ابو علی فارمدیؒ

خواجہ ابو علی فارمدیؒ دا ناں فضل بن محمد ہے. آپؒ دی ولادت 407 ہجری تے وفات 477 ہجری وچ تھئی. اسم گرامی فضل بن محمد بن علی تے کنیت ابو علی تے فارمد دی طرف منسوب ہن جیہڑا طوس (موجودہ ایران) دے دیہات وچ ہک گاؤں ہے۔ علم دا حصول فقہ دے امام ابو حامد غزالیؒ توں تھیا تے ابو عبد اللہ بن باکو شیرازیؒ، ابو منصور تمیمیؒ، ابو عبد الرحمن نیلیؒ تے ابو عثمان صابونیؒ توں حدیث دا سماع کیتا۔

آپؒ دے مزار دا کتبہ

مقام و مرتبہ

خراسان دے شیخ الشیوخ ہن اپݨے وقت دے یکتا ہن۔ تے اپݨی طریقت وچ خاص ہن وعظ و نصیحت وچ ابو القاسم دے شاگرد ہن۔ انہاں دی نسبت تصوف وچ ݙو طرف دی ہے۔ ہک تاں شیخ بزرگوار ابو القاسم گرگانیؒ(جرجانی) دی طرف ݙوجھی شیخ بزرگوار ابو الحسن خرقانیؒ دی طرف جیہڑے مشائخ دے پیشوا تے وقت دے قطب ہن۔ طریقہ نقشبندیہ وچ خواجہ ابوالقاسم گرگانیؒ توں بیعت تھئے لیکن اویسی طور تے ابوالحسن خرقانیؒ توں فیض یاب تھئے۔ آپؒ دے صاحب کمال ہووݨ کیتے ایہ دلیل کافی ہے کہ حجۃ الاسلام امام محمد غزالی آپؒ دے مرید تے تربیت یافتہ ہن۔

استاد دی خدمت

دوران طالب علمی ابو القاسم قشیریؒ دی خدمت وچ رہے آپؒ فرمیندن جیہڑا حال میݙے تے ظاہر تھیندا، انہاں کو عرض کریندا، فرمیندن علم سکھو، لیکن ہر روز روشنائی ودھݨ لگی. ہک ݙینہ قلم کو ݙٹھا اوہ سفید تھی گیا استاد کوں عرض کیتی تاں فرمایا جیہڑلے علم نے تیݙے کولوں علیحدگی کر گھدی تاں توں وی الگ تھی ونج. ریاضت وچ مشغول تھی ونج، میں خانقاہ وچ استاد امام ابو القاسمؒ دی خدمت وچ مشغول تھی گیا. ہک ݙینہ استاد حمام گئے، میں پاݨی دے ڈول انہاں تے وہائے، جیہڑلے استاد ابو القاسمؒ نماز توں فارغ تھئے، پچھا ایہ پاݨی کس وہایا ہئی، میں سمجھا شاید ایہ بیوقوفی کیتی ہے، خاموش رہا، تریجھی مرتبہ عرض کیتا میں ہم تاں استاد نے فرمایا اے بو علی جو کجھ ابو القاسم نے ستر سال وچ پاتا توں ہک ہی ڈول وچ پا گھدے۔ بوعلی فارمدیؒ بڑے پر اثر خطیب تے شیریں گو واعظ ہن طائفہ نقشبندیہ دے ہک بزرگ فرمیندن کہ شیخ بو علی کو خطرات قلب تے واقفیت ݙتی گئی مگر اس دے اظہار دی اجازت نہ ہئی

وصال

شیخ بو علی فارمدیؒ دی تاریخ وصال حضرات القدس وچ 511ھ درج ہے جبکہ مشائخ نقشبندی مجددیہ وچ 477ھ لکھی ہے۔ ایران دے مشہور شہر طوس جینکوں اج کل مشہد آکھا ویندا ہے، وچ تھیا۔ آپؒ دا مزار طوس یعنی مشہد وچ زیارت گاہ خاص و عام ہے۔