدی ہے اے ہک الگ بحث ہے۔

ماضی دا دور

ماضی دے دور وچ ترجمے دے بارے اچ ایندی اہمیت کوں نہ ڄاݨݨ دی وجہ کنوں اینکوں ݙوجھے درجے داکم سمجھیا ویندا رہیا تے اینکوںمشینی عمل وی آکھیا ڳیا۔

انگریزی لفظ Translation دے نال کئی سابقے تے لاحقے تے متبادلات جُڑے ݙکھائی ݙیندے ہن مثال دے طور تے ٹرانس پلانٹیشن فارمیشن ٹرانس میونیشن وغیرہ جیندے بارے اچ ڈاکٹر سجاد حیدر پرویز لکھدے ہن جو ہک زبان اچوں کیتی ہوئی ڳالھ کوں ݙوجھی زبان اچ پہچاݨ دے عمل دا سادہ ناں ٹرانسلیشن ہے یا ٻولی وٹار ہے پر اصل وچ اے عمل اتنا سوکھا تے سادہ کوئینی جو ایندے سوچ ٹرانس دے نال نال کرپشن پلاٹیشن فگریشن تے میوٹیپشن دیاں کیفیات وچوں وی لنگھڑاں پوندے تے ول ونڄ تے ترجمے اچ او سچائی سچ ݙسدا ہے جینکوں تخلیق آکھیا ونڄ سڳیجے۔

ایندے باوجود لفظ ترجمے دے معنی تے مطلب آپݨے لسانی ثقافتی تے نظریاتی پس منظر وچ کجھ صاف تے کجھ مدہم مبہم ݙکھائی ݙیندے ہن پر انہاں دے ترجمے دی اہمیت اچ کجھ فرق نئیں پوندا بلکہ جدید دور اچ ترجمے دی اہمیت ہی زیادہ ودھدی ویندی ہے۔

ٻِیا ݙیکھو

• سرائیکی اصنافِ نثر

• سرائیکی افسانوی نثر

• سرائیکی غیر افسانوی نثر

• سرائیکی تنقید نگاری

• سرائیکی تحقیق نگاری

حوالہ جات

۔۔۔۔۔