سرائیکی سیرت نگاری
سرائیکی وسیب وچ لوک قصیاں دی روایت ٻہوں قدیم ہے۔ لوک قصے تجربے، تخیل، تجسس تے مشاہدے دا خوبصورت نمونہ ہوندن۔ اِین٘ویں ای مذہبی لوک ادب دے حوالے نال سرائیکی وِچ سرائیکی سیرت نگاری کُوں ٻہوں اہمیّت حاصل ہے۔
تعارف
لکھوسوانح عمری، آپ بیتی، خاکہ تے سیرت نگاری کوں شخصیت نگاری وچ شمار کیتا ویندے۔ اساں سیرت نگاری (Seerah) بارے ڳالھ مہاڑ ٹریندے ہیں۔ سیرت عربی زبان دا لفظ ہے جینکوں عربی وچ ’’السیرۃ‘‘ لکھیا ویندے۔ ’’السیرۃ‘‘ دا لفظ قرآن پاک وچ مختلف معانی دے طور تے استعمال تھئے۔ اردو انسائیکلو پیڈیا (فیروز سنز) وچ سیرت دا مطلب سوانح لکھیا ڳئے۔ سیرت دا مفہوم طریقہ و مذہب، سنت، ہیئت، حالت اتے کردار تک محدود نہیں بلکہ ایندے توں مراد داخلی شخصیت، اہم کارنامے اتے اکابر دے حالات زندگی وی ہن۔ عہد حاضر وچ سیرت نگاری دا مطلب ہے نبی اکرم صلی اللہ علیہ وآلہٖ وسلم دی حیات مبارکہ اتے اسوئہ حسنہ دا احوال لکھݨاں۔برصغیر وچ مسلماناں دی آمد دے بعد عربی تے فارسی وچ سیرت نگاری دا کم شروع تھی ڳیا ہئی۔ ݙوجھی صدی ہجری وچ ابو معشر نجیح بن عبدالرحمن سندھی مدنی نے ’’مغازی‘‘ دے نام نال عربی وچ سیرت دی ہک کتاب لکھی ہئی۔ بعد وچ عربی، فارسی وچ مغازی دا سلسلہ اگتے ٹر پیا۔
اردو ٻولی دے حوالے نال
لکھواردو وچ سیرت دی ابتداء مولود نامے، معراج نامے جنگ نامے، نور نامے، حلیہ مبارک توں تھیندی ہے۔ سیرت نگاری دے حوالے نال ’’نور نامہ‘‘ (منظوم) تے ایندا نثر وچ ہک ایڈیشن ’’نور نانواں‘‘ دے عنوان نال چھپیا۔ ایہ سولہ صفحات اُتے مشتمل کتابچہ جینکوں عبدالعزیز، محمد عبدالرشید لاہور نے گلزار محمدی لاہور توں ۱۳۱۴ھ وچ شائع کیتا۔ ابتدائی دور توں گھن اڄوکے دور تک مرثیے، مناقب، مدحت دے منظوم مجموعیاں دے نال سرائیکی نثر نگاری وچ حضور محمد مصطفیٰ صلی اللہ علیہ وآلہٖ وسلم دی تعریف و توصیف اتے سیرت النبی صلی اللہ علیہ وآلہٖ وسلم دے مختلف پہلواں بارے تحریراں شامل ہوندین۔
ٻِیا ݙیکھو
لکھو- سرائیکی سوانح عمری۔ ۔ ۔ ۔