کھوار زبان
کھوار زبان جینکوں چترالی زبان وی آکھا ویندا اے، چترال تے ایندے مضافاتی اضلاع دی ہک قدیم زبان اے تے ایندا تعلق ہند یورپی زباناں دے خاندان نال اے. رحمت عزیز چترالی دی تحقیق دے مطابق ایں زبان دے ٻولݨ والیاں دی آبادی ١٠ لکھ اے. قیام پاکستان توں پہلےریاست چترال دی سرکاری زبان ہئی تے ہݨ پاکستان دے اہم علاقائی زباناں وچ ایندا شمار کیتا ویندا اے. پاکستان دے علاوہ اے زبان افغانستان تے بھارت دے زیر قبضہ کشمیر وچ وی ٻولی ویندی اے. چترال ویژن تے آواز چترال ای زبان دے اہم اخبارات ہن. کھوار زبان دے ادب دے ضمن وچاتالیق محمد شکور غریب (١٦٦٥ء تا ١٧٧٢ء)دا ناں سب توں اہم اے. ایں زبان دی ترقی تے ترویج و تحفظ واسطے انجمن ترقی کھوار تے کھوار اکیڈمی دے کاوشاں قابل ذکر ہن. کھوار زبان کوں آرنیہ تے قشقاری دے نانواں نال وی ڄاݨیا ویندا اے. پاکستان دے تمام علاقائی زباناں دی طرح ایں بولی کوں شاہ مکھی رسم الخط دی نسخ تے نستعلیق انداز وچ لکھیا ویندے.
کھوار بولݨ والیاں دی کل تعداد سمر انسٹیٹیوٹ آف لنگوسٹکس نے 1992ء وچ صرف ݙو لکھ ٻتالیہہ ہزار لکھی ہے لیکن چترالی زباناں دے فروغ کیتے قائم ادبی تنظیم کھوار اکیڈمی نے رحمت عزیز چترالی دی حالیہ تحقیق دے حوالے نال پاکستان وچ کھوار بولݨ والیاں دی کل تعداد 10 لکھ لکھی ہے جیہڑی صحیح اعداد و شمار دے مطابق اے۔
سمر انسٹی ٹیوٹ آف لنگوسٹکس نے 1992ء وچ بھارت وچ کھوار ٻولݨ والیاں دی تعداد انویہہ ہزار ݙو سو لکھی ہے تے کھوار بولݨ والیاں کوں مسلمان ظاہر کیتا ہے لیکن کھوار اکیڈمی نے اس اعداد و شمار نال اختلاف کیتا ہے انہاں دی تحقیق دے مطابق ہندوستان وچ کھوار بولݨ والیاں دی تعداد ݙو ہزار توں زیادہ نی۔