مسعود دھوتا

سیاسی ورکر، دانشور، شاعر، اداکار مسعود دھوتا سیں سرائیکی وسیب کوں مونجھا کر گیے، استاد محمود نظامی کوں مکانڑ..

لکھت: پروفیسر مشتاق گاڈی

مسعود دھوتا ۔۔۔۔ یادیں دا دُھواں

یادیں دی سمسیا وی ٻہوں گُجھی ہے۔ کݙاھیں کئی یاد فلیش بلب وانگ ٻلدی ہے تے کݙاھیں کئی یاد آندیں آندیں چیتے کنیں تلکݨ لڳ پوندی ہے۔ کُجھ یاداں ہوندن جیڑھیاں کہیں خوشبو یا ذائقہ دی حس نال جُڑیاں ہوندن تے ایں وسیلے اچݨ چیتی سُتے بندے وانگ جاڳ پوندن۔ کُجھ دردناک یاداں ہوندن جیڑھیاں اساں بُھلݨ چاہندے ہئیں پر او بُھلدیاں نئیں۔ کہیں کیتے یادیں دی ونڈ ویلھے نال جُڑی ہوندی ہے۔ سرہاݨے تے سر رکھیا نئیں جو ہک خاص یاد فینٹسی دی شکل گھن جاڳدیں اکھیں کوں خواب ݙکھاوݨ لڳ پوندی ہے۔ بندیں وانگ یاداں وی بانو بان جیہاں ہوندن۔

جݙاں کہیں ڄاݨو سُنڄاپو ماھݨو دی موت تھیندی تاں کُجھ دیر کیتے اوندا پورا جیوݨ کہیں فلم دے تکھیں تکھیں وٹیندے نظاریں وانگ چیتے دی سکرین اُتے چلݨ لڳ پوندے۔ ایہو کُجھ اڄ مسعود دھوتے دی موت دی خبر پڑھ کنیں کُجھ دیر کیتے میݙے نال تھئے۔ اوندی یاد دے کُجھ دھواں دھواں درشن اے ہئین:

پیلھا درشن: اے 1983 دی ڳالھ ہے۔ میں اوں ویلھے کوئی ٻارانہہ تیرھاں ورھیں دا ہوساں۔ تونسے دے چوک دا منظر ہے۔ میں ڈاکٹر حمید دے ڈینٹل کلینک دی پوڑی اُتیں کھڑاں۔ میݙے سامہݨے تونسے کالج دے سینکڑاں سٹوڈنٹس دا پرجوش، نعرے مریندا ہک چلوس آندے۔ اے پیپلز سٹوڈنٹس فیڈریشن دا جلوس ہے جیڑھا ضیاالحق دے دور وچ چھیکڑی سٹوڈنٹس یونین دے الیکشن دی جیت وچ نکھتا ہئی۔ چوک نال جماعت اسلامی دے امیر مولوی عبدلطیف دی دکان اڳوں جلوس آ کنیں رُک ویندے۔ ہک نینگر بھیڑ وچ اڳوں نکلدے۔ اینویں لڳدے جیویں اوندے تن بدن وچ بجلی بھری ہوئی ہے۔ او جلوس کوں کھڑا کروا کنیں زور شور نال نعرے مرویندے۔ اوندے جوش نال چھولیں وانگ نعریں دی گونج اُٹھدی ہے: "خون ذوالفقار سے ایشیا سرخ ہے" ، " اے جرنل کرنل بے غیرت"، " بھٹو ہم شرمندہ ہیں تیرے قاتل زندہ ہیں"۔ کوئی ادھے گھنٹے کنیں ودھ اے جلوس امیر جماعت اسلامی دی دکان اڳوں نعرے مریندا کھڑا رہندے تے اونینگر ہک پل کیتے نئیں جنبدا۔ اوں ݙینہہ میکوں پیلھی واری ڄاݨ تھئی جو اے جیوݨ دے جوش نال بھرا نینگر "دھوتا" ہے۔ ایں جلوس پچھوں پولیس مقدمے تھیندن تے دھوتا وی اُنہیں مقدمیں دی وڳیڑ وچ آ ویندے۔

ݙوجھا درشن: میں ݙاہویں دے امتحان پچھوں 1987 وچ لاہوردی سیر کیتے ڳٰیا وداں۔ میݙی رہائش فیروز پور روڈ دے نال ہک فلیٹ وچ ہے جیندے وچ مصدق سانول، امتیاز تے عدنان قادر ہوریں رہندے پئے ہئین۔ او سبھے اوں ویلھے لخت پاشی دے بݨائے تھیٹر گروپ "پنجاب لوک رَہس" وچ کم کریندے ہئین۔ ہک شام اوں تھیٹر گروپ دی لاہور کہیں کوٹھی وچ پرفارمنس ہے۔ میں وی اُنہیں دے نال او پرفارمنس ݙیکھݨ وینداں۔ اُتھاں ونڄ کنیں ڄاݨ تھیندی ہے جو "دھوتا" وی اوں ڈرامے وچ پرفارم کریندا پئے۔ میکوں ودھ تاں یاد نئیں پر اداکاری ویلھے اوندے بدن دی چستی پھرتی میݙے چیتے وچ کُھٻ کنیں کھڑ ڳئی۔ وت ݙو وریہیں پچھوں بے نظیر بھٹو دی پیلھی حکومت ویلھے 1989 کوں اسلام آباد دے کوفے وچ شاہ شمس سرائیکی کانفرس تھیندی ہے تاں ایہو دھوتا شاہ شمس دا "سوبھاڳا" بݨ ہک شاندار "سولو پرفارمینس" ݙیندے۔ لڳدے شاہ شمس آپ جیندا جاڳدا ملتان دے دروازے پُڄیا کھڑے۔ سبھے مُندریج کنیں اونکوں ݙیہدے کھڑن۔ کُجھ ݙینہیں پچھوں وت ڄاݨ تھیندی ہے جو دھوتے دی پاکستان ریلوے وچ بطور انجینئر ملازمت تھی ڳئی ہے تے او ٻہوں خوش ہے۔

تریجھا درشن: اے 1995 دی ڳالھ ہے۔ میں اوں ویلھے قائد اعظم یونیورسٹی پڑھدا پیا ہَم۔ ہک ݙینہہ محمود نظامی یونیورسٹی آ وڑدے۔ میکوں او ریلوے کیرج فیکٹری دے علاقے آفیسر کالونی گھن ویندے۔ او ٻہوں پریشان ہے جو دھوتا ٻہوں نشہ پنگا کریندا پئے تے پاڳل تھیوݨ آلے۔ میکوں آہدے جو کٹھے مل کنیں اینکوں سمجھاؤں جو نشہ چھوڑ ݙیوے۔ میݙی ڳالھ نئیں منیدا متاں تیݙی ڳالھ منے۔ میں دل وچ کھلداں جو دھوتا تے میݙی ڳالھ منے! خیر جݙاں اساں اوندے کالونئیل پیریڈ دے بݨے ریلوے آفیسرز دے بنگلہ وچ پُڄدے ہئیں تاں اوندا دماغ اآلٹا ہویا ہوندے۔ محمود نظامی کوں ݙیکھ کنیں او کاوڑ تے ݙر ݙوھیں وچ نظردے۔ ساݙی کہیں ڳالھ دا او سدھا جواب نئیں ݙیندا۔ محمود نظامی واپسی تے نمراش ہوندے تے میں آپݨے ڄاݨ وݙا بݨ اونکوں پورے رستے انسانی نفسیات بارے لیکچر ݙیوݨ دی ناکام کوشش کریندا ریہہ وینداں

چوتھا درشن: اے کوئی لگ بھگ 1997 دی ڳالھ ہے۔ بے نظیر دی حکومت دی برطرفی پچھوں ٻنہیں ہزاراں پیپلز پارٹی دے لائے سرکاری ملازمیں وانگ دھوتا وی اپݨی ریلوے دی نوکری کنیں برطرف تھیا ودے۔ میں تونسے گھر چکر لاوݨ وینداں۔ شام کوں جݙاں بزار ونڄݨ تھیندے تاں سنگت دا نویکلا موضوع دھوتا ہوندے۔ ڄاݨ تھیندی ہے جو دھوتا سچی مُچ دا ڳالھا تھیا ودے۔ میکوں جیڑھی ڳالھ دی ودھ حیرانی تھیندی ہے او اے جو کیویں ساری سنگت دھوتے دے ڳالہپ دی بے رحمی نال چس چیندی پئی ہے۔ کُجھ دیر گُذردی ہے تاں دھوتا وی ہوٹل پُہنچ ویندے۔ اوندیاں کُجھ ڳلہپ دیاں ڳالھیں اڄ وی میکوں یاد ہن۔ ہک او ݙسیندے جو کیویں لیڈی ڈیانا دی لاہور دی سیر ویلھے او ہک سڑک کنارے اونکوں ملیا۔ لیڈی ڈیانا آپ گݙی روک اونکوں سݙیا تے ہتھ ملایا٘ ݙوجھا او اخباریں تے ڈش انٹینیں بارے ٻہوں وہمی تھیا ودا ہئی جو کیویں اونکوں بانوبان دیاں خبراں ملدن۔ او ویلھے دا دھوتا تے کھی کھی کریندی بے رحم سنگت اڄ وی میݙے اکھیں اڳوں آ ویندی ہے۔

پنجواں درشن: اے 2004 سن دی ڳالھ ہے۔ میں اوں ویلھے اسلام آباد دے جی ٹین سیکٹر رہندا ہم۔ دھوتا اپݨی نوکری دے بحالی دے مقدمے دا بہانہ بݨا جی ایٹ دے چُمری لاج رہندا پئے۔ اوں ویلھے اساں "سُنڄاݨ جرنل" کڈھݨ لڳ پئے ہاسے۔ دھوتا ایں پبلیکیشن بارے ٻہوں پرجوش ہئی۔ ہر چوتھے پنجویں ݙینہہ او میݙے گھر آ ونڄے۔ ہک ݙینہہ اوں اپݨے کھیسے کنیں اوں کُجھ کاغذ کڈھن تے آکھے سی جو میں اپݨی شاعری کݙاھیں نئیں چھپوائی۔ لہور دی پنجابی سنگت میکوں ٻہوں آکھے جو میں انہیں کوں اپݨی شاعری چھپواوݨ کیتے ݙیواں پر میں کݙاھیں نمہی ݙتی۔ ہُݨ اے سُنڄاݨ وچ چھپݨ کیتے ݙیندا پیاں۔ اوں اے وی آکھیا جو نجم حسین سید کنیں وݙا ٻیا کوئی شاعر نئیں تے نجم میݙی نظم سُݨ کنیں میکوں کئی واری شابشی ݙتی ہے۔ اوں اصرار کیتا جو شاعری نال اوندی قلمی ناں " ڳاھݨاں" چھپسی۔ ( اوندی ہک کافی اٹیچ ہے)

کُجھ مُدت پچھوں دھوتے دی ملازمت بحال تھئی تے اوندی اُݙدی اُݙدی خبر ملدی ہئی جو او کلہا ہے، شراب ٻہوں پیندے، موٹا تھیا ودے۔ ہک ݙینہہ فیس بُک تے اوندی فرینڈ ریکوسٹ آئی تے کݙاھیں کݙاھیں ان باکس وچ کئی سُدھ سنیہا، کئی گیت وی آ ویندا ہئی۔

اڄ اوندے جھوک لݙا ونڄݨ دی خبر ملی۔ جیویں اِشا اُپُنشد وچ" پورنم سُترا " ہے جو:

پورے کنیں پورا کڈھ گھنوتاں وی پورا ہے

پورے وچ پورا رل ونڄے تاں وی پورا ہے

دھوتا اڄ پورا تھی ڳئے۔