پندھیڑو اَتے صحرائی لوک ادب

صدیاں پہلے جݙاں بہاول پور دا صحرا چولستان ہک سکھا ساوا سدا بہار تے جنت والی کار موجود ہا تاں ہوں زمانے سائبیریا دی برف پاتی دھرتی توں آئے مسافر پکھی ہر سال ایں وادی اِچ آ تے سیالا گزریندے ہن۔ اڄ وی دور پرے دے ویسوں آئے پکھی خاباں دی ایں دنیا اِچ ہزاراں میل دا پندھ طے کر تے آندن۔ راہ رستے اِچ کئی دریا تُرکڑیاں (جھیلاں) اَتے پاݨی دے ذخیرے اُنہاں کوں آپݨے پاسے سݙیندن لیکن او آپݨے خاباں دی دھرتی دو پندھ کریندے راہندن۔

اوکھے سوکھے میلاں دے پندھ کریندے ایں صحرا اِچ صدیاں پہلے سُک تے مُک ونڄݨ آلے دریا دی پَٹی اِچ آ لاہندن۔ اتھاں آ او یا تاں تریہہ توں مر ویندن یا شکار تھی ویندن۔

ترسے پکھیاں کیتے دعا:

دور دیسوں کی سر زمین سے

میرے صحرا میں آ کے اُترا ہے

اِک پرندہ مسافرت لے کر

خشک دریائے ہاکڑہ کی ریت

اس کے خوابوں کو چاٹ جائیگی

تشنگی اس کو مار ڈالے گی

اے خدا میرے خشک صحرا میں

اپنی رحمت کی بارشوں کو بھیج

اندازہ لاؤ جو ساری دنیا اچ ماحولیاتی تبدیلیاں Arid Zone دا ودھارا کریندیاں پئین۔ ساویاں کچوچ دھرتیاں، فصلاں نال رڄیئے کھیت، صحرا ویندے بݨدن۔ پہلے توں موجود صحرا مزید دھردے ویندن۔ ساکوں جغرافیائی اتے ماحولیاتی تبدیلیاں اُنہاں دیاں تباہ کاریاں دا حالی توݨی کوئی اِدراک کائینی۔ ایں سنڳین صورتحال نال جڑئے کئی المیاں آلے پاسے ساݙی کوئی توجہ کائینی ۔ سرائیکی دھرتی پہلے ای صحرا دے ہک عظیم المیئے کوں ݙٹھے۔ ایندے بعد ایوبی مارشل لا دے دور اچ ساݙا ستلج دریا انڈس ٹریٹی دے تحت وکیا ایہ ہک ٻیا وݙا ظلم ہا۔ اساں او بد نصیب ہیں جنہاں آپݨے واہندے دریا وگدے ݙٹھن۔ ہݨ ستلج تے ایندے معاون دریا سکھ بیاس دا کچہ وی صحرا دا منظر پیش کریندا پئے۔ سرائیکی وسیب اِچ کئی سال پہلے بے شمار کونڄاں دے ولھر آپݨیاں سوہݨیاں آوازاں نال ساݙے کݨاں اِچ رس آگھو لیندیاں تے آپݨے آوݨ دی ݙس ݙیندیاں۔ اللہ ڄاݨے ہݨ او کونڄاں کتھ ہن۔ سݨیے او وی راہ رستے وَٹا ڳئین۔ ایہو حال ݙوجھے مسافر پکھیاں دا ہے۔ ایویں نہریں دیاں وَٹاں ہاتے کھڑے وݨاں اُتے ٻیٹھے بگلے وی ہجرت کر ڳئین۔ کیا کینجھر جھیل اِچ ہݨ پہلے جتی پکھی آندن؟ اللہ ڄاݨے ماحولیاتی تبدیلیاں دا ایہ ویلا کئی ٻیاں صورتاں اِچ اَڄوکیاں انسانی آبادیاں کوں چتویندا پئے۔

ٻیا ݙیکھو

• صحرائی لوک ادب اتے ماحولیاتی مسائل

• صحرائی حیاتی اَتے سرسوتی

• صحرائی ادبی لوک ورثہ

• خواجہ غلام فرید تے روہی دا لوک ادب

ٻاہرلے جوڑ

• ڈاکٹر خالد اقبال صیب دی لائبریری دا ٻِیا مواد۔ ۔ ۔ ۔