رفعت عباس ہوراں دے حکایتاں

رفعت عباس ہک صاحبِ طرز شاعر ہووݨ دے نال نال ٻہوں وݙے نثر نگار وی ہن. انہاں دیاں نثری لکھتاں مضامین تے حکایتاں دی صورت وچ سامݨے آندے رہندن. ذیل وچ انہاں دیاں لکھیاں کجھ سرائیکی حکایتاں پیشِ خدمت ہن.

1.دُل دریا

کہیں دریا دی مَنڑ تے پنج بندیاں کوں دُل دریا مِلیا 'اوں آکھیا تساں جو چاہوو اوہ تھی سگدا ' پہلے بندے آکھیا اوہ جل پری بنڑنا چاہندے اوہ بنڑ گیا تے دریا وچ رہونڑ لگیا ' ڈوجھے آکھیا اوہ رنگلی بیڑی بنڑنا چاہندے اوہ بنڑ گیا تے دریا وچ رہونڑ لگیا ' تریجھے آکھیا اوہ مچھی بنڑنا چاہندے اوہ بنڑ گیا تے دریا وچ رہونڑ لگیا ' چوتھے آکھیا اوہ دریا بنڑنا چاہندے اوہ بنڑ گیا تے دریا وچ رہونڑ لگیا ' پنجویں آکھیا اوہ دُل دریا بنڑنا چاہندے اوہ بنڑ گیا تے دریا وچ رہونڑ لگیا

پنجویں بندے جاہ نویں سنبھالی تے دُل دریا بہوں خوش تھیا ' اونکوں دیوتا دی تھاں توں ویلھ ہک مِل گئی تے ہنڑ ہک وستی وچ اوہ رہندے تے عام جنڑے دی جُون ہنڈیندے ........................................................... دُل دریا : پانڑی دا دیوتا

2.شاعر تے مچھیرے دی حکایت

ہک شاعر دریا دی مَنڑ توں لنگھیا ' اوں ڈِٹھا مچھیرے دی پَچھی وچ ڈاہ بارھاں مچھیاں پیاں تَڑپھدن تے مچھیرا پانڑیاں وچ نویں سِروں جال پیا سَٹیندا ہے ' شاعر توں مچھیاں دا ایہ حال نہ ڈٹھا گیا ' اوں پَچھی توں مچھیاں کڈھیاں پانڑی وچ سَٹیاں ' مچھیرے اونکوں ڈیکھ گھدا تے آکھیا " میڈے سارے ڈینہ دا توں پورھیا ونجا ڈتے ' ایہ تو کیا کیتے " شاعر آکھیا " مچھی اپنڑے پانڑیاں کیتے بنڑی اے ' میں اینکوں کُرے تے تڑپھدا نہ ڈیکھ سگدا " مچھیرے آکھیا " می مچھی پکڑن دا اخلاقی ' سماجی تے سیاسی حق رکھداں 'پنج ہزار ورہیں توں ایں وسوں دی میکوں پارت اے ' تو کینویں مچھیاں میڈیاں پانڑی وچ لوڑھ ڈتن " شاعر آکھیا " میں ٹھیک کیتے پر گالھیں تیڈیاں ڈھیر ٹھیک ہِن ' تیڈیاں مچھیاں دا ہرجانہ میں ڈینداں " مچھیرا بولیا " درست اے ہرجانہ تیکوں ڈیونڑا پوسی "......."تو ہرجانہ میکوں ڈَس میں بَھراں "......"ہرجانہ اپنے کسب وچوں بھرنڑا تیکوں پوسی ' تو کُل حیاتی روز ہک بیت بَنڑیسیں میکوں ان سُنڑویسیں "

اوہ ڈینہوار تے اج دا ڈینہ شاعر کوں مچھیرے کیتے روز ہک نواں بیت بناونڑا پوندے.

3.موت توں بچے ہوئے لوک

اسںاں جیڑھے چاء بیٹھے پیندے ہیں بچ گئے ہیں کل دی چلنڑ والی گولی توں'اسںاں جیڑھے بزار وچ ٹردے پئے موت توں بچے ہوئے لوک ہیں

اساں کہیں وجہ توں موت توں بچ گئے ہیں'جتھاں جلوس تے گولی چلی اساں اتھوں دور ہاسے'جلسے وچ بم اگوں پھٹیا اساں پچھوں بیٹھے ہاسے 'یا اوں سیاسی پارٹی نال ساڈا کوئی سانگا نہ ہا تے اساں کہیں دکان یا باغ وچ ہاسے ' یا وت چائے خانے وچ ساکوں ایں قتلام دا پتہ لگیا 'یا وت سڑک تے کوئی بیا ہا ایمبولینس کہیں بئے کیتے آئی ہئی 'لا پتہ کوئی بیا تھیا......اوں آکھیا "جیڑھا جنگ توں جاسوس توں' قحط توں وبا توں بچ ونجے اوہو جیندا ہے اوں اساکوں مبارک ڈتی تے چا دے ہک ہوٹل تانڑیں گِھن گیا

اساں جیڑھے چاء بیٹھے پیندے ہیں موت توں بچے ہوئے لوک ہیں.

4.پرفیوم

اوں پیو اپنڑے نال ترے وعدے کیتے'پہلا:اوہ اتھاہیں چولستان اچ خوشبو دا کرخانہ لیسی'ڈوجھا:شیشیاں پرفیوم دیاں اوہ آپ بنڑیسی'تریجھا:ایں دنیا دے ہر جَنے تئیں پرفیوم پُجیسی.

کرخانہ لگ گیا'پانی دے تَلا پکے'الکحل دے ڈرم'عرق دےکُپے 'بھٹیاں نیلڑیاں'رنگ رنگ دی جڑی بُوٹی'نبواں دے شریہاں دے ٹالہیاں دے کِکراں دے بُور'پُھل ہِن پَھل ہِن'پترے ہِن ڈیلھے بھاپ وچوں پانی وچوں لنگھدن'صندل کیوڑہ عود اے بارشاں مٹی گھاہ'کرخانے وچ کالے ہرن آندے ہِن سارا ڈینہ چَردے ہِن کستوری اپنڑی ڈے کراہیں بئی خوشبو گِھن ویندن'ویل مچھی عنبر اپنڑا ڈے کراہیں بئی خوشبو گِھن ویندی'ہر کہیں دی اپنی خوشبو..... باجھوں کہیں دروہ دے ڈڈھپ دے'باجھوں کہیں مُل دے موت دے.

شیشیاں کویلی توں نکیاں گینڈے توں وڈیاں اوں بنائیاں' ہک شیشی ہرن ڈوجھی اینویں مور تریجھی طوطا'شیشی ہک نیل کنٹھ'شیشیاں اُٹھ بیٹھے ہوئےاُٹھوال اپنڑے ناچ وچ'شیشیاں تکونیاں چوکونیاں ہیرا کاٹواں مرجانی یاقوتی فیروزی'شیشیاں ہِن گوپے سالہیں جُھگے' چولستانی بندے ہِن پگڑیاں ہِن ساویاں رتیاں نیلیاں ایہے ڈَھک ہِن'چولستانی عورتاں گھگھریاں چنیاں چُوڑے'کہیں اونکوں آکھیا چین دیاں بوتلاں سستیاں بہوں پوندیاں'فرانس دیاں اٹلی دیاں شیشیاں سوہنڑیاں ڈھیر لگدیاں'اوں چین توں جاپان توں ولایت توں شیشیاں منگوائیاں چنگیاں اونکوں لگیاں اوں ہک پاسے رکھ ڈتیاں'اوں شیشہ آپ بنایا ڈیزائن جیڑھا کیتا پرفیوم اوندا پھبیا تے ڈوجھا وعدہ پیو نال پرفیوم دیاں شیشیاں اوہ آپ بنیسی.

تریجھا وعدہ اوکھا ہئی ایہو سبھ توں سوکھا تھی گیا'دنیا دے ہر جَنے تئیں شیشی پرفیوم دی اوں آپ پُجائی.

5.اساں اونکوں ڈِٹھا

اساں اُتھاں پُجے'ازل ابد دیاں جھنڈیاں ساریاں آمنڑے سامنڑے لگیاں ہویاں'وچکار ہک گھاہ دی پَٹی جیڑھی دور تانڑیں ویندی'نکی نکی کَنڑ بُر تے چاۂ دیاں میزاں تے لوک نظارے وچ بیٹھے ہَن

تھوڑی دیر پہلے اعلان ہک تھیا"اوہ اِتھاہیں آندا پئے تے ساریاں دے کٹھے بیہ تے گالھ اپنڑی کریسی'اساں ایں عرصے وچ چاہ دا آڈر کیتا تے لکھاں کروڑاں سالاں دے ایں پندھ وچ بارشاں درختاں تے پکھیاں دی گالھ چولی 'انہاں پُرانڑے رنگ سازاں دا ذکر آیا جنہاں مچھیاں کوں رنگیا'عہد نامہ قدیم وچ تریمتیں دے سونڑھپ دے بیان تے الزام بارے شور مچیا 'قیدیاں دے قتلام تے رہائی بارے پوتھیاں پٹیجیاں 'انبیا دے خاب تے انہاں دے اثر بارے کہانڑیاں بکھیاں 'قدیمی لوکیں دے جزیریاں تئیں بحری جہازیں دی آمد دا نروار تھیا 'بندوق دی ایجاد بارے آکھیا گیا الہامی نئیں.

شور ہک مچ گیا اوہ آگیا ہے'اساں اُنہائیں بَھج پئے اوہ سامنڑے ہئی 'اساں اپنڑیاں اکھیں نال اونکوں ڈِٹھا. ==6.خاب دا قبیلہ=- اوہ خاب وچوں روٹی پانی نویں پرانی سواری کپڑے باغات تے شیشیاں پرفیوم دیاں گِھن آندن

اوہ جلدی سُم ویندن تے اپنے اپنے خاب وچوں لوڑ دیاں شئیں کڈھیندن'اُنہاں دے خاب وچ دھمی دے رس کیک ڈوپہراں دے لُونڑے تے شام دے مِھڑے پُوڑے 'اوہ تکھے تکھے شئیں ساریاں خاب وچوں کڈھ گھندے'اُنہاں دے خاب وچ میوے دیاں کپڑے دیاں کریانے دیاں ہٹیاں 'اوہ جیڑھی شے چاہون مُتوں کہیں پیسے دے ٹکے دے گِھن آون'اوہ سوڈا واٹر ڈھو گھندے'اوہ سائیکل کاراں ریل گاڈیاں گھن آندے'ایہو جیہاں بہوں ساریاں نکیاں وڈیاں شئیں اوہ کٹھیاں کر گھندے'ایہ خاب دیاں شئیں حیاتی وچ کم آندیاں'اوہ شئیں دیاں فہرستاں بنڑیندے جو اِنہاں وچوں کوئی شے خاب وچ ہووے تاں اوہ گِھن آون'اوہ جلدی سم ویندے.

اوہ خاب وچوں چاء دے سیٹ تے کافی دی پیکنگ گِھن آون'تریمتیں خاب وچوں اُون سلائیاں سنگھار دا سامان اپنا ڈیکھن'منگ پھلی چلغوزے دے پیکٹ مِل ونجن' 'خاب وچوں رتیاں ساویاں بیڑیاں'بیڑیاں دے پکھڑے'خاب وچ پار دے پرنیوے گھوٹ کنواریں'ہک دنیا اوہ خاب وچوں گلیاں بزاراں تئیں گِھن آون'اوہ خاب وچ بئے شہریں ونجن ول آون'بئے ملکیں پِھر آون پڑھ آون پرنیج آون.

اُنہاں کوں خاب وچ ترے گالہیں ہَٹکیاں گیاں(1)خاب وچوں اسلحہ نی گِھنڑاں(2)خاب وچ جنگ دی بھرتی نی کرنی(3)خاب دی شے کوئی ذری نی ویچنڑی.

7.لالٹین دی مچھی

ہک مچھی لالٹین وچ رہندی ہی'جیڑھے ویلے لالٹین بلدی اوہ چمنی وچ تردی ہئی'اِتھاہوں ساکوں ڈَس پئی جو بھاہ کینویں پانڑی بنڑ ویندی ہے.

ایہ لالٹین ہک تریمت گِھن کے جنگل وچوں لنگھی'اوہ ساری رات ٹُردی رہی تے دھمی توں پہلے ہک دریا تانڑیں پُجی'اوہ بیڑی وچ بیٹھی تے مچھی کوں آکھیس"میں لالٹین وِسمیندی پئی توں چاہویں تاں پانڑی وچ لیہ ونج'مچھی آکھیا"میں لالٹین دی مچھی ہاں ایہا چمنی میڈا گھر ہے".

8.کانٹیو دی بیر

جاہ ویلے توں اگونہے سانگے'ازل ابد وچکار کتھاہیں تانگھی'تانگھ اپنڑی دا پندھ کریندے پُج ویندے ہِن'پتہ لگدے اساں کِتھاہیں مِلنڑا ہئی

مِٹھی توں اوہ عمر کوٹ روانہ تھئے'دُھر ازل دے کھیکھڑے روز ڈہاڑی لاریاں اُنہاں دے اگوں پِچھوں 'خلق خدا دی کینویں آکھو تانگھ تنگھیندی کینویں پندھ کریندی'ڈوہیں پاسے مور'ڈوہیں پاسے وَنڑ کونبٹ دے بارش منگدے'گوٹھ چَلہار دا کانٹیو دیاں چاء دیاں ہَٹیاں'کانیٹو توں اگاں اوہا بیر اے'اوندے سنگتی اُتھاں فون کرنڑ دے سانگے اپنڑی گاڈی روکی اوہ گاڈی وچوں لیہ گیا

بیر اوندے قد کولوں ہک قد بیا اُچی'ساوے پَتر وِساکھ اچ پیلے تھیندے پئے'کئی پَترے وچوں پورے پیلے ہک پترے کوں اوں ہتھ اپنڑا لایا ہِے اوہ بھوئیں اُتے ڈَھیہ پیا'کروڑاں زمانیاں دے کروڑاں جاہیں دے ایں پِھیر وچ ہک پَترا اوندے ہتھیں دا تانگھی'اوں بیر کوں نام اپنڑا ڈسیا شہر اپنڑا ڈسیا تے بہوں ساریاں دل دیاں گالہیں'اوں بیر کیتے دعا کیتی تے ونجن لگا'بیر اوندے کُرتے کوں پکڑ گھدا'اوندا نیلا کڈھائی والا کُرتا بیر اپنڑے کنڈیاں نال جَھل گھدا'اوہ رُکیا تے کِھل پیا'پنج ست کنڈے اوندے چولے وچ لتھے ہوئے'ایں وڈے اسمان تلے ایہ سانگا اونکوں سوہنڑا بہوں لگیا'اوں بیر کوں محبت نال ڈِٹھا تے ہولے ہولے کَنڈے چُھڑوائے'اوں بیر کوں ڈِٹھا روانہ تھی گیا

(حکایتاں:کُنجیاں دا گُچھا)

9.خلیل کنبھار

اوندے کول کتاباں'مٹھی دا شہر اسلام کوٹ دیاں نِماں تے کارونجھر پہاڑ اے'جوار دا ڈھوڈا تے کاسبو دی ماکھی'ڈو ترے دوست تے بارشاں دی جاہ

اساں اوندی شاعری کوں مِلنڑ کیتے پُجے'ساڈا خیال اوہ مِٹھی وچ مِلسی پر اوں ڈینہوار اوہ عمر کوٹ ٹکری'اوہ چَمکنڑی ہک شے وانگوں چَمکی تے گُم تھی گئی'اساں راتیں مانی کھاہدی'گالہیں کیتیاں سم گئے'سویلے شیو کیتی'نویں کپڑے بدلے تے ننگر پارکر ٹُر پئے'گوڑی مندر اساں مُڑے تاں کِھل پئے'اوندی شاعری کَنڈی نال بدھیاں رنگلیاں لیراں وچوں بکھی'اساں تکھے تکھے بَھجے اوہ لیراں پچھوں لُک گئی 'اساں اِتھاں فوٹو کڈھے'شاعری دا فوٹو پر کون کڈھے'اگوں بھوڈے سَر گئے تاں مور پیا نچدا ہا'اگوں کارونجھر گئے تاں شام پئی لاہندی ہئی'اساں رات ننگر پارکر سُتے

سویلے اساں کاسبو گئے' ہک ہک نِم تے سو سو مور' نابینے یوسف دا گاونڑ'ہک بال مور دے پنکھ پیا وچیندا تے میگھواڑاں دا ناشتہ'روپلو کولھی دا ونڑ جتھاں گوریاں پھاسی اونکوں ڈتی'روپلو دی تَلی انہاں ڈیوا ہک بنائی'تیل گھتیا تے انگلیں تئیں وٹ چڑھائی'ایہ ڈیوا گوریاں بالیا پر روپلو کتھ ڈسیا کتھاں کوئی کارونجھر وچ لکیا پئے'خلیل اپنڑی تَلی دا ڈیوا بنڑا کے ساکوں ڈسیا

اساں خلیل کنبھار دی شاعری کوں مِلنڑ کیتے گئے'اونکوں ڈٹھا'اوندے نال پندھ کیتا

(حکایتاں:کُنجیاں دا گُچھا)

10.ریاست دی نقل

اوہ ریاست دی نقل ہک بنڑ ویندن ریاست دا چربہ'اوہ ریاست نال لڑن کیتے آندے ہِن

اِتھاں بہوں سوہنڑے لوک ہِن سادے محبتی'تریمت بالیں جوانیں دا آدر'بڈھڑیاں دی عزت'اوہ میلہ ڈیکھنڑ ویندن منڈوا ڈیکھنڑ آندن'عشق کریندن عاشقاں دے قصے سنڑدن'جھمر ڈیندن عطر ملیندن'دھوتے ہوئے کپڑے پیندن شیشہ ڈیدھن محبوباں دی گلی ویندن'سوہنڑے لوک ہن سارے پر اُنہاں پِچھوں کوئ لگیا ہوئے'ملاں قاضی حاکم یا ہکا گالھ کریجے ریاست'اوہ ریاست دے سکول ویندن اوندا نصاب پڑھدن'ریاست دا اخبار ڈیدھن اوندیاں خبراں سنُنڑدن'اوہ اپنڑی اپنڑی جھا تے سوہنڑے تے محبتی پر کہیں کہیں ویلے انہاں اندر جاگ پوندی پولیس فوج تے ریاست

ایہا جھا اوہ لوکیں نال کھڑدن پر نشانیاں علامتاں توں ڈردن'ریاست ڈسیندی ہے نشانیاں علامتاں بناونڑ ریاست دا کم ہے لوکیں دا نئیں'نشانیاں علامتاں سرکاری نصاب وچ تاریخ وچ ڈِٹھیاں ونج سگدیاں ہِن 'سرکاری پوسٹر کتابچے اشتہار سال پسال انعام اعزاز ریاست دا کم ہے'لوکیں دا ووٹ بہوں قیمتی ہے پر اگوں سبھ ریاست دا کم ہے'ایہا جھا ہے انہاں وچوں اکثر نشانیاں علامتاں توں ڈردن'جتھاں وی اپنڑا نشان کوئی ابھرے اپنی علامت کوئی بنڑے اوہ پولیس بنڑ ویندے ہِن فوج بنڑ ویندن

ایہا جھا ریاست دے خلاف اوہ بُلیندیاں لڑدیاں وی ریاست دی نقل ہک بنڑ ویندن'بہوں سوہنی وسوں ریاست دا چربہ ہک بنڑ ویندی'اوہ عشق کریندے ڈوجھا کوئی عشق کرے تاں پولیس خود بنڑ ویندن'اوہ اپنڑے بوہیاں تے گلیاں وچ ناکے لیندے لوکیں کوں ڈریندن مریندن فوج ہک بنڑ ویندن اوہ ملاں کوں قاضی کوں چنگا نی جانڑدے پر موقع ملے ملاں قاضی بنڑ ویندن'اوہ جھمر اپنی لڈ ویندن سرکاری چبوترے

اساں اُتھاں پجے تاں ہک وسوں ریاست دی نقل پئی کریندی ہئی

حکایتاں:کُنجیاں دا گُچھا

11.شاعر تے بُدھا

ہک شاعر تے بُدھا اکویہویں صدی ہک پرانڑے شہر وچ ٹَکرے

شاعر اونکوں شہر دے نویں ہک ریستوران گِھن گیا'شاعر اونکوں چاہ یا کافی دا پُچھیا'بُدھے فرانسیسی ہک کافی دا آکھیا'سیالے دے ڈینہ ہَن تے کافی دی وساند پورے کیفے وچ کِھنڈی'ڈوہیں کافی پیندے ریہے تے بُدھے دے مہاندرے توں فاقے یا بوہڑ تلے باہونڑ دا تھکیڑا کوئی نظریا نہ'اوں نویں سیتے رنگلے کپڑے پاتے ہوئے تے گالہیں وچ ترنگ ہک نظری' 'کافی اوہ پیندے ریے'اُنہاں وچ ڈکھ یا مُکتی نِروان یا بِھکشا بارے گالھ کوئی وی ٹُری نہ'کافی دی وساند وچ اوہ دیر تانڑیں بیٹھے ریہے

کیفے توں اوہ باہر نکھتے بُدھے شاعر دے مونڈھے تے ہتھ دھریا تے آکھیا"بھانویں مُکتی میکوں مِل گئی ہئی پر وَل وَل جَمنڑ ڈھیر چنگا لگدے"

کنُجیاں دا گُچھا:حکائتاں

12.ہَرن دا بِھرا

میں اوں ہرن دا بِھرا ہاں جیڑھا تھل وچ ماریا گئے' میں کلہا واپس گیاں'میں اوں ہرن دا بِھرا ہاں جیڑھا کلہا واپس گئے'میں تھل وچ ماریا گیاں

ترے سو سال پہلے اِتھوں بادشاہ دی فوج لنگھی اج تانڑیں لنگھدی پئ'ڈو سو سال پہلے اِتھوں پولیس لنگھی اج تانڑیں لنگھدی پئی'سو سال پہلے اِتھوں لاری لنگھی اج تانڑیں لنگھدی پئی

میں اوں ہرن دا بِھرا ہاں جیڑھا ہک پھیریں وت بِھرا نال پانڑی پیونڑ پَلی کھاونڑ گئے

کُنجیاں دا گُچھا:حکائتاں

13.ایازگُل

ملتان چائے خانے توں سکھر دے چائے خانے تئیں اساں ہک لکھ ڈاہ ہزار وار مِلیے

ایں قصے وچ ڈو ترے گالہیں پکھیاں وانگوں اڈدیاں تے مچھیاں وانگوں تردن'اوندا کیمرہ سکھر دا پُل تے ہک سڑکی اوندے ناں اُتے رکھی گئی' ایہ ساریاں شئیں رل تے ڈوپہراں دی ہک فوٹو بنڑدن'دوستاں دے اوہ پورٹریٹ دوستاں کوں پَٹھیندا تے کیڑھے ویلے کیڑھی شے دی فوٹو اوہ چھک گِھنے نئیں پتہ'جینویں ہک پری فرشتے تے راتیں ہک خاب دی فوٹو اوں کڈھی'اوں تھر دے ہک کھیکھڑے دی فوٹو کڈھی جیندے وچ ازل تے ابد ہک تاکڑی'ایہو ہک کھیکھڑا محبوب تانڑیں ویندا'اوں چا دے پیالیاں دے شربت دے گلاساں دے فوٹو کڈھے

ایاز گُل فوٹو ہک کڈھی اے جیندے وچ ان ڈٹھے اوں دوست کوں ڈیکھ گِھدا گئے

(کُنجیاں دا گُچھا:حکائتاں)

14.سچل رات درازے نی ہوندا

اساں جیڑھے ویلے پُجے ہیں سچل ڈیوے پیا بلیندا ہا'پِچھوں کیلے تے کھجور دے ونڑ اینویں بندے دے قد برابر تے پَھل سارا بندے دے ہتھ برابر آ گیا ہا

اساں درازے نت دے سلام تے کافیاں لکھن سِکھن کیتے پُجیے'درازا بہوں سُکھی جا'اوہے سارے لٹھے درگاہیں دے جیڑھے ہوندے ہِن'چادراں اوہے گھوٹ دیاں رتیاں ساویاں نارنگی'نیلیاں روغنی سلہاں وچ سرہیوں تے مرجان دی ہک پُٹھ 'سچل اپنڑے روضے توں باہر ساکوں شام دیاں پوڑیاں تے ٹکریا'اوندے کول پنج لکھ ڈیوا پورا کلم جہان دا'سچل ایہ ڈیوے سارے تلیاں تے دھرے ٹر پیا'سچل دے اساں پِچھوں پِچھوں ٹر پئے اوں لکھ لکھ ڈیوا ساڈیاں تلیاں تے وی دھر ڈتا'ایہ ڈیوے دریانواں دے بیڑیاں دے امروداں دے کھجوراں دے باغاں دے'ایہ ڈیوے شہراں بزاراں دے'ایہ ڈیوے کچیاں مسیتاں دے جُھگیاں دے'محبوب دیاں تاکیاں دے جنہاں اگوں ست رنگے شیشے بکھن'سچل دے ڈیوے ساری رات دے'دھمی دی نماز سچل ان درازے پڑھدا.

15.بگلے دی حکایت

ہک بگلا اُڈدیں اُڈدیں بَدلیں تانڑیں پج گیا ' ایہ بھانویں نویں نویں جاہ ہئی پر اونکوں اینویں سُونہیں سُونہیں لگی

پانڑیاں دی وستی ہک شروع تھئی تے ڈوہیں پاسے پانڑیاں دے مکان ' پانڑیاں دے دروازے تے پانڑیاں دی چھتاں ' اگوں ہک پانڑیاں دا بزار آیا تے پانڑیاں دیاں ہَٹیاں تے پانڑیاں دیاں نکیاں وڈیاں شئیں وکاندیاں ' پانڑیاں دا ہجوم تریمتیں مرد بلونگڑے ' بالیں کیتے پانڑی دیاں ترے پھیتی سائیکلاں ' تریمیتں دے گاہنڑے کپڑے پانڑی دے ' اگوں ہک ریستوران پانڑی دا ترکاریاں پانڑی دیاں ' پانڑی وچ پانڑی دیاں مچھیاں بَکھیاں اوہ خوش تھیا پر اگاں ٹریا تے بدلاں دی پنچائیت تئیں پُج گیا ' پنچائیت اوں تو پچھیا جو اوہ اِتھاں کیوں آئے ایہ بارشاں دی وستی ہے

"میں اِتھاں بھوئیں کیتے مینہ گِھننڑ آیاں " بگلے آکھیا. حکایت

16.اوہ لالٹیناں کٹھیاں کریندا ہا

پچھلے ویڑھے توں پڑچھتی توں اوں ترے چار لالٹیناں کٹھیاں کیتیاں ' پرانڑیاں ایہ لالٹیناں کمرے وچ کتاباں نال اوں رکھیاں ' ما اوندی کوْڑیجی " ایہ کاٹھ کباڑ توں کِتھوں کڈھ آئیں " ہمسائیاں سنگتیاں سَکیاں دے گھروں اوہ ہَنڈیاں پرانڑیاں لالٹیناں منگ آوے ' فریم کوں چمنیاں کوں دھووے چمکاوے ' ما اوندی کْوڑیجے تے پیو تانڑیں گالھ ایہا پُج گئی ' پیو اونکوں لکڑ دی الماری ہک گِھن ڈتی شیشے پوا ڈتے ' الماری بہوں وڈی تے ڈو سو لالٹین پورے ما گئے ' الماری وچ ساوے رتے کٹھے گلابی نیلے لالٹین ' اوہ وَٹ گھتے تیل پاوے کہیں کہیں ویلے لالٹیناں روشن کر ڈیکھے ' لوک اونکوں لالٹیناں آپے ہُنڑ ڈے ونجن ' الماری دے اُتے وی لالٹیناں ' پیو اونکوں بئی الماری گِھن ڈتی ' اوہ شہر دے کباڑیاں تانڑیں ونجے ' مقامی انگلینڈ دیاں فرانس دیاں جرمنی لالٹیناں گِھن آوے ' سَئہڑ جیڈیاں بطخاں جیڈیاں نِکے نِکے بالیں جیڈیاں لالٹیناں کٹھیاں اوہ کر گھنے ' وچوں کوئی لالٹین بھیڈ جیڈی پِچھوں اوندے ٹُر پووے ' اوہ جتھوں لنگھے لالٹیناں پِچھوں اوندے وَگ پوون ' پیو اونکوں بئی الماری گِھن ڈتی وت بئی الماری گِھن ڈتی ' الماریاں کمریاں توں برانڈے تانڑیں ویڑھے تانڑیں آ گیاں ' وت اونکوں لالٹیناں رکھنڑ دا ڈا عجب ہک آ گیا ' اوہ اَنڑ ڈِٹھیاں جاہیں تے لالٹیناں رکھ گِھنے ' جنگلاں دیاں جالیاں , دریاواں دیاں درازاں , پانڑی دیاں پوڑیاں , ہوا دے ہتھ تے بدلاں دیاں باریاں لالٹیناں رکھنڑ دی جاہ ' ایہ دنیا اوندے کیتے ہک بتی خانہ بنڑ گئی

ڈو ہزار پندھراں وچ اوہ ہک پرانڑے شہر ساکوں ٹکریا ' اونکوں اپنڑیاں بتیاں دے ناں سارے یاد ہَن اوہ کِتھاں کِتھاں لاتھیاں جاہیں ساریاں یاد ہَن تے اِتھاں وی اوہ لالٹیناں گِھنڑ کیتے آیا ہا.

( کُنجیاں دا گُچھا )

17.حکایت دا باغ

حکایت دا باغ

اوہ پنج اُنہاں پِپلاں کوں گِھنڑ کیتے پُجیا جنہاں کوں اج ڈینہ چڑھے ڈہاونڑا چوک کوں کُھلا بنڑاونڑا ہا ' ایہ پِپل انگریز دے آونڑ توں پہلے دے ڈیڈھ سو سال دے ہُنڑ تھی گئے ہَن ' لوکیں بہوں جلوس کڈھے شور مچایا پِپلاں کوں ڈہاونڑ دا حکم نہ ٹَلیا ' مشیناں رات پُج گیاں تے تھانڑے توں سپاہ وی بندوقاں نال روانہ ' اوہ لوکیں دے جاگنڑ توں پہلے آکھو پُج گیا تے پِپلاں کوں اوں باغ تانڑیں گِھن گیا جیڑھا اوندی حکایت وچ قائم ہا.

(کُنجیاں دا گُچھا)

18.شاعر دی لالٹین

اُنہاں دیگر ویلے در کھڑکایا ' باہروں ہک لالٹین گاڈی اُتے لڈی ہوئی 'ڈرائیور تے نال ہک بیلی اوندا گاڈی وچوں لتھے تے آکھیا "اُنہاں ایہ لالٹین تیڈے کیتے پَٹھی اے

لالٹین بہوں وڈی پر جیڑھے ویلے اُنہاں لہائی اے در اگوں سامنڑے میڈے آندی ہِے ایہ ٹھیک میڈے قد برابر ہئی ' اُنہاں میکوں حیرت وچ ڈٹھا تے آکھیا " جتھوں اساں لالٹین آندی ہِے اُتھاں ایہ اسمان برابر ہئی ' اساں اینکوں لڈیا ہے تاں گاڈی برابر تھی گئی ' اِتھاں تیڈے قد برابر ڈِٹھی ہسے ' اگوں ایہ لالٹین تیڈے حوالے ہے' چمنی ایندی ہمیش دی تے تیل ایندے تَل دا کڈاہیں نہ کھُٹسی..... اُنہاں ایہ لالٹین تیڈے کیتے پَٹھی اے..... تو اینکوں کہیں وی جاہ تے کہں دے نانویں بال سگدیں " اوہ گاڈی وچ بیٹھے تے وَل گئے.

میں ایہ لالٹین کمرے اپنڑے آندی ' کتاباں دی الماری تے گُلدان سانویں رکھی ' ایہ ہک پوری روز ڈہاڑی لالٹین ' میں اینکوں کُل جہان دی شاعری نانویں بالیا.

19.چائے خانے وچ

ہکے چائے خانے وچ شاعر تے پَڑھاک ڈوہیں کٹھے تھئے ' اوہ انج انج ونج بیٹھے

اُنہاں ساکوں آکھیا " پَڑھاک تہاڈے آئے بیٹھن ' انہاں کوں سلام کرو " ایہ ہک سوہنڑی تے مَن چِھکویں گالھ ہئی پر اگوں اُنہاں آکھیا " پڑھاک نال مٹھڑیاں گالھیں تے جِھک نوائی لکھاری دے حق وچ ہِے ' پَڑھاکیں کوں ڈیکھ تے دیر تانڑیں خوش تھیونڑ لکھاری دا بھاگ اے ' تساں بس ہک پھیریں پڑہاکیں کول ونج باہوو اگوں تہاڈی لکھت بارے گالہیں ازل تے ابد دیاں اوہ گِھدی بیٹھن ' اُٹھو ".

اساں اپنڑی میز توں اُٹھے پَڑھاکیں کوں سلام کیتا تے چائے خانے وچوں نکل گئے ............................................................ پَڑھاک: پڑھن والا , قاری.

20.لُکاویاں پَرتاں

گھڑ سوار جنگل وچ داخل تھئے تے دیوی دیوتاواں تے اوکھا ویلا آ گیا ' انہاں کوں حکم ہئی ایں جنگل کوں دیوی دیوتاواں دا گورستان بناونڑا' ایں ویلے وچ پرانڑے اِنہاں خداویں وستی دے لوکیں توں مدد منگی

وستی والیاں پَرہیں ہک رکھی تےدیوتاواں دی مدد دا فیصلہ لُکانواں ہک کر گھدا ' جنگل وچوں لُکدے لُکاندے ڈو دیوتا ڈو دیویاں وستی تئیں پجے..... ' رَتڑی" تے "اوشا" تے جنگل دا دیوتا "وَنڑ پَتی" تے پانڑیاں دا "اَپم نَپت .....باقی دیوتا چَھیہ گئے یا بئے پاسے ٹُر گئے ' جینویں "وایو" تے "سوما" ہوا تے چندر بنڑ تے وَلیے تے "سُوریہ" سِجھ بَنڑ تے نِسریا

"رتڑی" کوں اوں وستی والیاں رات تے "اوشا" کوں دھمی بنڑا ڈِتا ' ایہ دیویاں اگوں وستی در وستی نال نال ٹُر پیا ' اوکھ "اپم نپت" دی.....پانڑیاں دا ایہ دیوتا دوروں چمکدا لُکایاں ناہیں لُکدا ' ایندا ناں وستی والیاں "دُل دریا" رکھیا تے گاونڑ بنڑایا : دُل دریا پچا ڈے پار ' مِلا ڈے یار , وت کِتھاہوں جھاکا ہک پیا تے دُل دریا "خواج خضر" بنڑ گیا

سبھ توں سوکھ "وَنڑ پَتی" لُکاونڑ وچ تھئی ' وستی اونکوں گانیاں بَدھیاں سہرے پوائے ' پَرنیوے دا بَنرا اوہ بَنڑگیا ........................................................... وَنڑ پتی: ونڑ+پتی..... جنگل دا دیوتا بَنرا: بن + را..... جنگل دا دیوتا.

21.مولوی لطف علی

ہک ڈینہ مولوی لطف علی خود اپنڑی مثنوی " سیفل الملوک " وچ لتھے ' عجائبات دی ہک دنیا توں لنگھدیاں اوہ شہر گلستاں ملک ارم پُج گئے ' مصر تو لڈ کراہیں سیفل اِتھاہیں پری بدیع البانو کٹھے امر حیاتی پیا گزریندا ہا

شاعر کوں ڈیکھ تے ڈوہیں بہوں خوش تھئے " تیں ساکوں ہمیشگی چا بخشی ہے , تیں ساکوں ابدی ایں باغ وچ کٹھا چا کیتا ہے , اج اساں امر حیاتی پئے گزریندے ہیں " اُنہاں کوں ڈیکھ تے شاعر وی بہوں خوش تھیا ' اوندی شاعری تے شاعری دے محبتی اَمر تھی گئے ہَن ' بہوں عجائب پریاں دے ہک باغ وچ اسمانی اوہ نعمتاں پئے ہنڈیدے ہَن ' اُنہاں شاعر دی بہوں سیوا کیتی ' اونکوں اوندی بنڑائی ہوئی دنیا پِھرائی تے آکھیا " تیڈے ہَتھوں ہر شے اِتھاں قائم تھئی ہے تو وی اِتھاہیں نال اساڈے ٹِک پو "

مولوی صاحب کِھلے تے آکھیا " میں شاعر تے فانی ہک جَنڑا ہاں ' واپس مئو مبارک ویساں" ............................................................... 1)مولوی لطف علی: مہان سرائیکی شاعر مثنوی " سیفل الملوک " دا لکھاری 2)بدیع البانو تے سیفل:مثنوی دے کردار 3):شہر گلستاں ملک ارم:پری بدیع البانو دا شہر تے ملک 4)مئو مبارک:مولوی لطف علی دا آبائی گوٹھ.

22.رِگ ویدوں باہر

رِگ وید وچوں ہک جَنڑا ہک دیوی ہک دیوتا باہر آئے ' جواری, رَتڑی تے اِندر'تریہے ہک گوٹھ وچ لتھے

جواری گوٹھ وچ کریانے دی ہَٹی ہک پاتی ' شہروں اوہ سامان چاوے ادھار وچ ویچے پر ہَٹی اوندی پَھل پئی ' آڈت اوہ چُھٹی کرے جوا کھیڈے ' اوہ ہَرے بھانویں جیتے بخت اونکوں لگ گیا ' اوں ذال کوں وی رِگ ویدوں سڈوا اپنڑے کول گِھدا تے چنگا ویلا گزریا

رَتڑی ہک شاعر نال پَرنیجی ' شاعر ہک پُرانڑے شہر وچوں مشہور پیا تھیندا ہا ' اوں رتڑی دیاں حکایتاں لکھیاں ' ہک جنگل دی حکایت وچ اوہ ڈوہیں دھمی تئیں جاگے دریا تانڑیں پجے تے بیڑی وچ واپس آئے ' اوں رتڑی کیتے شیشہ کنگھی تے سُرخی گِھدی ' اوں رَتڑی کیتے مُندریاں کپڑے تے کئی رنگیاں گُرگابیاں گِھدیاں ' رِگ وید دے مُنشی رتڑی کوں چٹھی لکھی "بہوں مُد تھی گئی ہے تو رگ وید ول آ" "رتڑی ولدا لکھیا" میں شاعر نال خوش پئی وسدی ہاں رِگ وید وی خوش وسے"

اِندر وی چار ڈہاڑے گوٹھ اندر گُھمیا تے ولدا "رِگ وید" وَل گیا ................................................................ رِگ وید: سندھ وادی وچ لکھیل پہلی کتاب جواری: رِگ وید دا کردار رَتڑی: رِگ وید وچ رات دی دیوی اِندر: رِگ وید دا ہک وڈا دیوتا

(کُنجیاں دا گُچھا).

23.اوہ لالٹیناں کٹھیاں کریندا ہا

پچھلے ویڑھے توں پڑچھتی توں اوں ترے چار لالٹیناں کٹھیاں کیتیاں ' پرانڑیاں ایہ لالٹیناں کمرے وچ کتاباں نال اوں رکھیاں ' ما اوندی کوْڑیجی " ایہ کاٹھ کباڑ توں کِتھوں کڈھ آئیں " ہمسائیاں سنگتیاں سَکیاں دے گھروں اوہ ہَنڈیاں پرانڑیاں لالٹیناں منگ آوے ' فریم کوں چمنیاں کوں دھووے چمکاوے ' ما اوندی کْوڑیجے تے پیو تانڑیں گالھ ایہا پُج گئی ' پیو اونکوں لکڑ دی الماری ہک گِھن ڈتی شیشے پوا ڈتے ' الماری بہوں وڈی تے ڈو سو لالٹین پورے ما گئے ' الماری وچ ساوے رتے کٹھے گلابی نیلے لالٹین ' اوہ وَٹ گھتے تیل پاوے کہیں کہیں ویلے لالٹیناں روشن کر ڈیکھے ' لوک اونکوں لالٹیناں آپے ہُنڑ ڈے ونجن ' الماری دے اُتے وی لالٹیناں ' پیو اونکوں بئی الماری گِھن ڈتی ' اوہ شہر دے کباڑیاں تانڑیں ونجے ' مقامی انگلینڈ دیاں فرانس دیاں جرمنی لالٹیناں گِھن آوے ' سَئہڑ جیڈیاں بطخاں جیڈیاں نِکے نِکے بالیں جیڈیاں لالٹیناں کٹھیاں اوہ کر گھنے ' وچوں کوئی لالٹین بھیڈ جیڈی پِچھوں اوندے ٹُر پووے ' اوہ جتھوں لنگھے لالٹیناں پِچھوں اوندے وَگ پوون ' پیو اونکوں بئی الماری گِھن ڈتی وت بئی الماری گِھن ڈتی ' الماریاں کمریاں توں برانڈے تانڑیں ویڑھے تانڑیں آ گیاں ' وت اونکوں لالٹیناں رکھنڑ دا ڈا عجب ہک آ گیا ' اوہ اَنڑ ڈِٹھیاں جاہیں تے لالٹیناں رکھ گِھنے ' جنگلاں دیاں جالیاں , دریاواں دیاں درازاں , پانڑی دیاں پوڑیاں , ہوا دے ہتھ تے بدلاں دیاں باریاں لالٹیناں رکھنڑ دی جاہ ' ایہ دنیا اوندے کیتے ہک بتی خانہ بنڑ گئی

ڈو ہزار پندھراں وچ اوہ ہک پرانڑے شہر ساکوں ٹکریا ' اونکوں اپنڑیاں بتیاں دے ناں سارے یاد ہَن اوہ کِتھاں کِتھاں لاتھیاں جاہیں ساریاں یاد ہَن تے اِتھاں وی اوہ لالٹیناں گِھنڑ کیتے آیا ہا.

( کُنجیاں دا گُچھا

24.بھیرویں

ہک بندہ بہوں مونجھا ہا'اوہ ہوا کول گیا'ہوا اونکوں پیالہ ہک ڈتا جو امرت اوہ پیوے'اُتھوں اوہ دریا کول گیا' دریا اونکوں شیشہ ہک ڈِتا جو آونڑ والے ویلے کوں اوہ ڈیکھے'اُتھوں ہک باغ وچ اوہ گیا'باغ اونکوں بنچ تے بِلہایا تے پُھل اپنڑا پیش کیتا'اُتھوں اوہ بزار وچ گیا'بزار اونکوں سونے دا سکہ ہک ڈِتا جو چاہوے اوہ خریدے'اوں امرت پیتا'آونڑ والے ویلے کوں ڈٹھا'اوں پُھل کوں پُھلدان وچ رکھیا'بزاروں اوں بہوں ساریاں شئں ونڑجیاں'اوں ڈٹھا جو مونجھ اوندی پہلے توں وی وَدھ گئی اے

بئی ڈینہوار ہک تریمت کوں اوہ مِلیا'اوں پیالہ شیشہ پُھل تے بہوں ساری شئیں دی پَچھی تریمت کوں ڈیونڑ کیتی'تریمت اگوں کھِل پئی تے آکھیستیڈے کول میڈے کیتے ہکا بس شے ہے توں میکوں مونجھ اپنڑی ڈے سگدیں".