کتاب سرائیکی لوک قصے دا مہاکڑا

سئیں عبداللہ عرفان ہوراں دی کتاب "سرائیکی لوک قصے" دا مُہاکڑا سنگت نال سانجھا پیا کرینداں - اینکوں پڑھن دے بعد سرائیکی ادب ءچ نثر دا منڈھلا ایرا تے لوکائی دے نویکلے ادب دا پتہ لگدے جیہڑا ہاں دی کوٹھڑی تے چیتے ءچ گزریل ویہانْے دے ویقے مارے ڈینہواراں کوں کڈھ کراہیں پناں ءچ لوک قصیاں کوں اکھراں ءچ سانبھنْ دا ہک ترلا ہے تے نال ءی دانشوراں دی آپتی سنگت دے گھاٹے رشتیاں دی وی کاؤ تھیندی اے جیہڑی انہاں دی آپسی جوڑتوڑ دی حد بندیاں تے دانش وری دے دأپیچ، بھن تروڑ تے انہاں دے دھنّتر،چنگے مندے مزاج تے شخصیت دا وی پک لگدے۔ کوئی وی قصہ کتھاؤں وی ہک تھاراں توں یا ہک بندے توں سُنْ تے اکھراں ءچ نئیں چاڑھا ونج سگیندا کیوں جو واہندے ویہلے نال وسیب ءچ پچھلی پیڑھی اپنْی اگلی پیڑھیاں کوں ایہے قصے اکھانْ پدے پہاکے سُنْائی رکھدن جیندے ءچ مسلسل بھن توڑ ا عمل جاری و ساری راہندے۔ انہاں قصیاں ءچ سرائیکی دھرتی تے برہوپلی دھاڑل قوماں دی لتاڑ تے ڈڈھپ دا حال وی ہوندے تے انہاں کوں سر ڈیونْ آلے مہان سورماء وِیراں دی بہادی دے دھامے وی ہوندن۔ ویہلے کویہلے نال برہوپلے دھاڑل مذہب تے وطن دے ناں تے لوکاں دا سر کپ تے وسیب ءچ لُٹ پیندے آئین تے ایہے دھاڑل تےانہاں دے ڈڈھپ دے ویقے بعد ءچ قصے اکھانْ بنْ تے لوکاں دے چیتے دماغ دی مجالی ءچ رہ باقی گئے ۔ وت کہیں تریمت دی حق تلفی تھئی اوندے آدر مانْ کوں ڈھا لگی تاں اوعشق دا قصہ بنْا گیا ۔ایویں چدھار پاسوں ونْکوونک دے مذاہب دی بھرمار تے دھاڑل ڈاکوآں نال وسیب ونڈیندا ریہا تے انہاں مذاہب دے قصے کہانْیاں وی لوکائی دے قصیاں ءچ رلدے گئے ۔ اسلام دے قصص الانبیا،بدھ مت دی جاتکا، ہندوآں دی رامائن تے مہا بھارتا تے انجیل مقدس دے سبھے قصے، سبھے کردار شکلاں بولیاں دے وٹاندرے کھاندے ہک بئے ءچ رلدے ملدے تے گُھلدے لوکائی دے قصاں ءچ شامل ہوندن جنہاں ءچوں ساگے قصے کوں نتارنْ ہک وڈا اوکھا کم ہے ۔

تاریخ ءچ اساڈا وسیب ہمیشہ توں سماجی ثقافتی، معاشی تے سیاسی تبدیلیاں نال متاثر تھیندا تے اپنْی جُون ، بولی عقائد تے قصیاں ءچ وٹاندرے کھاندا ریہے۔ ہک وڈے قصے ءچوں اصلی سگونْاں نویکلا صاف قصہ لبھنْ اینوے ءے جیوے بھوں ءچوں سُوئی لبھوں۔ ملک عبداللہ عرفان ہوراں سرائیکی نثری ادب ءچ اوں ویہلے ہتھ پاتا جیڑھھیلے وڈے توں وڈے سرائیکی لکھاری ادیب دانشور سرائیکی شاعری ءچ ہک بئے نال زورازمائی تے متھا ماری پئے ہن۔ بھانویں جو شاعری تے موسیقی سرائیکی وسیب دا انتر مزاج تے جذباتی کیفیت دا مکمل اظہار ءے پر قصہ تے قصولی دی راند لوکائی دے سنْپ، وسب، گزری ویہانْی دا سبق تے اگہوہیں وقتاں دی چتاونْی بنْ تے وسیب دا کلچر بنْدے جینکوں عبداللہ عرفان ہوراں بحثیت ہک روشن خیال ترقی پسند سیاسی کارکن دانشور تے ادیب طور اگلی پیڑھیاں کیتے "مت" سمجھ تے اپنْی حیاتی دے چھیکڑی ساہ تئیں ترلا کیتے۔ ایں ترلے دا ہک پنّاں سنگت ساتھ تے نویں پیڑھی کیتے سانجھا کیتے۔