ابو داؤد سجستانی
محدث، اصل ناں سلیمان بن الاشعث السجستانی اے۔ ابوداؤد کنیت ہے۔ بصرے وچ درس و تدریس تے تالیف وچ مصروف رہے۔ تے اتھائیں وفات پاتی۔ احمد بن حنبل دے شاگرد ہن۔ انہاں دی اہم تالیف کتاب السنن ہے جیہڑی سنن ابی داؤد دے ناں نال مشہور ہے۔ اس وچ انھاں نے معروف احادیث جمع کیتیاں ہن۔ کتاب دا موضوع فقہی مسائل تک محدود ہے۔ البتہ اس وچ احادیث دی صحت پرکھݨ دے اصولاں تے وی بحث کیتی گئی ہے۔ کتاب السنن صحاح ستہ وچ شمار تھیندی ہے۔ امام ابوداؤد سیستان (ایرانی سیستان، بلوچستان) وچ 202ھ وچ پیدا تھئے.
نام و نسب لکھو
ابوداؤد کنیت، سلیمان ناں تے والد دا اسم گرامی اشعث ہے سلسلہ نسب ایہ ہے۔ ابوداؤدسلیمان بن اشعث بن اسحاق بن بشیر بن شداد بن عمرو الأزدی السجستانی قبیلہ ازد دی طرف منسوب تھی کے ازدی تے خراسان دے شہر سجستان دی طرف نسبت کریندے ہوئے سجستانی سݙیندے ہن۔[١]
تحصیل علم لکھو
کم عمری وچ ہی اخذ علم کیتے سفر شروع کر ݙتا ہئی، حجاز، شام، مصر، عراق تے خراسان وغیرہ بلادِ اسلامیہ دا سفر کر کے اتھاں دے علماء تے مشائخ دی ہک وݙی جماعت توں حدیثِ پاک دا علم حاصل کیتا۔ آپؒ دے اساتذہ وچ امام احمد بن حنبلؒ، قعبیؒ تے ابولولیدؒ الطیالسی جیہے کبارِ مشائخ شامل ہن۔ بعض اینجھے اساتذہ وی ہن، جنہاں توں اخذ علم وچ آپؒ امام بخاریؒ تے امام مسلمؒ دے نال شریک ہن۔ مثلاً احمد بن حنبلؒ، عثمانؒ بن ابی شیبہ تے قتیبہؒ بن سعید وغیرہ۔
فن حدیث وچ کمال لکھو
ابراہیم حربی نے جیہڑے اس زمانہ دے عمدہ محدثین وچوں ہن جݙݨ سنن ابوداؤد کوں ݙٹھا تاں فرمایا کہ ابوداؤد کیتے حق تعالیٰ نے علم حدیث ایسا نرم کر ݙتا ہے جیویں حضرت داؤد علیہ السلام کیتے لیے لوہا تھیا ہئی.
- لان الحدیث و علمہ بکمالہ لامام اہلیہ ابو داؤد
- مثل الذی لان الحدید وسبکہ لبنی اہل زمانہ داؤد
وفات لکھو
امام ابو داؤدؒ نے تہتر سال دی عمر پا کے سولہ شوال 275ھ وچ انتقال فرمایا تے بصرہ وچ امام سفیان ثوری دے پہلو وچ مدفون تھئے۔ یوم وفات روزِ جمعہ ہے۔
مثل ایوان سحر مرقد فروزاں ہو تیرا
نور سے معمور یہ خاکی شبستان ہو تیرا
- (اقبال)
حوالے لکھو
- ↑ ماہنامہ دار العلوم ،اكتوبر 2014ء،اشرف عباس قاسمی