سجاد حیدر پرویز دی سرائیکی ادب ٹور تے پندھ

ڈاکٹر سجاد حیدر پرویز دی کتاب "سرائیکی ادب ٹور تے پندھ" ادبی حلقیاں وِچ ٻہوں مقبول رہئی ہے تے ایہ کتاب لائبریریاں دی ضرورت بنی ہے۔ "پوتھی" دے عنوان نال، ایں کتاب بارے عاشق بزدار لکھدن:

"سال پسالی تھیون آلے ادبی ثقافتی، تاریخی، صحافتی اتے تنقیدی کم دا مکمل جائزہ پیش کرݨ دی لوڑ سانگھے جِتلا محنت کیتی ڳئی اے، اے صرف انہاں دا حصہ اے انہاں دے مرتب کیتے ڳئے جائزے سرائیکی ادب ثقافت دی مکمل تاریخ پیش کریندن، ایںکم دے ذریعے انہاں دھرتی ماء دی سیوا کیتی اے۔ 1980ء توں 1995ء دے سال پسالی جائزیں کوں کتابی شکل اچ ’’ سرائیکی ادب ٹور تے پندھ‘‘ دے نال نال چھاپن یقینا انہاں دا وڈا کم اے"^[١]

ڈاکٹر سجاد حیدر پرویز نے اپݨی ایں کتاب دے ذریعے سرائیکی مطبوعہ کتابیات، کتابچے دی فہرست سازی، کتابیات اے تبصرہ نویسی تے کجھ کتاباں (تعداد 36) بارے اپݨاں تنقیدی تاثر، جائزہ و تجزیہ پیش کیتے۔ انہاں دا انداز ہک محقق، ادبی مبصر و مورخ دا ہے۔

تحقیق دی رو نال زبان تے اسلوب کوں بنیادی حیثیت حاصل ہوندی ہے ۔ جیندے وچ لفاظی، مبالغے یا مدح دی گنجائش نھیں ہوندی، اینویں تجزیاتی مطالعے وچ وی ہیئت دے نال نال موضوع دی تازگی بارے تنقیدی رائے، تحقیق و تنقید نگار دے کم کوں مضبوط بݨیندی ہے۔

محقق، حمید الفت ملغانی، سجاد حیدر پرویز دی ایں کتاب دے حوالے نال لکھدن:

"پروفیسر سجاد حیدر پرویز دیاں ݙو کتاباں ’’سرائیکی ادب ٹور اتے پندھ‘‘ اتے "سرائیکی ادب کی نشاۃ ثانیہ کا دور" سرائیکی کتابیات دی نمائندگی کریندن۔ "سرائیکی ادب ٹور اتے پندھ" 1980ء توں 1995ء تئیں چھپݨ والیں کتابیں دی دستاویز ہے جیندے وچ نثری کتابیں دی فہرست کوں عنواں دی ترتیب نال نے شعری مجموعے مصنف وار شامل ہن۔’’ سرائیکی ادب کی نشاۃ ثانیہ‘‘ وچ 1976ء توں 1995ء دے ویہارے وچ چھپݨ والے ادب کوںشامل کیتا ڳئے۔ ایں کتاب وچ شامل موضوعاتی معلومات کوں زمانی ترتیب نال سامݨے آندا ڳئے انھیں دے علاوہ سجاد حیدر پرویز دی کتاب ’’ سرائیکی ادب دے تیرہ سال‘‘ ہک اینجھی فہرست ہے جیندے وچ ماہنامہ ’’ سرائیکی ادب‘‘ ملتان وچ نمبر 1971ء توں اکتوبر 1984ء تئیں چھپݨ والیں تحریریں دا اشاریہ شامل ہے‘‘^[٢]

تاریخ و تحقیق نویسی دے کم سانگے کتابیات دی حوالہ جاتی فہرست بنیادی کم شمار تھیندے۔ کیویں جو کوئی محقق اپݨا تحقیقی کم شروع کرݨ توں پہلے اپݨے موضوع د ی مناسبت نال بنیادی و ثانوی مآخذات،تے کتابیات دی جمع آوری کریندے تے بعد وچ او اپݨے تحقیقی کم کوں اگاٖں ٹُریندے۔ایں سانگے ڈاکٹر سجاد حیدر پرویز دی ایہہ کتاب "سرائیکی ادب ٹور تے پندھ" وچ 1980ء تا 1995 ء دے ادب دے جائزے اور کتاب شماری سانگے حوالہ جاتی مواد اتے مبنی ہے اتے مستقبل دے تاریخ نویساں ، محققین کیتے اہم حوالہ ہے۔ ڈاکٹر سجاد حیدر پرویز نے ایں کتاب کوں معلومات دا ہک مفید ذریعہ بنا ݙتے جیندے وچ سرائیکی شعری و نثری کتب، مصنفین دے علمی و ادبی کم دا تحقیقی جائزہ موجود ہے۔^[٣]