ابن کثیر
ابن کثیر عالم اسلام دے معروف محدث، مفسر، فقیہ تے مورخ ہن۔ پورا ناں اسماعیل بن عمر بن کثیر، لقب عماد الدین تے عرفیت ابن کثیر ہے۔ آپ ہک معزز تے علمی خاندان دے چشم وچراغ ہن۔ انہاہ دے والد شیخ ابو حفص شہاب الدین عمر اپݨی وستی دے خطیب ہن تے وݙے بھائی شیخ عبد الوہاب ہک ممتاز عالم تے فقیہہ ہن۔[١]
ابتدائی زندگی
لکھوحافظ ابن کثیر دی ولادت 701ھ وچ مجدل وچ تھئی جیہڑا بصرہ دے اطراف وچ ہک قریہ ہے۔ کم سنی وچ ہی والد دا سایہ سر توں اٹھی گیا۔ وݙے بھائی نے اپݨی آغوش تربیت وچ گھدا۔ انہاں دے نال دمشق چلے گئے۔ اتھائیں انہاں دی نشوونما تھئی۔ ابتدا وچ فقہ دی تعلیم اپݨے وݙے بھائی توں پاتی تے بعد کوں شیخ برہان الدین تے شیخ کمال الدین توں اس فن دی تکمیل کیتی۔ اس دے علاوہ آپ نے ابن تیمیہ وغیرہ توں وی استفادہ کیتا۔ تمام عمر آپ دی درس و افتاء، تصنیف و تالیف وچ بسر تھئی۔ حافظ ذہبی دی وفات دے بعد مدرسہ ام صالح تے مدرسہ تنکریہ وچ آپ شیخ الحدیث دے عہدہ تے فائز رہے۔ اخیر عمر وچ بینائی ویندی رہی۔ 26 شعبان بروز جمعرات 774ھ وچ وفات پاتی۔
علمی مقام
لکھوامام ابن کثیر کوں علم حدیث دے علاوہ فقہ، تفسیر، تاریخ تے عربیت وچ وی کمال حاصل ہئی، چنانچہ علامہ ابن العماد حنبلی، ابن حبیب توں ناقل ہن۔ انتھت الیہ ریاستہ العلم فی التاریخ و الحدیث والتفسیر(انہاں تے تاریخ، حدیث تے تفسیر وچ ریاست علمی ختم تھی گئی۔ درس وافتاء، ذکر الٰہی شگفتہ مزاجی :۔ حافظ ابن کثیر دی تمام عمر درس و افتاء تے تصنیف و تالیف وچ بسر تھئی۔ حافظ ذہبی دی وفات دے بعد مدرسہ ام صالح تے مدرسہ تنکریہ (جیہڑے اس زمانہ وچ علم حدیث دے مشہور مدرسے ہن )وچ آپ شیخ الحدیث دے عہدہ تے فائز رہے، وݙے ذاکر شاغل ہن، چنانچہ ابن حبیب نے آپ دے متعلق لکھا کہ امام ذی التسبیح والتھلیل نے طبیعت بڑی شگفتہ پاتی ہئی۔