ایرانی سیاست وِچ زنانیاں

ایران دی پوری تَرِیخ وِچ، زنانیاں نے ایرانی معاشرے وِچ اَن ڳِݨت کِردار ادا کِیتے ہِن، اَتے کئی طریقیاں نال آپݨاں حِصّہ پاتا ہِے۔ تَاریخی طور تے، رِیتاں برقرار رِیہاں ہِن جو زنانیاں آپݨے گھراں تئیں محدود رِیہاں جاں جو اُوہ گھر دا انتظام سن٘بھال سڳِن اَتے ٻالاں کُوں پال سڳِن۔ زنانیاں نے انقلابِ ایران وِچ وَدھ چڑھ تے حِصّہ گِھدّا۔ 1979ء وِچ اسلامی انقلاب دے بعد اپݨائے ڳئے ایران دے قَنُون دی شِق 20 دے مطابق،^[١]

سیاست وِچ حِصّہ دارے

زنانیاں دی موجودہ نمائندگی
باڈی	نشستاں
کابینہ	31/2 (6٪)
پارلیمنٹ	290/17
ماہرین دی اسمبلی	88/0
گارڈین کونسل	12/0
ایکسپیڈینسی کونسل	39/0
شہری کونسلاں
تہران	21/6
مشہد	15/2
اصفہان	13/2
شیراز	13/2
تبریز	13/1

ایران وِچ زنانیاں کُوں چوݨ وِچ چُݨݨ دا حَق 1963ء وِچ ݙِتّا ڳیا ہئی۔^[٢] اِنّھاں کُوں پہلی واری 1937ء وِچ ایرانی جامعات وِچ داخلہ ݙِتّا ڳیا ہئی۔ اِین٘دے بعد تُوں ٻہوں سارے زنانیاں حکومت یا پارلیمان وِچ چنڳے وݙے عہدیاں اُتّے رِیہاں ہِن۔ 1979ء دا انقلاب تُوں پہلاں اَتے بعد وِچ ٻہوں سارے زنانیاں کُوں وزیر یا سفیر مقرر کِیتا ڳیا۔ فرخرو پارسا پہلی تِرِیمت ہئی جِیکُوں 1968ء وِچ وزیرِ تعلیم مقرر کِیتا ڳیا ہئی اَتے مہناز افخمی کُوں 1976ء وِچ زنانیاں دے معاملیاں دی وزیر لایا ڳیا ہئی۔

کُجھ زنانیاں، جِین٘ویں طاہرہ صفر زادہ، معصومہ ابتکار، اعظم طلغانی، فاطمہ ہفتجو، الٰہی کولائی، فاطمہ جوادی، مرضیہ دباق اَتے زہرا ہنورد انقلاب دے بعد آئیاں۔ ٻئے ایرانی زنانیاں، جین٘ویں گولی امیری اَتے فرح کریمی، لَہن٘دے دیساں وِچ عہدیاں اُتّے رِیہاں۔

اِیں ویلے پارلیمان وِچ کُل 290 ارکان پارلیمان وِچُوں 17 زنانیاں ہِن۔^[٣] اِیں ڳِنتری وِچ پِچھوکڑ چوݨاں دے مقابلے وِچ نئوں زنانیاں وَدھ ہِن۔

اِیں ویلے ایران وِچ زنانیاں دی وَدھ ڳِنتری سیاسی تنظیماں کَم کرین٘دیاں پئیاں ہِن۔ جِنّھاں وِچُوں کُجھ اِیہ ہِن:

پارٹی	سیکرٹری جنرل	کیمپ
زینب سوسائٹی	اعظم حاجی عباسی	پرنسپلسٹ
اسلامی انقلاب دی زنانیاں دی انجمن	صدیقہ حجازی	پرنسپلسٹ
زنانیاں دی اسلامی مجلس	فاطمہ کروبی	اصلاح پسند
اسلامی جمہوریہ ترِیمتاں دی مجلس	زہرا مصطفوی خمینی	اصلاح پسند
تِرِیمت صحافیاں دی ایسوسی ایشن	جالیح فرامرزیان	اصلاح پسند
اصلاح پسند تِرِیمت پارٹی	زہرہ شجاعی	اصلاح پسند
ترقّی پسند مسلم زنانیاں دی سوسائٹی	فاطمہ راکعی	اصلاح پسند
اسلامی انقلاب دی زنانیاں دی سوسائٹی	اعظم تلغیانی	اصلاح پسند
زنانیاں دے حقوق دی حمایت کِیتے سوسائٹی	شاہندوخت مولوردی	اصلاح پسند