گوا
گوا (کونکنی: गोंय، نقحر: گون٘ئے؛ ہندی: गोवा) بھارت دی ہک ریاست ہے۔ بلحاظ رقبہ سب توں چھوٹی ریاست ہے۔ بلحاظ آبادی چوتھی ریاست ہے۔ ایہ ریاست بھارت دے جنوبی مشرقی علاقے وچ واقع ہے۔ ایں علاقے کوں کونکن وی آکھا ویندے۔ ایں ریاست دے شمال تے مشرق وچ ریاست مہاراشٹر، جنوب وچ ریاست کرناٹک تے مغرب وچ بحیرہ عرب واقع ہن۔ ایں بھارتی ریاست دے ݙو ضلعے ہن۔
| ریاست گوا गोवा | |
 | |
| قیام: | 30 مئی 1987ء |
| راجڳڑھ: | پناجی |
| رقبہ : | 3702 مربع کلومیٹر |
تاریخ
لکھوگوا دا 1961ء اچ بھارتی الحاق، 1961ء وچ بھارتی علاقیاں وچ مسلح کارروائی نال پرتگالی اقتدار ختم کرکے بھارت دی مسلح افواج دی طرفوں ہک کارروائی ہئی جیہڑی 36 توں زائد گھنٹے کیتے جاری رہی۔ سمندر تے زمینی حملیاں دا اے آپریشن وجے، گوا وچ 451 سالہ پرتگالی نوآبادیاتی حکمرانی دا خاتمہ بھارت دی ہک فیصلہ کن فتح ہئی۔ آغاز ایویں تھیا کہ 1955ء اچ گوا دے لوگاں دے ہک گروپ نے ہک وݙا آزادی مارچ کیتا جیہڑا کہ ہک احتجاجی مظاہرہ ہئی تے پرتگالی حکومت نے ردعمل دے طور تے انہاں وچوں 20 توں زائد مظاہرین کوں گولی مار کے ہلاک کر ݙتا۔
بھارت نے آکھا کہ گوا تے پرتگالی کنٹرول ہݨ ٻیا برداشت نی تھی سڳدا۔ پرتگالی حکومت نے ہک ہوائی اݙا تعمیر کیتا ہئی جیندے ذریعے پاکستان تے سری لنکا دے نال تجارت تھیندی ہئی، ہݨ اے جنگی مقصد کیتے تیار کیتا ڳیا تاکہ بھارت دا مقابلہ تھی سڳے تے گوا تے قبضہ برقرار رہ سڳے۔ پرتگالی آمر، انتونیو سالا زر نے عالمی رہنماواں توں بین الاقوامی حمایت حاصل کرݨ دی کوشش کیتی۔ لندن وچ پرتگالی سفیر نے 1899ء دے اینگلو پرتگالی اتحاد دی شرائط دے تحت کہیں وی پرتگالی کالونی تے حملہ کیتا ڳیا تاں پرتگال دی مدد کیتی ویسی دی شق برطانوی حکومت کوں یاد ݙیوائی لیکن کجھ وی نہ تھیا۔
نومبر 1961ء وچ گوا وچ پرتگالی چوکیاں نے بھارتی ماہی گیر کشتیاں تے فائرنگ کیتی۔ نہرو نے آکھا کہ ہݨ بھارت نے صبر کھو ݙتا ہے تے ایں طرح دسمبر 17 کوں بھارت نے طاقت دے استعمال نال گوا تے فوجی، بحری تے فضائی حملے کیتے۔ 30،000 بھارتی فوجی دے مقابلے وچ 3،000 پرتگالی فوجی ہن۔ پرتگالی گورنر نے حملہ آوراں وچ تاخیر کرݨ کیتے کئی رابطہ پل دھماکے نال اݙا چھوڑے لیکن صورت حال صاف مایوس کن ہئی تے آخر کار پرتگالی گورنر نے سفید جھنڈا لہرایا تے ہتھیار سٹ ݙتے۔ ایں دوران امریکا تے برطانیہ سمیت کوئی وی پرتگالی گورنر دی عملی مدد کوں نہ آئے۔ تے ایں طرح گوا ریاست تے بھارت دا مکمل قبضہ تھیا۔