مروان بن حکم

مروان بن حکم دا تعلق بنو امیہ دی ݙوجھی شاخ بنی عاص نال ہئی۔ حکم نے فتح مکہ دے بعد اسلام قبول کیتا۔ حضور (ص) نے ایں کوں تے ایں دے بیٹے مروان کوں ایں وجہ توں شہر بدر کر ݙتا کہ اوہ اپݨی محفلاں وچ آپ دی نقل کریندے ہن۔ حضرت عثمان نے اینکوں تے مروان کوں واپس سݙوا گھدا ہئی۔ (بحوالہ خلافت و ملوکیت۔ مولانا مودودی) ۔ جݙݨ یزید دی وفات دی خبر مدینہ پہنچی تاں حاکم مدینہ مروان بن حکم دی ہمت دیگر اموی افراد دی طرح ایں حد تک پست تھی چکی ہئی کہ اوں نے عبداللہ بن زبیر دے ہتھ تے بیعت کرݨ کیتے آمادگی دا اظہار کیتا۔ ایں دا بیٹا عبدالملک وی بیماری دی حالت وچ مدینہ وچ موجود ہئی۔ ابن زبیر نے بنو امیہ دے خلاف اپݨی آتش انتقام تے نفرت دی رو وچ ویہہ کے مروان تے دیگر امویاں کوں فوراً ہوں حالت وچ مدینے توں نکل ونڄݨ دا حکم ݙتا۔

مروان دے دمشق آ ونڄݨ نال بنو کلب دے بہت سارے افراد ایندی حمایت تے اتر آئے۔ مروان ایں صورت حال توں سخت پریشان ہئی تے چاہندا ہئی کہ ابن زبیر دی اطاعت کرے لیکن عین اوں وقت عبیدا اللہ ابن زیاد نے پہنچ کے تمام نقشہ بدل ݙتا۔ اوں نے مروان کوں قریش دا سردار ہوݨ دی حیثیت نال عبداللہ بن زبیر دی بیعت کرݨ توں منع کر ݙتا۔ مروان کوں ابن زیاد دے مشورہ توں حوصلہ تھیا تے اوں نے ابن زبیر دی بیعت نہ کرݨ دا فیصلہ کر گھدا۔ بالآخر مقام جابیہ وچ بنوامیہ دے حامی جمع تھئے تاکہ کوئی متفقہ لائحہ عمل تیار کریج سڳے۔ اتھاں تمام وݙے وݙے اموی سردار تے عمائدین حکومت جمع ہن۔ چنانچہ بحث و تمحیص دے بعد فیصلہ تھیا کہ مروان کوں خلیفہ نامزد کر ݙتا ونڄے تے خالد بن یزید تے عمرو بن سعید کوں علی الترتیب ولی عہد مقرر کر ݙتا ونڄے۔ اتھائیں مروان دے ہتھاں تے بیعت کر گھدی ڳئی تے اینکوں 64ھ وچ خلیفہ منتخب کر گھدا ڳیا۔ مروان نے رمضان 65 ہجری کوں 63 سال دی عمر وچ وفات پاتی تے عام خیال دے مطابق مروان دی وفات ایں دی بیوی ام خالد دے ہتھوں تھئی۔