ڄلم بن شبان

ملتان وچ اسماعیلی حکومت 763ء دے درمیان وچ قائم تھئی ہئی۔ ہݨ اے امر حل طلب ہے کہ اے اوہو بنو سامہ دا خاندان ہڑی تے سنی توں اسمٰعیلی تھی گئے ہن یا کوئی ٻیا خاندان ہئی۔ بہرحال ملتان یا سرائیکی وسیب دے پہلے اسماعیلی حکمران دا ناں جلم بن شبان تاریخ وچ ݙسا ویندے.

دور ستر دے انیہویں داعی ادریس بن حسن (238ھ توں 278ھ) دی کتاب ’عیون الاخبار‘ اسمٰعلیوں وچ نہایت مستند تے معتبر منی ویندی ہے۔ اس کتاب وچ درج ہے کہ مصر دے اسماعیلی خلیفہ معز نے ہک داعی علم بن شبان کوں دہلی بھیجا ہئی۔ اس داعی کے بارے وچ روایت ملدی ہے کہ اس سیتا پور دے راجا تے اتھوں دے اکثر باشندیاں کوں تبلغ دے ذریعے مسلمان کر گھدا ہئی۔ (اے علم بن شبان غالباً نقل دی غلطی ہے کیوں کہ بعد دی کتاب ’موسم بہار‘ وچ اے ناں ناں جلہ بن شبان ہی ملدا ہے۔

ملتان دا حکمران جلم بن شبان ہی اسماعیلی داعی جلہ بن شبان معلوم تھیندا ہے۔ معز دی وفات 563ھ وچ تھئی ہئی۔ گویا اے اس توں پہلے آیا ہوسی۔ کیوں کہ اس دی آمد دی تاریخ نی ملدی. شاید اے تقریباً ویہہ سال پہلے آیا ہوسی تے اس اس عرصہ وچ اتھوں دے لوگاں کوں تبلیغ دے ذریعے اسمٰعیلی بݨ گھدا ہوسی تے مقامی طور تے بغاوت کر کے بنو سامہ کوں برطرف کر کے جلم بن شبان نے اقتدار سنھال گھدا ہوسی۔

جلم بن شبان نے صوبہ ملتان تے قبضہ کر کے فاطمی سکہ و خطبہ جاری کیتا۔ اونکوں آس پاس دے اسلامی حکومتاں کولوں تعاون دی امید نہ ہئی، اس واسطے اس ہندو راجاواں نال معاہدے کر کے اپݨی سلطنت کوں مضبوط بݨایا۔ جلم بن شبان نے ملتان پر کے تک حکومت کیتی اس دی صراحت نی ملدی تاہم قیاس اے کہ او دے بعد وی زندہ ریہا ہوسی۔