میر حسان الحیدری

میر حسان الحیدری سرائیکی دانشور، نعت خواں تے خطیب ہن۔ سرائیکی قومیتی تحریک دے بانیاں وچوں ہک ہن۔

میر حسان الحیدری

ڄم پل

وستی کالے آلی نزد بھونگ شریف تحصیل صادق آباد ضلع رحیم یار خان نال تعلق ہے۔

خدمتاں

٦ اپریل ١٩٦٢ء کوں سرائیکی زبان دا ناں سترݨ آلی کانفرنس وچ میر حسان الحیدری دی تجویز تے ناں سترا ڳیا۔

کتاباں

• فتوحاتِ فریدیہ (ترجمہ فوائدِ فریدیہ) ،میر حسان الحیدری ،بہاول پور، سرائیکی ادبی مجلس ، 1998ء

اولاد

• جاوید حسان چانڈیو

تعارفی مضمون

سبھ تو پہلے تے میکوں ایں ڳالھ دی خوشی ھے جو اڄ اساݙے وسیب دے سرائیکی اردو تےفارسی زبان دے نقاد، مترجم، خطیب، نثر لکھݨ آلی ھک. عہد ساز شخصیت موجود ہن تے ولا اے میݙی زیادہ خوش نصیبی ھے کہ میکوں ایں شخصیت بارے کجھ لکھݨ دا موقع ملیے، تے اوں عظیم تے مہاندری شخصیت دا ناں ھے میر احسان الحیدری سئیں۔ جناب ھوراں ویسے تے کہیں تعروف دے مہتاج کینھی تے نہ ہی اساں جے لوکاں دی جرت ھے کہ اساں انھاں دی شخصیت کو کوزے اچ بند کر سکو۔ پر کوشش کریسوں کہ شرکہ کوں سئیں ھوراں دی سرائیکی تے سرائیکی زبان بارے خدمات کو لفظیں ءچ بیان کر سکوں۔ سبھ تو پہلے تے سئیں میر حسان الحیدری صاحب انھاں عظیم تےمہاندرے لوکاں ءچ شامل ھن جیہڑے 1962دی ملتان وچ تھیوݨ آلی سرائیکی زبان تے خطے سانڳے ٻہوں ہی اہم کانفرنس وچ شامل ھن۔ میݙا خیال ھے کہ 1962 آلی کانفرنس جیکر نہ تھیندی تاں اڄ وی اساں سرائیکی سرائیکی نہ ھوندے بلکہ اویں ملتانی، ریاستی، ڈیرے والی، بلوچکی، جٹکی تے جانگلی جیے مخصوص علاقائی ناویں نال ونڈے ھوندے، اڄ جو اسکول.، کالج، تے یونیورسٹیاں اچ سرائیکی پڑھائی ویندی ھے یا اڄ جو اساں فخر نال خود کو سرائیکی اکھیندے ھیں اوندا رخ کجھ ٻیا ھوے ھا،

اے میر حسان الحیدری جے لوکاں دا اساݙے خطے تے زبان اتے احسان ھے کہ انھاں اساکوں ھک مٹھ کیتا تے اساکوں ھکا شناخت ݙتی، 1962 دے وچ جݙاں سرائیکی خطے دے عظیم لوکاں علاقائی تفرقے تے شناخت دے بحران بارے ھک کٹھ کیتا ھا. تے اساکوں فخر ھے اوں کٹھ اچ میر حسان الحیدری جہی دور اندیش تے عظیم شخصیت وی موجود ھن، جنھاں ایں کٹھ اچ تجویز ݙتی جو وسیب دے خطے دی زبان دا ناں سرائیکی ھوے جو ایں خطے دا اصل تے قدیم ناں ھے، اوں کانفرنس دے شرکہ نہ صرف انھاں دی تجویز تو متاثر تھیے بلکہ متفقہ طور تے ایں تجویز کو منظور کیتا تے، اساکوں ملتانی، ریاستی،ڈیرے والی، جٹکی، بلوچکی، تے جانگلی جیہے علاقائی تفرقے تو کڈھ کے ھکا سرائیکی قومیت دی سنڄاݨ ݙتی،

ایندے علاوہ سئیں میر حسان الحیدری صاحب دا سرائیکی زبان سانڳے پندھ نی مکیا بلکہ ڄݙاں ادب تے سرائیکی زبان دے مخالفین. اساݙے عظیم تے بزرگ صوفی شاعر حضرت خواجہ غلام فرید ؒ. دی تخلیقات تے تنقید تے اعتراض کرݨ لڳے تاں ھک واری ولا سرائیکی دے عظیم سپوت سئیں میر حسان الحیدری صاحب میدان وچ آے تے فتوحات فریدیہ دے ناں نال اہم کتاب لکھ کے دلائل تے تاریخی ثبوتیں نال سرائیکی ادب تے خواجہ غلام فرید ؒ دے مخالفین کوں منہ توڑ جواب ݙے کے انھاں دے منہ ہمیشہ سانڳے بند کر ݙتے۔ ایندے علاوہ سئیں میر حسان الحیدری صاحب دا ادبی پندھ کڈاھیں نی مکیا، جناب ھوراں ملتان وچ آستانہ زکریا ناں دا رسالہ وی کڈھیا جئیں ادبی تخلیقات وچ نویں در کھولے۔ میں سمنجھدی ھاں جو میر حسان الحیدری سئیں دی شخصیت ایجھی ھے جو اساݙے کنے الفاظ مک ویسن پر اساں انھاں دی سرائیکی زبان بارے خدمات دا احاطہ نی کر سڳدے۔ میر سئیں سرائیکی زبان تے قوم دا مشترکہ تے عظیم سرمایہ ھن اللہ پاک انھاں دا سایہ اساݙے اتے سلامت رکھے (آمین ) گو جو اجکل عمر دے تقاضے دی وجہ تو گوشہ نشین ھن پر انھاں فرزند دی صورت وچ انھیں دا سفر جاری ھے جناب دے فرزند جاوید چانڈیہ صاحب اسلامیہ یونیورسٹی بہاولپور دے وچ ہر محاز تے سرائیکی دی خدمات کریندے پن،

ایویں انشااللہ اساں وی سرائیکی عوامی تریمت تحریک دے پلیٹ فارم تو سئیں دے مشن دے ٻانہہ بیلی ھیں تے او وقت دور نی ڄݙاں سئیں حسان الحیدری دے لاتے ھوے ٻوٹے پھلدار تے تناور درخت بݨ تے اساݙی آوݨ والی نسلیں کیتے سرائیکستان دا باغ بݨسن۔ اساں سرائیکی عوامی تریمت تحریک دی ولوں انھیں دے تھوریت ھیں، شکرگزار ھیں جو اپݨا قیمتی وقت اساکوں ݙتے. تےاڄ وی سرائیکی سرائیکی دی خاطر اپݨے وس جوڳی کوشش کریندن۔ میر حسان الحیدری سئیں باباے سرائیکی ھن تے میݙا خیال سئیں دا ݙوجھا ناں صرف سرائیکی ھے تے اج صرف انھیں دے سانڳے اساں آکھیسوں، جیوے سرائیکی جیوے سرائیکستان۔