تَھل مارُو اپَینڈا سَارا لوک نظم

سئیں ابن کلیم احسن نظامی شاعر ادیب و صحافی دی سرائیکی وسیب دے ݙُکّھاں اَتے غریب لوکاں دے اوکھاں کُوں بیان کرین٘دی ہوئی ہِک سرائیکی لوک نظم: ۔

لوک نظم

تَھل مارُو اپَینڈا سَارا

تھیسم ہِک ٻِلانگھ!

گُنگ دامی دا ویلا لݙ ڳئے۔!

حق منگسُوں ہُݨ شِینہاں وانگ

نِندروں جاگ پئی ہِے ہُݨ

وسیب سرائیکی دی ہر تانگ

دھرتی ماء غاصب ہے ڄو۔!

ازلی سِر تے لڳسِس ݙانگ

اپݨی موت ہُݨ آُ ءِی مُرسِی

ظلم جبر دا بُشئر نانگ

قہر غضب تے مظلومی دا !

اِجّو چھَٹ ویسی ہُݨ سانگ

اُچّے ایواناں تے

ہُݨ سُݨِیسی ساݙٰی بانگ

محکومی تے مجبُوری دی

ہُݨ تاں مُک ویسی ہر تانگھ

"تھل مارُو دا پَینڈا سَارا

تھِیسم ہِک ٻلانگھ"

تبصرہ

سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی دا ناں ادبی اُفق وِچ تعارف دا محتاج نِیں۔ انہاں دے اعزازات'ایوارڈ،اِسناد'وت فن خطاطی دے حوالے نال ٻہُوں معتبر حوالہ"خطِ رعنا"دے مُوجد اِیندے علاوہ ٻہوں ساریاں کِتاباں دے مصنف ہِن ڄِنہاں وِچ سفر نامہ، مُرقعِ رُوحانیّت (سوانح) اَتے "مُرقعِ رعنائی" سرائیکی لوک شاعری ءِچ "اَلّولولی" وغیرہ شامِل ہِن۔ اَے سچ ہِے ڄو اَدِیب یا شاعر معاشرے دَا حسّاس طبقہ ہوندے،تے سچ کُوں سچ آکھݨ ٻہُوں اَوکھا کم ہِے ڄو اِیندی کَوڑ برداشت نِیں تھِیندی۔ معاشرے ءِچ تھِیوَݨ آلیاں ناانصافیاں دا ذِکر زبانی کلامی تاں سبھّے کریندن پر لِکھݨ تُوں ݙردِن۔ ہک تقریب ءِچ سئیں ابنِ کلیم کُوں آکھیا ڳیا ڄو تُسّاں آپݨی شاعری کُوں ایݙا جارحانہ رُخ کِیوں ݙِتّے'تاں اُنہاں جواب ݙِتّا "اے میݙے دل دِی آواز ہِے" تاں اِے ظاہر تھی ڳے ڄو انہاں مزاحمتی شاعری نال سارے وسیب دے غاصباں کُوں ہَلا کے رکھ ݙِتّےِ۔ انہاں دِی ہر نظم گھر گھر دے ݙُکھ دِی کہاݨی ہِے۔ پر خیال ہر اَکھّر بے مثال تے لازوال ہِے۔ میݙی دعا ہِے ڄو اللہ کرے سئیں ابنِ کلیم دِیاں اِے تحریراں اقتدار تے اختیار آلے لوکاں کُوں جگاݙیون۔ کیوں ڄو ڄِنہاں قوماں دے لیڈر جاگدے ہووِن اُنہاں قوماں دِی قِسمت وِی جاگ پوندی ہِے۔

۔

"گُنگ دامی دا ویلا لݙ ڳےِ،حق منگسُوں ہُݨ شِینہاں وانگ"اِیں نظم وِچ سیں خواجہ فریدؒ دی فِکر توں سوجھل مگݨ دا وسیلہ جوڑِیا ڳے۔ آپݨے وسیبی لوکاں کُوں جھاوَݨ دِی وَسونہہ کُوں نِشابَر کرنا ٻہُوں چنگا کم لڳدے۔ پُورا سرائیکی وسیب آپݨی چُپ وَسونہہ اَتے نِندرائی سَیت دِی کُو ہِیڑ ءِچ گُم تھِیندَا آندے شاعر دی اِے سِک ہِے ڄو ساکُوں آپݨے دِل دِی ڳالھ کَرن تُوں نابِر نِیں تھِیوݨاں چاہِیدا۔ اِیں چُپ وِسارنے ساݙے سارے سوچ سُبھَادِے پَندھ کھنا چھوڑے ہِن۔ ہُݨ اڳُوں تے ساکُوں اِیہو ڄَہِیّاں ڳالھیں تُوں کنڈھ وَلاوَݨ لوڑہِے۔ ڄیکر تُسّاں چاہندو ڄو سوجھلے دِی اَمان وِچ آوَنڄُوں،اندھاریاں دا کِر مُک وَنڄے تاں اَملک ساکُوں سوجھلے دے اَڳواݨ ٹُرناں پوسِی۔ ہُݨ تئیں اَسّاں ڄِتنیاں اوجھڑاں ماریاں ہِن اُوندی وجَہ اِے ہِے ڄو اَساں اَندھارے کُوں کنڈھ نِیں کر پئے سڳدے سوجھلے کُوں کنڈھ کِیتی راہندے ہیں۔ چنھائی تے بھلے مَنسائی اِیہا ہِے ڄو سوجھلے آلے پاسے موہاڑ کر گھِنُوں۔ اصل سوجھلا عِلم اَتےِ اَدب دَا ہِے،جیندے سانگے ساکُوں آپݨی اتے آپݨے حق حقوق دِی سُنڄاݨ تھِیندی اِے۔ شاعری ادب دی اوصنف ہے ڄیڑھی پڑھی ءِی نِیں سُݨِی وِی ویندی اِے وَت وَݙِی ڳالھ اِے ہِے ڄو اِے لوکاں دے دِلاں تے اثر وی کریندی اے۔ سئیں ابنِ کلیم دی سرائیکی شاعری انقلابی ہِے۔ انہاں دے اَکھَر روندیاں تے ݙِیپھ اَݙیندیاں کُوں ہمّت اَتےِ آپݨا حق کَھسّݨ دی اُشناکی ݙیندن۔ اساں ابنِ کلیم دی شاعری کُوں اَدب دَا ہک نَواں حوالہ تسلیم کریندے ہیں'کیوں ڄو انہاں نے آپݨی شاعری دے ذریعے ڄیڑھی وِی ڳالھ کِیتی ہے او حق سچ دِی اَواز اِے اَتےِ ہِیݨیاں کُوں تَرَ کڑا تھِیوݨ دا سبق ہِے۔،جُرأت اَتےِ ہمّت جگاوَݨ دَا اَہُراے'نرِی پری شاعری نِیں اَساں ابنِ کلیم ہوریں دِی دِلُوں بجانُوں قدر کریندے ہَیں اَتے سرپرستی کریندے ہوئے دانشور اَتےِ دانشوراں کُوں سیاستداناں نال جوڑݨ دِی شعوری کوشِش ہِے۔ سرائیکی زبان دِی عِلمی اَدبی تحریک اصل ءِچ سرائیکی قومی تحریک دا ءِی ہِک حصّہ ہِے۔ جیندے کولُوں کوئی وِی سوجھلا رکھݨ آلا وسیبی بے غنولا نِیں تھی سڳدا۔ سرائیکی زبان و ادب دی ترقی اَتے اِیندے وَدھارے کِیتے ڄے اَساں پُورا ٻاݨ مَریسوں تاں کُوڑدے سارے کَرمُک ویسِن تے اساں سارے اکھیں بھال تے ٹرسَڳسُوں۔ ۔

ٻِیا ݙیکھو

• ابن کلیم۔

• نَوِیں وَسّوں دِی تریہہ لوک نظم۔

• نصیحت سرائیکی لوک نظم

• رشوت لوک نظم۔

• ہِک ہِک تھِی تے ملک بچاؤ لوک نظم

ٻاہرلے جوڑ

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی دا اُردو وکیپیڈیا تے تعارف

• ہٻڑاس (پوتھی) آن لائن پڑھݨ کِیتے۔

• گُلِ رعنا ادب سوسائٹی دے ٻئے کتاباں

• سئیں ابنِ کلیم احسن نظامی (مرحوم) دا ٻِیا پورھیا