ٻُجھارت

ٻُجھارت کیا ہِے؟

ٻُجھارت کُوں عربی زبان وِچ "لُغز" آہ٘دِن جین٘دے معنے ہِن "جنگلی چوہے" یا "گوہ دی کُھݙ" جِہڑی ݙِنگی پَڑِنگی ہون٘دی ہِے۔ "لُغز" دا مطلب ہے معمّہ یا گول مول ڳالھ۔ لُغز دی جمع "الغاز" ہِے۔ فارسی وِچ ٻُجھارت کُوں "چِیستان" اُردو وِچ پہیلی تے سرائیکی وِچ ٻُجھارت آہْدِن۔

سرائیکی وِچ ٻُجھارت

سرائیکی اِچ ٻُجھارت کِیتے کئی ٻئے لفظ وی ٻولے وین٘دِن۔ جِیویں:

• اُݙاوݨی: اُݙاوݨی اُݙاوݨ (ٻُجھارت گھتّݨ)۔
• ٻُجھارت: "چنگے چنگے چُن گِھدوسے، گندے چار کھیوسے کول - ناں ٻُجھارت راہ وِچ کھڑی، ہَتھ آوی تاں ڳول (آوی دے تھاں)۔
• ٻُجھاوِݨ: ٻُجھ ٻُجھ ٻُجھاوِݨ۔
• ٻُجھاوݨی: ٻُجھ میݙی ٻُجھاوݨی۔
• ٻُجَھکّا: ٻُجھ میݙا ٻُجَھکّا۔
• ٻُجھکݨی: ٻُجھ میݙی ٻُجھکݨی۔

ٻُجھارت دے جواب کوں ٻُجھݨی / ٻُجھݨِیں آہ٘دِن۔ جِیویں:

• ٻُجھݨی۔
• ٻُجھݨِیں۔

ٻُجھارت گھتّݨ کِیتے اے افعال استعمال تِھین٘دِن:

• ٻُجھارت گھتّݨ۔
• ٻُجھارت سَٹّݨ۔
• ٻُجھارت پاوݨ۔

ٻُجھݨی ݙیوݨ نال اے افعال وَرتے وین٘دِن:

• ٻُجھݨی ݙیوݨ۔
• ٻُجھݨی پاوݨ۔

سِر چَڑھݨ ٻُجھارت کھولݨ

• جِہڑیلے کُئی سُݨݨ آلا ٻُجھارت ناں ٻُجھ سڳے تاں آکھیا وین]دے۔ "سِر چَڑّھی" جِین٘دا مطلب ہِے: "اَساں ہاری مَنّی" وَل سَٹّݨ آلا ٻُجھارت گھتّݨ آلے کُوں آہ٘دے جو ٻُجھارت کھولو، تاں ٻُجھارت گھتّݨ آلا ٻُجھݨی ݙین٘دے تے ٻُجھارت دی وضاحت کرین٘دے۔ اِیکُوں ٻُجھارت کھولݨ آہ٘دِن۔

سرائیکی ٻُجھارتاں لوک دَناوَت دا بھرپور اظہار ہِن۔ اِنّھاں کُوں سئیں پروفیسر شوکت مغل دی پوتھی "ساݙا ترکہ 1999ء" وِچ موضوع وار کَٹّھا کر ݙِتّا ڳے۔ مَیں اَڄاں وِی نِھیں آکھ سڳدا جو ساریاں ٻُجھارتاں اِتّھاں کٹّھیاں تِھی ڳئین۔

حوالہ

• تبصرہ کتاب: ساݙا ترکہ ١٩٩٩ء ۔از کتاب: مقدمات ۔ پروفیسر مقبول گیلانی ۔ صفحہ نمبر ٢٤١ تا ٢٤٢۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔

MubasherKaleem (ڳالھ مُہاڑ) ١٨:٢٥, ١ فروری ٢٠٢٢ (PKT)