سرائیکی ناول نگار
اقبال بانو
لکھواقبال بانو دا ناول ’’سانول موڑ مہاراں‘‘ اشاعت ۱۹۹۷ء سرائیکی زبان و ادب وچ کہیں خاتون ناول نگار دی ایہ پہلی کاوش ہے۔ ایہ ناول قسط وار ’’سرائیکی ادب‘‘ وچ شائع تھیندا رہ ڳئے۔ ’’سانول موڑ مہاراں‘‘ ہک معاشرتی ناول ہے ملک رب نواز، ناول دا مرکزی کردار ہے جیڑھا ٻہوں متلون مزاج ہے۔ جاگیردارانہ سماج دا نمائندہ کرار ہے۔ مرد دی حاکمیت، عورتاں دی بے بسی، خاندانی رنجشاں، شادی دے مسائل، عورتاں دے جذبات و احساسات انہاں دے قربانی دے جذبے کوں نمایاں کریندا۔ ایہ ناول فیمینزم دے تناظر وچ ہک خاص اہمیت رکھدے۔
جمشید کلانچوی
لکھوجمشید کلانچوی دا ناول ’’جھوکاں تھیسن آباد ول (ناول)‘‘ روہی دے وسیب دے پس منظر نال جڑیا ہویا، خوبصورت زبان دا ورتارا، ناول دے واقعات وچ ہک ربط، کردار نگاری عمدہ تے جذبات نگاری آپݨی مثال آپ ہے۔ ناول دا مرکزی کردار ’’مہرو‘‘ ہک تریمت ہے جو ’’ٻہوں سارے مسائل دے باوجود،پُرعزم تے باہمت ہے۔ ایہ ناول فیمینزم دے مطالعے سانگھے اہم ہے۔ ایں ناول وچ دیہی تے شہری حیاتی ݙونہاں کوں عمدہ طریقے نال ݙکھایا ڳئے۔ ایں ناول دا انداز بیاں، رواں تے سادہ ہے۔
عون محمد کلانچوی
لکھوعون محمد کلانچوی دا ناول ’’مجرم‘‘ ۲۰۰۷ء وچ اکادمی سرائیکی ادب، بہاولپور دی طرفوں شائع تھئے۔ ایندی مختصر ضخامت پاروں اینکوں ناولٹ وی شمار کیتا ڳئے۔ تجسّس Suspence دی خصوصیت پاروں ایہ ناول جاسوی ادب دی خوبصورت مثال ہے۔ ناول دی کہاݨی دا پلاٹ ٻہوں دلچسپ ہے۔ کردار نگاری عمدہ ہے نا معلوم قاتل دے ڳول، ایں ناول وچ قاری دی دلچسپی کوں گرفت وچ رکھدی ہے۔ چھیکڑ اصل مجرم تک انسپکٹر خالد پڄ ویندے۔ انداز بیان وی خوب ہے۔
اقبال حسن بھپلا
لکھواقبال حسن بھپلا دے ناول ’’مہرو‘‘ ۲۰۰۲ء، ’’ہیرا‘‘ ۲۰۰۴ء، ’’بسنتی‘‘ ۲۰۰۶ء، ’’مانگ لال‘‘ ۲۰۰۹ء، وچ شائع تھیٔن۔ ناول مہرو، ہک سوڈو (۱۰۲) صفحات تے مشتمل ہے ایہ ہک بنجارن، فقیرنی مہرو دی محبت دی کہاݨی ہے جیندے وچ سرائیکی وسیب دی منظر نگاری خوبصورت انداز نال پیش کیتی ڳئی ہے۔ ایں مختصر ناول وچ بھاڳاں، بھورل نے بالا دے کردار وی اہم ہن۔ انہاں دا ݙوجھا ناول ’’ہیرا‘‘ ۲۰۰۴ء شائع تھئے۔
’’بسنتی‘‘ اقبال حسن بھپلا دا تریجھا ناول ہے سن ۲۰۰۶ء وچ شائع تھئے۔ ایہ ناول چھیانوے صفحات اتے مشتمل ہے۔ سرائیکی ریسرچ سنٹر، بہاؤالدین زکریا یونیورسٹی، ملتان توں شائع تھئے۔ ایں ناول وچ بسنتی تے لجپال دی محبت دی کہاݨی کوں بیان کیتا ڳئے۔ ’’ماݨک لعل‘‘ انہاں دا چوتھا ناول ہے ایہ وی مختصر ناول ہے (۹۴) چورانوے صفحات اُتے مشتمل ہے۔ ایندی کہاݨی ماݨک لعل تے مکھی دے چو گرد گھمدی ہے ایں ناول وچ پاکستان بݨݨ توں پہلے دے دیہی ماحول دی تصویر کشی کیتی ڳئی ہے۔ اقبال حسن بھپلا دے ناول مختصر ہن جیڑھے ناولٹ دے زمرے وچ آندن۔ جنہاں وچ سرائیکی وسیب دے رسم و رواج، روایات، ثقافت کوں خوبصورتی نال پیش کیتا ڳئے۔
ٻیا ݙیکھو
لکھو- سرائیکی افسانوی نثر۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔ ۔