فخر النساء البغدادیہ

فخر النساء البغدادیہ شہدہ – شُہدہ الکاتبیہ (اردو: فخر النساء شہدہ) (ڄَمَّݨ دی تَرِیخ: ١٠٩٢ء – فوت تِھیوݨ دی تَرِیخ: ١١٧٨ء) پنڄویں صدی ہجری اَتے چھین٘ویں صدی ہجری وِچ ایران نال تعلّق رکھݨ آلی مہان٘دری محدثہ، عالمہ اَتے کاتبہ ہَن۔ اُنّھاں اَݨ ڳِݨت ائمہ حدیث (محدثین) تُوں حدیث روایت کرݨ دی اجازت گِھدّی ہئی۔ اُنّھاں کُوں تاریخِ اسلام وِچ "شُہدَہ الکاتبیہ" اَتے "شُہدَہ البغدادیہ" دے ناں نال وی یاد کِیتا وین٘دا ہِے۔

حیاتی دا احوال

ٹَٻَّر

شُہدہ الکاتبیہ دا اصل ناں جاں جو فخر النساء لقب ہئی۔ عرفیت الکاتبیہ اَتے البغدادیہ دے ناں تُوں ہئی۔ اَبّا سئیں دا ناں ابو نصر احمد بن عمر الابری ہئی جیڑھے جو اپݨے ویلے دے ہِک مہان٘درے عالمِ دین ہَن۔

ڄَمَّݨ

شہدہ ٤٨٤ ہجری مطابق ١٠٩٢ء وِچ دینور وِچ ڄَمّے ہَن۔

تعلیم

ابتدائی تَلِیم اپݨے پِیؤ ابو نصر احمد بن عمر الابری تُوں حاصل کِیتی۔ فنِ خوش نویسی اَتے کتابت اَتے فنِ خطاطی وی اپݨے پِیؤ تُوں سِکّھی اَتے اِنّھاں علوم وِچ اِیہو جئیں مہان٘در حاصل کِیتی جو اُوں دور دے وݙّے وݙّے خوش نویش اَتے خطاط شہدہ دے کمالِ فن دا اعتراف کرین٘دے ہَن۔ علمِ حدیث اپݨے اَبّا سئیں تُوں اَتے وَل اُوں دور تے ناں ور علماء اَتے محدثین تُوں حاصل کِیتا جِنّھاں وِچ ابو عبد اللہ الحسن بن احمد نعمانی، ابوبکر محمد بن احمد الشاشی، احمد بن عبدالقادر بن یوسف اَتے ابو الحسینی جئیں ناں ور محدّثین شامل ہِن۔ جملہ علوم وِچ شہدہ اپݨے ویلے دی سرکردہ زنانی عالمہ دی تن٘دِیر وِچ شامل تِھی ڳئی ہَن۔

ایران تُوں بغداد

شہدہ دے اَبّا سئیں عباسی خلیفہ دے سَݙّے تے یا غالباً آپ ای بغداد کوچ کر آئے ہَن اَتے اِتھائیں ٹِکاݨاں کر گِھدّا ہانیں۔ اِیں لحاظ نال شہدہ دی عمر دا وَدھ حصّہ بغداد وِچ گُزریا۔

شادی

اَبّا سئیں نے اِنّھاں دی شادی اپݨے ہِک سعادت مند شگِرد علی بن محمد نال کر ݙِتّی۔

علم حدیث وِچ مقام

شہدہ کُوں علم حدیث وِچ اِتّی ناں وری حاصل تھئی جو تشنگانِ علم دور دور تُوں جوق در جوق اِنّھاں دی خدمت وِچ حاضر تِھین٘دے ہون٘دے ہَن۔

خطابت

شہدہ علمِ حدیث تُوں انج تاریخ اَتے عربی ادب اُتے وی عمدہ تقریراں کرین٘دی ہون٘دی ہَن جو سُݨݨ آلے دنگ رہ وین٘دے ہَن۔

اَخِیرلی حیاتی

شادی دے پینتالیہہ ورھیاں بعد شہدہ دے پئے علی بن محمد بغداد وِچ فوت تِھی ڳئے۔ شوہر دے فوت تِھیوݨ دے بعد شہدہ نے اِیہ ݙُکھ ٻہوں صبر اَتے حون٘صلے نال بھوڳیا۔ اَخِیرلی حیاتی تئیں اپݨے آپ کُوں ہمہ تن درس تے تدریس کِیتے وقف کِیتی رَکّھیا۔

وفات

تقریباً نوّے ورھیاں تُوں وَدھ (بلحاظ قمری ہجری) دی عُمر وِچ شہدہ ٥٧٤ ہجری مطابق ١١٧٨ء وِچ بغداد وِچ فوت تِھی ڳئی ہَن۔