ہشام بن عبدالملک

یزید ثانی دی وفات دے بعد 724ء وچ ہشام بن عبدالملک، تخت خلافت تے متمکن تھیا۔ اوں وقت ایں دی عمر 34 سال ہئی۔ تخت نشینی دے وقت اوہ رصافہ وچ مقیم ہئی۔ ہشام، عبد الملک دے لائق ترین فرزنداں وچوں ہئی۔ ایندے پیشرو یزید بن عبد الملک دا دور بنو امیہ دا بدترین زمانہ قرار ݙتا ویندے ۔ اوندی نااہلی، عیش پرستی، قبائلی عصبیت تے اندرون ملک بے چینی نے کئی نویں پیچیدہ مسائل پیدا کر ݙتے ہن۔ ہشام نے جونہی تخت خلافت تے قدم رکھا تاں اپݨے آپ کوں قبائلی تعصبات، نفرت تے گوناگوں مشکلات وخ گھرا پایا۔ اپݨے عہد حکومت دے پوݨے ویہہ سال اوہ مسلسل ایں کوشش وچ مصروف رہا کہ بنی امیہ دی روبہ زوال حکومت کوں تباہی توں بچا سڳے۔ ایندی ایہ طویل جدوجہد ، ہمت و شجاعت تے حوصلہ و تدبر دی ہک شاندار داستان ہے۔ اگرچہ اوہ بنو امیہ کوں زوال توں تاں نہ بچا سڳا لیکن ایں نے انہاں دے ڈہندے ہوئے قصر اقتدار کوں وقتی طور تے سہارا ݙتا تے مختلف النوع کامرانیاں حاصل کرݨ دے بعد ایندے وقار کوں بحال کیتا۔

خلیفہ ہشام دے دور دا سکہ

وفات

743ء، 6 ربیع الثانی 125ھ کوں بمقام رصافہ ہشام نے خناق دے مرض وچ مبتلا تھی کے وفات پاتی۔ وفات دے وقت عمر تقریباً 55 سال تے مدت خلافت پوݨے ویہہ سال ہئی۔ ایں نے اپݨی زندگی وچ ولید بن یزید ثانی کوں جانشینی توں خارج کرکے اپݨے بیٹے مسلمہ کوں ولی عہد بݨاوݨ دی کوشش کیتی لیکن امرائے دربار دی مخالفت دی بنا تے کامیاب نہ تھی سڳا۔ ہیں بنا تے ولید تے ہشام دے درمیان رنجش پیدا تھی ڳئی۔ ولید، علاقہ اردن وچ ہشام دی موت تک مقیم رہا۔ ہشام بن عبد الملک دا شمار ، بنو امیہ دے لائق تے کامیاب حکمراناں وچ کیتا ویندے۔ اوہ نماز و روزے دا پابند ہئی۔ لہولہب توں اینکوں نفرت ہئی۔ مسئلہ خلق قرآن دے بانی کوں ایں نے قتل کرا ݙتا۔ فہم و فراست، انتظامی قابلیت، تدبر تے حوصلہ مندی وچ اوہ امتیازی حیثیت دا مالک ہئی۔ انہاں خصوصیات دے لحاظ نال مورخین اینکوں امیر معاویہ تے عبد الملک دے بعد تریجھے نمبر تے شمار کریندن۔