سرائیکی وسیب دا اِیہ خِطّہ لوک تہذیب تے لوک ثقافت دا ڳڑھ ہِے۔ اِیں سانڳے اِتّھوں دے انجو انج شہراں وِچ انجو انج مزاج دے لوک رہن٘دے ہِن۔ اِتُّھوں دے لوک ادب دا تذکرہ وی ٻہوں وسیع اَتے پھیلاء آلا ہِے جیکُوں ہِک جاء تے کٹّھا کرݨ ٻہوں اوکھا کَم ہِے تہوں اِیکُوں اساں انجو انج شہراں دے ناں دے نال اُنّھاں دے لوک ادب (Folklore) دے حساب نال ونݙین٘دے ہِسے[١]۔

ضلع رحیم یار خان

لکھو

جنوبی پنجاب دا ضلع رحیم یار خان، پنج ہزار سال پُراݨی تاریخ رکھدے۔ اِیندا پُراݨاں ناں ’’نوشہرہ‘‘ ہَئی۔ نواب صادق خان پنجم والی ریاست بہاول پُور نے اِیں شہر دا ناں اَپݨے وَݙے پُتر رحیم یار خان دے ناں نال رکھیا۔[٢]

لیاقت پُور (تحصیل)

لکھو

جُغرافیہ

لکھو

لیاقت پُور، ضلع رحیم یار خان دِی تحصیل ہِے، سابق گورنر پنجاب نواب مشتاق احمد گورمانی نے پاکستاندے پہلے وزیرِ اعظم، لیاقت علی خان دِی یاد وِچ، اِیں تحصیل دا ناں لیاقت پُور رکھیا۔ اِیہ پنجاب دِی سب کنُوں وَݙِی گُڑ منڈی ہِے۔[٣]

لوک ادب

لکھو

عِلم و اَدب دے حوالے نال علامہ محمد اعظم سعیدی (وادیٔ پنجند میں صحافت) دا تعلق وِی اِیں شہر نال ہِے۔ اُنہاں دِیاں کتاباں کتب انوارِ جمالیہ، خطبات شریفیہ، روہیلی فطرت، سرائیکی قومیں اور آثار عرب میں، اَکھیں وِچ دوزخ، فرید التفاسیر اَتے رمز فریدی، قابل ذِکر ہِن۔ رضا گیلانی / رازِش لیاقت پُوری ’’کنوار ‘‘(سرائیکی ڈرامے) دے مصنف ہِن۔[٤]

الہ آباد (قصبہ)

لکھو

جُغرافیہ

لکھو

تحصیل لیاقت پُور دا ہِک تاریخی قصبہ تے لیاقت پُور توں چار کلو میٹر دے فاصلے تے ہِے۔[٥]

لوک ادب

لکھو

تحصیل لیاقت پُور دا ہِک تاریخی قصبہ تے لیاقت پُور توں چار کلو میٹر دے فاصلے تے ہِے۔ اِتھاں کَپاہ، چاول، پِنݙ (کھجور)، پیداواری حوالے نال ٻہوں زیادہ تھِیندی ہِے۔ اِتھاں سیّد جِیوݨ شاہ مجروح اَللہ آبادی دا مزار ہِے۔ جِہڑے حضرت خواجہ غلام فریدؒ دے دور دے شاعر ہن۔ اِیندے علاوہ اِتھاں حضرت مجنوں شاہ، حضرت نانگ شاہ، تے کیپٹن واحد بخش سیال (1910ء ۔ 1995ء)  دے مزارات وِی ہِن۔

اُردو دے نامور مزاح نگار محمد خالد اَختر 1920ء وِچ اِیں قصبے وِچ پیدا تھئے۔ سرائیکی دے معروف شاعر صالح اَللہ آبادی وِی اِتھائوں تعلق رکھیندے ہَن۔ اَللہ وسایا المعروف خان رضوانی (1994ء وفات)، ’’وَسدیاں جھوکاں‘‘، دے مُدیر ، اِتھائوں ملتان ڳئے ہَن[٦]۔

شاعر تے محقق خواجہ طاہر محمود کوریجہ، جنہاں دِی ذاتی لائبریری وِچ گیارہ ہزار دے نیڑے کتاباں تے ٻہُوں سارے قلمی نُسخے موجود ہِن۔ دیوانِ خواجہ فریدؒ، خواجہ فرید اور اُن کا خاندان، اُنہاں دِیاں کتاباں ہِن۔[٧]

ٻِیا ݙیکھو

لکھو

حوالہ جات

لکھو
  1. بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء
  2. بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء
  3. بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء
  4. بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء
  5. بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء
  6. بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء
  7. بہاء الدین زکریا یونیورسٹی ملتان کِیتے لِکّھیا ڳیا تحقیقی منصوبہ بحوالہ سرائیکی وسیب دی تاریخ تے ثقافت از: ڈاکٹر خالد اقبال ۔ اسٹیشن ڈائریکٹر ریڈیو پاکستان بہاولپور۔ فروری-٢٠١٩ء

۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔