منگول سلطنت
منگول سلطنت' تیرھویں تے چوݙہویں صدیاں وچ ایشیا وچ قائم کیتی ڳئی- ایہ سلطنت مشرقی یورپ تک پھیلی ہوئی ہئی- 1206 ء وچ چنگیز خان نے اپݨے آپ کوں مغل قوم دے حاکم ہووݨ دا کیتا- جݙݨ اوہ 1227ء وچ مرا تاں وسطی ایشیا ، شمالی چین تے مشرقی فارس دا کجھ حصه فتح کر چکا ہئی - چنگیز خان دے بعد اوندے جانشیناں نے فتوحات دا سلسلہ جاری رکھا- اتھاں تک کہ منگول سلطنت مشرقی یورپ توں مغربی ایشیا تک پھیل ڳئی جیندے وچ مشرق وسطٰی تے وسطی ایشیا وی شامل ہن-
الفاظ "خاقان " تے "خان" وچ موجودہ دور وچ واضح طور تے فرق کیتا ویندےے، تاہم تاریخی اعتبار نال اے ݙوہیں ہک ہی ہن- خاقان دا مطلب "خاناں دا خان" یعنی شہنشاہ ہے-
- چنگیز خان، تموجن بن یسوکائی بہادر، 1206ء–1227ء
- تولی خان، تولی بن چنگیز خان، 1227ء–1229ء
- اوکتائی بن چنگیز خان، 1229ء–1241ء
- توراکینا خاتون، ،توراکینا نایمان ترکی، 1243ء–1246ء
- گویوک خان، گویوک بن اوکتائی خان، 1246ء–1248ء
- اوغول غائمیش، اوغول غائمیش، 1248ء–1251ء
- مونکو خان ،مونکو بن تولی خان، 1251ء–1259ء
- اریغ بقا خان، اریغ بقا بن تولی خان، 1259ء–1260ء
- قبلائی خان، قبلائی بن تولی خان، 1260ء–1294ء
- تیمور خان، تیمور الجیتو ابن چنگ کم بن قبلائی خان، 1294ء–1307ء
- قلغ خان خائی شان بن درمابالا، 1307ء–1311ء
- بویانطو خان آیربارودہ بن درمابالا، 1311ء–1320ء
- گیجین خان، شیدی بالا بن بویانطو خان، 1320ء–1320ء
- یسون تیمور خان، یسون تیمور بن گمالا بن چنگ کم، 1320ء–1328ء
- غیباغ خان، رغیباغ بن یسون تیمور خان، 1328ء–1328ء
- جےیاطو خان ،تغ تیمور بن قلغ خان، 1328ء–1329ء
- خطغتو خان قسالہ بن قلغ خان، 1329ء
- جےیاطو خان، تغ تیمور بن قلغ خان، 1329ء–1332ء
- رنچنبال خان، رنچنبال بن خطغتو خان، 1332ء
- عوخانطو خان، تغن تیمور بن خطغتو خان، 1332ء-1370ء
حوالے
لکھو- ↑ تحقیق و تحریر، اسماعیل بھٹہ