قرامطہ

قرامطی یا قرامطہ، اسماعیلی غالی شیعاں دا ہک قدیم فرقہ اے جیہڑا آغاخانی اسماعیلیاں دے بر خلاف جاری امامت تے یقین رکھݨ دی بجائے ہیٹھاں ݙتے ہوئے ست اماماں تے ایمان رکھدے تے سب توں وݙی ڳالھ اے ہے کہ اے ختمِ نبوت کوں نہ منیندے تے زندیق دے زمرے وچ آندن نیز امام اسماعیل کوں مہدی دے نال رسول وی منیندن :

• ١. امام علی بن ابی طالب
• ٢. امام حسن بن علی
• ٣. امام حسین بن علی
• ٤. امام علی زین العابدین
• ٥. امام محمد الباقر
• ٦. امام جعفر الصادق
• ٧. امام اسماعیل بن جعفر صادق بطور امام مہدی

قرامطیاں کوں ست امامی شیعہ وی آکھیا ویندا اے. اے امام اسماعیل کوں آخری امام منیندن. فرقے دے بانی ہمدان قرمط دے ناں نال اے فرقہ قرامطہ سݙیندائے.

حکومتاں

قرامطہ نے عالم اسلام دے مشرقی تے شمالی علاقیاں وچ جتھاں خلافت دی گرفت کمزور ہوندی ہئی اتھاں اپݨی حکومت قائم کر کے اپݨا ہک امیر مقرر کر گھندے ہن. انہاں دیاں حکومتاں اے ہن:

حکومت قرامطہ مشرق

ݙاہویں صدی عیسوی وچ مشرقِ وسطٰی، اومان تے خلیج فارس دے کئی زرخیز علاقیاں وچ انہاں دی اتنی مضبوط حکومت قائم تھئی کہ خلیفہ بغداد تے مصر دا اسماعیلی مستعلی خلیفہ انہاں کوں سالانہ خراج ادا کریندے ہن.

حکومت قرامطہ ملتان

مرکز خلافت توں دوری تے کمزور انتظامی گرفت دے پاروں اسماعیلی قرامطیاں کوں ملتان وچ اپݨی حکومت قائم کرݨ دا موقع مل ڳیا تے اے حکومت طویل عرصہ جاری رہی تے آخر کار محمود غزنوی تے دیگر سلاطین دہلی دے ہتھوں ایندا خاتمہ تھیا. ملتان دے سرائیکی اسماعیلی قرامطی حکمراناں وچ ابو فتح داؤد دا ناں سب توں اہم اے تے ایہو محمود غزنوی نال برسرِپیکار ریہا.