ویٹیکن سٹی
ویٹیکن سٹی، اٹلی دے شہر روم اچ واقع ہک خود مختار ریاست ہے۔ ریاست تقریباً چاراں طرفوں دیواراں نال گھری ہوئی ہے جیندا کل رقبہ 44 ہیکٹر ہے تے ایہ دنیا دی آبادی تے رقبے دے لحاظ نال سب توں چھوٹی خود مختار ریاست اکھیندی ہے۔ ریاست کوں 1929ء وچ قائم کیتا ڳیا تے ریاست دا سربراہ پاپاۓ روم ہوندے تے اتھاں ہی پاپاۓ روم دی رہائش گاہ اپوسٹالک محل ( رسولی محل ) تے رومی کریا (پاپائیت) واقع ہن۔ ویٹیکن سٹی کوں بلاشبہ کاتھولک عیسائیاں دا مذہبی دار الخلافہ اکھیج سڳدا ہے۔
آبادی
لکھوآبادی تقریباً ہک ہزار ہے۔
زبان
لکھودفتری تے سرکاری زبان لاطینی ہے۔
تفصیل
لکھورومی کریا (پاپائیت) دی بنیاد پاپ سکسٹس پنجم نے سولہویں صدی عیسوی اچ رکھی جیندے ابتدائی مقاصد مذہبی تے سماجی ہن۔ اُنیہویں صدی عیسوی اچ پیدمونتیز اطالوی حکومت دے پھلاؤ توں ایندے اختیارات گھٹ تھیوݨ لڳے۔ 1860ء تک اطالوی حکومت اطالوی جزیرہ نما دا زیادہ تر حصہ جیہڑا پاپاۓ روم دی ریاست (پاپائی ریاستاں) وچ شامل ہئی، زیر اقتدار گھنا چکی ہئی۔ 1870ء وچ روم وی اطالوی حکومت دے زیر اقتدار ہئی جیندے نال ہی پاپائے روم دی طاقت دا خاتمہ تھی ڳیا۔ 1919ء تک اطالوی حکومت پورے جزیرہ نما بشمول سسلی تے ساردینیا تے قائم تھی چکی ہئی۔ 1929ء اچ پاپاۓ روم تے اطالوی حکومت لیٹرن معاہدہ (Lateran Treaties) تے متفق تھئے۔ جیندی رو نال رومی کریا سابقہ پاپائی ریاست (Papal States) توں دست بردار تھی ڳیا تے ہݨ رومی کریا زیادہ تر پاپائے روم تے کاتھولک عیسائی مذہبی خدمات سر انجام ݙیندا ہے۔
پاکستان دے ویٹیکن سٹی دے نال خاص تعلقات ہن۔ ویٹیکن سٹی کیتے پاکستان دا ہک مخصوص سفیر ہے۔ انہاں دے تبادلۂ خیال وچ عموماً سب توں اہم موضوع پاکستان وچ عیسائیاں دے نال برتاؤ ہوندا ہے۔ [١]
حوالے
لکھو- ↑ تحقیق و تحریر، اسماعیل بھٹہ