محمد ابراہیم ذوقؔ
آپ آخری مغل فرماں روا بہادر شاہ ظفر دے استاد تے اردو دے شاعر تے غالب دے معاصر ہن۔
شیخ محمد ابراہیم ذوق (پیدائش: 22 اگست 1790ء – وفات: 16 نومبر 1854ء) ہک اردو شاعر ہن۔ ذوقؔ انہاں دا تخلص ہئی۔
زندگی
لکھودبستان دہلی وچ ذوق کوں بڑی اہمیت حاصل ہے۔ محمد ابراہیم ناں تے ذوق تخلص ہئی۔ ہک غریب سپاہی محمد رمضان دے لڑکے ہن۔ 1789ء وچ دلی وچ پیدا تھئے۔ پہلے حافظ غلام رسول دے مکتب وچ تعلیم پاتی۔ حافظ صاحب کوں شعر و شاعری دا شوق ہئی۔ ذوق وی شعر آکھݨ لگے۔ اوں زمانے وچ شاہ نصیر دہلوی دا طوطی بولیندا پیا ہئی۔ ذوق وی انہاں دے شاگرد تھی گئے۔ دل لا کے محنت کیتی تے انہاں دی شاعرانہ مقبولیت ودھݨ لگی۔ بہت جلد علمی و ادبی حلقیاں وچ انہاں دا وقار اتنا بلند تھی گیا کہ قلعہ معلیٰ تک رسائی تھی گئی۔ تے خود ولی عہد سلطنت بہادر شاہ ظفر انہاں کوں اپݨا کلام ݙکھاوݨ لگے۔ شاہ اکبر ثانی نے ہک قصیدے دے صلے وچ ملک الشعراء خاقانی ہند دا خطاب مرحمت فرمایا۔ شروع وچ چار روپے ماہانہ تے ظفر دے استاد مقرر تھئے۔ آخر وچ ایہ تنخواہ سو روپیہ تک پہنچ گئی۔ مسلسل عروس سخن دے گیسو سنوارݨ دے بعد 16 نومبر 1854ء وچ دنیائے ادب دا ایہ مہردرخشاں ہمیشہ کیتے غروب تھی گیا۔ مرݨ توں چند ساعت پہلے ایہ شعر آکھا ہئی۔
کہتے آج ذوقؔ جہاں سے گزر گیا
کیا خوب آدمی تھا خدا مغفرت کرے
ذوقؔ کوں عربی فارسی دے علاوہ متعدد علوم موسیقی، نجوم، طب، تعبیر خواب وغیرہ تے کافی دسترس حاصل ہئی۔ طبیعت وچ جدت و ندرت ہئی۔ تمام عمر شعر گوئی وچ بسر کیتی۔
وفات
لکھوذوقؔ نے 16 نومبر 1854ء کوں 65 سال دی عمر وچ دہلی وچ انتقال کیتا تے دہلی وچ تدفین کیتی گئی۔