کمپیوٹر

کمپیوٹر دا ترجمہ "شمارندہ"، کمپیوٹر تے "حساب کار" ہے۔ ایہ ایسی مشین ہے جیہڑی حساب لاوے شمار کرے، تخمینہ کرے، گنتی کرے، کیلکولیٹر دا کم کرے عام بول چال تے تحریر وچ اینکوں کمپیوٹر ہی لکھا تے بولا ویندے۔ اینکوں عربی وچ كمبيوتر تے حاسوب ، فارسی وچ کامپیوتر تے رایانہ، فرانسیسی وچ Ordinateur، انگریزی وچ computer، سونسکا وچ Dator آکھا ویندے۔ ایہ ہک برقیاتی آلہ ہے جیہڑا حساب دے سوال تے پیچیدہ شماریاتی مسئلے، مقررہ تے مہیا کیتی گئی ہدایات دے مطابق آسانی نال حل کر گھندا ہے، ول انہاں حسابات دے نتائج یا تاں ظاہر کر ݙیندا ہے یا اپݨے کول محفوظ کر گھندا ہے۔ اج دی زندگی وچ کمپیوٹر دی حیثیت عمومی مقاصد وچ استعمال تھیوݨ والے ہک ایسے پرزہ (tool) دی ہے جیہڑا بنیادی طور تے ایک خرد عملیہ (microprocessor) تے انحصار کریندا ہے۔ اتھاں عمومی مقاصد توں مراد کمپیوٹر دے شعبہ زندگی دے مختلف آلات وچ استعمال نال ہے، کیونکہ اج کمپیوٹر نہ صرف ہک ذاتی کمپیوٹر (PC) وچ بلکہ گھریلو بجلی دے آلات تے صنعتی تے دفتری مقامات سمیت ہر جگہ پائے ونجݨ والے آلات وچ کہیں نہ کہیں طور تے موجود ہوندا ہے۔

کمپیوٹر دی نویں شکل، ہک لیپ ٹاپ

تعریف

ادارۂ فروغِ قومی زبان آن لائن قومی انگریزی اُردو لُغت دے مطابق کمپیوٹر دی تعریف ایویں ہے:

کمپیوٹر:ہک برقیاتی آلہ جیہڑا حساب دے سوال تے پیچیدہ شماریاتی مسئلے، مقررہ تے پروگرامی ہدایات دے مطابق آسانی نال حل کر گھندا ہے، ول انہاں حسابات دے نتائج یا تاں ظاہر کر ݙیندا ہے یا اپݨے کول محفوظ کر گھندا ہے۔

تعارف

کمپیوٹر یونانی زبان دا لفظ ہے جیں دا مطلب کمپیوٹ کرنا یا حساب کرنا ہوندا ہے۔ ماضی وچ ایں لفظ کوں حسابگر (انگریزی: Calculator) کیتے وی استعمال کیتا ویندا ہئی لیکن حالیہ دور وچ ایہ اصطلاح ہک ایسے آلے (انگریزی: Machine) کیتے اختیار کیتی ویندی ہے جیہڑا معلومات کوں اپݨے اندر داخل کرݨ دے بعد، ہک مقرر شدہ حکمت عملی دے مطابق تجزیہ کر سڳدا ہووے۔ یعنی ایں دا مطلب ݙوجھے الفاظ وچ ایہ تھیا کہ عموماً کمپیوٹر بذاتِ خود كجھ نی كر سڳدا، بلكہ اونکوں ݙسݨا تے سمجھاوݨا پوندا ہے كہ اوہ ساڈی بہم پہنچائی گئی معلومات تے ہدایات تے كیا تے کیویں كم كرے۔

کمپیوٹر ساݙی جانب توں بہم پہنچائی گئی معلومات کوں کٹھا کریندا ہے، انہاں کوں ذخیرہ کریندا ہے تے آپس وچ مربوط و ہم بستہ (انگریزی: correlate) کریندا ہے۔ حسابگر تے کمپیوٹر وچ اہم ترین فرق ایہ ہے کہ کمپیوٹر پیچیدہ کمپیوٹر پروگرام کوں اپݨے اندر ذخیرہ کر سڳدا ہے تے ہیں خصوصیت دے باعث انسان دی مدد دے بغیر منطقی تجزیات (logical analysis) انجام ݙیوݨ دی اہلیت دا حامل ہوندا ہے۔

لیپ ٹاپ (laptop) کمپیوٹراں نے کمپیوٹراں دے مانیٹر، کی بورڈ تے کیس دے تصور کوں یکسر بدل ݙتا ہے۔ اگر اتے دے بیان کوں مختصر کر کے لب لباب پیش کرݨ دی کوشش کیتی ونجے تاں کمپیوٹر دی ݙو اہم خصوصیات ایویں بیان کیتی ونج سڳدن ہ کہ: -

1. ایہ مخصوص انداز و ترتیب وچ بہم پہنچائی گئی ہدایات یا پروگرامز تے اپݨا رد عمل ظاہر کریندا ہے
2. ایہ انہاں ہدایات دی فہرست (یعنی ہک کمپیوٹر پروگرام) تے نتیجہ خیز طور تے کارِ موثر انجام ݙیندا ہے.