محمد بن قاسم
محمد بن قاسم (عربی: محمد بن القاسم الثقفي) دا پورا ناں عماد الدین محمد بن قاسم ہئی جیہڑا بنو امیہ دے ہک مشہور سپہ سالار حجاج بن یوسف دا بھتریجا ہئی۔ محمد بن قاسم نے 17 سال دی عمر وچ سندھ فتح کرکے ہندوستان وچ اسلام کوں متعارف کرایا۔ اینکوں ایں عظیم فتح دے باعث ہندوستان و پاکستان دے مسلماناں وچ ہک ہیرو دا اعزاز حاصل ہے تے ایں واسطے سندھ کوں "باب الاسلام" آکھا ویندا ہے کیونکہ ہندوستان تے اسلام دا دروازہ اتھاؤں کھلا۔
بچپن ہی توں محمد بن قاسم دا ذہین تے قابل نظر آندا ہئی۔ غربت دی وجہ نال اعلی تعلیم حاصل کرݨ دی خواہش پوری نہ کر سڳا اس واسطے ابتدائی تعلیم دے بعد فوج وچ بھرتی تھی گیا۔ فنون سپہ گری دی تربیت اوہنے دمشق وچ حاصل کیتی تے انتہائی کم عمری وچ اپݨی قابلیت تے غیر معمولی صلاحیت دی بدولت فوج وچ اعلی عہدہ حاصل کرکے امتیازی حیثیت حاصل کیتی۔
15 سال دی عمر وچ 708ءکوں ایران وچ کرداں دی بغاوت دے خاتمے کیتے سپہ سالاری دے فرائض سونپے گئے۔[١] اس وقت بنو امیہ دے حکمران ولید بن عبدالملک دا دور ہئی تے حجاج بن یوسف عراق دا گورنر ہئی۔ اس مہم وچ محمد بن قاسم نے کامیابی حاصل کیتی تے ہک معمولی چھاؤنی شیراز کوں ہک خاص شہر بݨا ݙتا۔ اس دوران محمد بن قاسم کوں فارس دے دار الحکومت شیراز دا گورنر بݨایا گیا،اس وقت اس دی عمر 17 برس ہئی،[٢]اپݨی تمام خوبیاں دے نال حکومت کرکے اپݨی قابلیت و ذہانت دا سکہ ٻلہایا تے 17 سال دی عمر وچ ہی سندھ دی مہم تے سالار بݨا کے بھیجا گیا۔ محمد بن قاسم دی فتوحات دا سلسلہ 711ء وچ شروع تھیا تے 713ء تک جاری ریہا۔[١] اوں نے سندھ دے اہم علاقے فتح کیتے تے ملتان کوں فتح کرکے سندھ دی فتح کوں پایۂ تکمیل تک پہنچایا لیکن شمالی ہند دی طرف ودھݨ دی خواہش حالات نے پوری نہ تھیوݨ ݙتی۔
محمد بن قاسم ہک نو عمر نوجوان ہئی۔ اس کم عمری وچ اوں نے سندھ دی مہم تے سپہ سالار دی حیثیت نال جیہڑے کارنامے انجام ݙتے اوہ اوندے کردار دی پوری طرح عکاسی کریندن۔ اوہ زبردست جنگی قابلیت تے انتظامی صلاحیتاں دا مالک ہئی۔ اوندی انہاں صلاحیتاں دے ثبوت کیتے سندھ دی مہم دی کامیابی ہی کافی ہے۔ اوندے اخلاق و کردار دا اندازہ اس ڳالھ توں وی لگیج سڳدے کہ ہک غیر قوم اوندی گرویدہ تھی گئی ۔ سندھ دے عوام اوندے نال حد درجہ چاہت دا اظہار کریندے ہن۔ تاریخ سندھ دے مصنف اعجاز الحق قدوسی تحریر کریندن:
"محمد بن قاسم جݙݨ سندھ توں رخصت تھیوݨ لڳا تاں سارے سندھ وچ اوندے ونجݨ تے اظہار افسوس کیتا گیا۔ اوندی وفات تے شہر کیرج دت ہندواں تے بدھاں نے اپݨے شہر وچ اوندا ہک مجسمہ بݨا کے اپݨی عقیدت دا اظہار کیتا۔" [٣]
ٻاہرلے جوڑ
لکھوحوالے
لکھو- ↑ ١.٠ ١.١ انسائیکلوپیڈیا مسلم انڈیا، حصہ دوم، صفحہ77
- ↑ جنۃ السندھ
- ↑ تاریخ سندھ از اعجاز الحق قدوسی صفحہ 226