ڈیرہ اسماعیل خان ڈویژن
دیرہ پھلاں دا سہرا، 1990وچ ڈیرہ اسمٰعیل خان کو تقسیم کر تے بنوں اور لکی مروت دا الگ ڈویژن ٻݨا ݙتا ڳئے، اتے 2018 دے فاٹا انضمام (مارجا) دے بعد ڈیرہ اسمعیل خان ڈویژن دی انتظامی صورتحال کجھ ایں طرح ھے ضلع ڈیرہ اسمعیل خان، ٹانک، جنوبی وزیرستان۔ سمورے ڈویژن وچ 13تحصیلاں ہن، تے کل رقبہ تقریباً 18ہزار مربع کلومیٹر ھے یعنی 86لکھ ایکڑ دے لگ بھگ۔ مجموعی ڈویژن دی آبادی 30لکھ تو کجھ ودھ ھے تے لسانی تقسیم وچ سرائیکی زبان تقریباً 54% فیصد پشتو زبان 41% فیصد تے باقی اڑدو، تاجک فارسی تے ݙوجھے نسلی گرہ ہن، سرائیکی زبان کو مقامی طور تے ہندکوہ (اساݙے دوست معوز آرائیں تے ݙوجھے سنگت مطابق)وی آکھیا ویندے جیندا(ہندکوہ) استمعال زیادہ تر گھٹ تھیندا ویندے تے اکثریت اپݨی سنڄاݨ سرائیکی ورتیندی ھے،، پڑوسی ملخ افغانستان دی قندھاری(سرائیکی ) زبان تے ڈیرہ اسمعیلخان دی سرائیکی دا لہجہ ہکو ھے، ڈیرہ اسمعیلخان ڈویژن دی قومی و صوبائی اسمبلی وچ نمائندگی وچ 4 ایم این اے (mna) تے 12 ایم پی اے (mpa) ہن، جغرافیائی حد اُبھے پاسو سابقہ حصہ بنوں ڈویژن ھے تے لمے پاسوں صوبہ بلوچستان ھے، ڄݙاں جو پوادھ الے پاسے افغانستان تے پچھادھ کنے ضلع میانوالی، بھکر، تے ڈیرہ غازیخان دے اضلاع ھن۔ سیل گاہ (ٹورسٹ پوائنٹ) سانگے بہترین جہیں شیخ بدین نیشنل پارک(ہل اسٹیشن)، خیسورہ(ہل اسٹیشن)،دریا سندھ دا پتݨ، گومل ڈیم تے ݙوجھے وی چھوٹے وݙے کئی مقامات ھن۔ مزہبی تقسیم وچ 99% مزہب اسلام ھے تے اقلیتی بیادری دا کئی قابل زکر ریکارڈ نی رکھیا ڳیا، البتہ 1947دی ونڈ تو پہلے ایں دھرتی تے ہندو سرائیکی کافی تعداد وچ ہن، جنھاں بھارت وچ وی ڈیرہ اسمعیلخان دے ناں (دیراوال نگر، )تے کئی علاقے آباد کیتے ہن تے کئی طرح دی سابقہ ڈیرہ اسمعیلخان واسیاں دی کمیونٹی لیول تے تنظیماں وی ہن۔ [١]
ضلعے
لکھوحوالے
لکھو- ↑ https://m.facebook.com/story.php?story_fbid=3220818718144651&id=100006496621307، تحقیق و تحریر، ارشد لاشاری