چانہو دڑو

چانہو دڑو

(/t͡ʃaːnɦuː d̪əɽɔː/)

چانہو دڑو سن٘دھ وادی دی تہذیب دے 2800 کنوں ودھ ٹھیڑھاں وچوں ہک سنوپرا ٹھیڑھ ہے۔ ایہ ٹھیڑھ موئنجو دڑو کنوں 130 کلو میٹر لمے پاسوں تے سن٘دھ دریا کنوں لڳ بھڳ 12 میل پوادھوں ہے۔ چانہو دڑو دا زمانہ 4000 کنوں 1700 ق م دا ہے۔ چانہو دڑو لڳ بھڳ 17 ایکڑ رقبے تے آباد ہا۔ آہد ن جو ہاکڑہ دریا دے سک ون٘ڄݨ یا رخ وٹیج ون٘ڄݨ پاروں ایہ وسوں سن٘ڄ تھئی ہئی۔

چانہو دڑو دی پہلی کھاٹی 1931 وچ تھئی ہئی۔ یونیورسٹی آف پنسلوانیا کے پروفیسر دی اڳواݨی وچ امریکی ادارے 1936 وچ تے قیام پاکستان دے بعد رفیق مغل وی ایں جاہ تے پرکھ پرچول کرین٘دا رہ ڳیا۔

چانہو دڑو تے موئنجو دڑو دے وچ استعمال تھیوݨ والیاں پکیاں سلھیں تے گھراں دی بݨتر دا ڈھٻ رلدا ملدا ہے۔ چانہو دڑو وچ سن٘دھ وادی دے ٻئے وݙے ٹھیڑھا وان٘گوں اَن دے بھن٘ڈار دے وی ایر ملدن۔ چانہو دڑو وچ چوڑیاں بݨاوݨ دے ایر ملئے ہن۔ اتھوں پتل دے چاقوں، نیزے، استرے، کہاڑیاں، تھاں بھان٘ڈے تے پاتریاں تے مچھی پکڑݨ والیاں پیتلی کن٘ڈیاں ملیاں ہن۔ اتھوں مٹی دا آوی وچ پکا ہویا این٘جھا پکھی وی ہتھ آئے جین٘کو اݙارو تاں سیٹی وڄین٘دے۔ چانہو دڑو کنوں ہک مݨس دا بوتا وی ملیا ہا جین٘کوں ݙیکھ دے ایہ ان٘دازہ تھین٘دے جو ایہ یا تاں نیزہ بھوکین٘دا پئے تے یا وت جھمر دا تروڑ مرین٘دا پئے۔ ایہ بوتا ہݨ امریکہ دے شہر بوسٹن دے عجب گھر وچ لاتھے۔ اتھوں تریمتیں تے پاوݨ کیتے کئی ونکیاں تے ڳئوہ ڳاݨھیں تے ہار وی ملئے ہن۔ اتھوں دے وسنیک سونا، پتل، جَس تے قیمتی پتھراں دا استعمال ڄاݨدے ہن تے اتھوں لوہے تے اوزار وی ملئے ہن۔ چانہو دڑو دے وسنیک تِل تے مٹر دی راہکی رہین٘دے ہن۔

چانہو دڑو کنوں سوتی کپڑے وی ملئے ہن جیڑھے چان٘دی تے جَس دیاں صن٘دوقڑیاں وچ سان٘بھیئے لاتھے ہن۔ چانہو دڑو وچوں لبھݨ والیاں مہراں کنوں ڄاپدے جو چانہو دڑو ہڑپہ تے موئنجو دڑو جہیں اوں ویلھے دے وݙے شہراں وان٘گوں مہترائی دی تن٘دیر وچ شامل ہا۔