سوڄا ملاح
سوڄا ملّاح ہِک اہڄی لوک کہاݨی / لوک قصّہ ہِے جیڑھا اساݙے سرائیکی وسیب دے لوک ادب وِچ ٻہوں مہان٘درا زبانی قصّہ (Oral Folklore) ہِے۔
فکری فنی جائزہ
لکھوقصے ساݙے لوک ادب ٻہوں وݙا سرمایہ ہن۔ تے لوک قصے ساݙے وسیب دی دانش کوں نشابر کریندن۔ قصے وچ عجیب و غریب واقعات دا بیان ہوندے۔ جیکوں سنݨ تے پڑھݨ نال دلچسپی اتے جستجو ودھدی ویندی ہے۔ قصہ گوئی ہک لطیف فن ہےتے ہزاراں سالاں توں ساݙے ویسب وچ سینہ بہ سینہ ٹریا آندے۔ ایں لطیف فن کوں لکھت پڑھت دا رُوپ سئیں طاہر غنی ہوراں ݙتے۔ انہاں قصہ گوئی کوں اپݨے منفرد انداز بیان نال اُچیرا مقام عطا کر ݙتے۔ اُنہاں دے قصیاں وچ تقریر دا لطف محسوس تھیندے تے اُنہاں دی قصہ بیانی دی مہارت دا ثبوت ہے۔ "ہک ہک بادشاہ"طاہر غنی ہوراں دے چونڑویں قصیاں دی کتاب ہے تے ایندے وچ ہک قصہ "سوجاملاح" وی شامل ہے۔ "سوجاملاح" طاہر غنی ہوراں دا ہک مشہور تے چونڑواں قصہ ہےجینکوں انہاں ٻہوں چسولے انداز نال بیاں کیتے۔ ایں قصے وچ حیرت وی ہے خوشی وی ہے تے کئی سبق آموز پکُھ وی ہن۔ بھانویں ایں قصے کوں علامتی انداز نال بیان کیتا ڳئے پر حقیقت توں دور وی نئیں۔ کیوں اے قصہ پئھ تے اینویں لڳدے جینویں اے ساݙے آسے پاسے جیندے جاڳدے بندیاں دی کہاݨی ہے۔ کیوں جو ایندے وچ او سبھے جذبے شامل جیڑھے کو انسان دی نفسیات اتے اُنہاں دے جذبات وچ شامل ہوندن۔ اینویں چا آکھو جو قصہ"سوجاملاح" ہر مرد تے تریمت دی کہاݨی ہے سوجاملاح ہک خوش قسمت مگر لالچی تے حرص رکھݨ والا کردار ہے تے او ہک سگھڑ،وفا کرݨ والی سوہݨی شہزادی بیوی ہووݨ دے باوجود ݙوجھی شادی کر گھندے تے پہلی بیوی نال وفائی کریندے۔ ایں قصے وچ سوجاملاح دی پہلی ساتھ توڑ نبھاوݨ چاہندی ہے کیوں جو او اوندے ہر ݙکھ سکھ وچ نال رہندی ہے۔ اوندی ہر اوکھے ویلے مدد کریندی ہے۔ ایں قصے وچ ݙوجھے پاسے،ݙوجھی شہزادی بیوی پہاج دا کردار ہے جیڑھی جو پہلی بیوی دے حق اُ٘تے ݙاکہ آن مریندی ہے۔ ایں قصے توں اے وی پتہ لڳدے جو ݙوجھی شادی ہک ٻہوں وݙا مسٔلہ ہے۔ جینکوں ٻہوں خوبصورت انداز نال طاہر غنی ہوراں پیش کیتے۔ ایں قصے وچ بادشاہ دے دربار وچ وزیراں دے حسد،کاوڑ تے سازشاں کوں وی بے نقاب کیتا ڳئے کو کینویں لوک ݙوجھے بندے دی ترقی اتے خوشی دے راہ رستے وچ رُکاوٹ بݨردن۔ خاص طور تے ایں قصے دے کردار سوجاملاح دی اچل چیت قسمت جاڳݨ تے ول اُندی احسان فرموشی تے لالچ کوں عمدگی نال سامݨے گھن آںدا ڳئے۔ طاہر غنی ہوراں اے قصہ جھنگ تے ملتان وچ ٻولی ونڄݨ والی زبان سرائیکی وچ لکھئے تے ایندے وچ محاورے،ضرب الامثال،چٹخارے دار جُملے،قصے دے بیان کوں مزید خوبصورت تے ولچسپ بݨا ڈیندن۔
ٻیا ݙیکھو
لکھوٻاہرلے جوڑ
لکھو- گُلِ رعنا ادب سوسائٹی دے ٻئے کتاباں۔ ۔ ۔۔ ۔ ۔ ۔