غیور بخاری دی حیاتی

سرائیکی شعری ادب اپݨے ارتقاء دیاں منزلاں طے کر تے اڄوکے دور اچ ہک ایجھا سوہݨا موڑ گھِندا پئے جیندا مستقبل قریب اچ منہ متھا مزید سوہݨا تھی ویسی .. فنی فکری طور تے سرائیکی لوک شاعری اچ تھیوݨ والے نویں تجربات اینویں لڳدے ٻہوں جلد ادب دے آسمان تے ستاریں دی مثال کھِنڈ ویسن.. نواں ڈکشن، نویں موضوعات نال نِسردا ہویا ادب جڳ جہان اچ اپݨے سُݨہپ نال عزت تے شہرت دا سبب بݨسی.. سوشل میڈیا تے ایں تِکھے انٹرنیٹ دے دور اچ وی ایہ کمال ھے جو سرائیکی کتاباں چھپدیاں وی پیئن تے پڑھیندیاں وی پیئن، کتاب پڑھݨ والے لوکاں دی تعداد وچ جِتھاں کمی آئی ھے، اُتھاں ادب کوں سُڄاک اکھ نال ݙیکھݨ والا سنجیدہ قاری وی ملیے، جیئں 'کتاب' کوں حالی توڑیں اپݨی حیاتی توں انج نی تھیوݨ ݙتا.. ایہ ساریاں ڳالھیں میں ادا سیئں غیور بخاری دی کتاب "" حیاتی "" کوں پڑھ کے محسوس کیتین..

ادا غیور بخاری دی 'حیاتی' میکوں جݙاں مِلی تاں میں اوندا دیباچہ پڑھݨ شروع کیتا.. اُنھاں دی حیاتی اُتے لکھی ایں بھر پور تحریر کوں پڑھدیں پڑھدیں میݙیاں اکھیں نم تھی ڳیاں، ایں کیفیت دا احساس میکوں اوں ویلے تھیاجیڑھیلے ایہ لفظ پڑھدی پئی ہم......

بُکھ ہوٹھے ٹٻری سودھا وسیب توں لݙا ونڄݨ والا مزدور ہووے، یا پورہیا پال کریندی دھرتی ڄئی، دھرتی ڄئی دی سُہاڳݨ حیاتی ہووے یا رنڈیپے دا روڳ ہجر دی رات ہووے یا وصال دا حیاتی بھریا پل ایہ سمورے رنگ، رانداں، کھیݙاں یاداں، پل، ݙُکھ سُکھ اتے بُکھ تریہہ.... میݙی حیاتی ہِن.....

سُدھ نی کیڑھے ویلے.... کتاب دے ݙُدھ وانگوں چِٹے کھیر پنّے تے اکھ دے عرش توں ہک بھاہ وانگوں ٻلدی ہنجھ دا قطرہ ڈھہہ تے برف بݨ ڳیا.. میکوں ایں ڳالھ دا شدت نال احساس تھیا جو میں کتاب دے پیش لفظ وچ کتھائیں ونڄیج ڳئی ہامی..

میں ادے غیور بخاری دی شاعری توں پہلی واری باضابطہ طور تے اوں ویلھے سُونہی تُھیّم جݙاں "'سرائیکی عوامی تریمت تحریک"' بݨی اتے اساں پہلا پروگرام ماء ٻولی دا کراچی آرٹس کونسل اچ منایا..

میں تے ادی نینا پروگرام دی کمپیرنگ کرݨی ہئی اساں سرائیکی شعراء دا انقلابی کلام کٹھا کرݨ شروع کیتا تاں میکوں شکیل انجم سیئں، غیور بخاری دی سرائیکی انقلابی نظماں تے مشتمل کتاب "سِر دھرتی دی ویل" ݙتی.. جیکوں پڑھ کے میں دھرتی دے ݙُکھاں دی ڈھیر ساری واقف تھیّم، اوں کتاب اساݙا پروگرام اچ ڈھیر سارا ساتھ ݙتا.. میں،ادی نینا، ادی رابعہ تے بھنڑیجی ذونیرہ

"'سِر دھرتی دی ویل"' وچوں ڈھیر ساری شاعری اوں پروگرام اچ پڑھی.. غیور بخاری دی کتاب "'سِر دھرتی دی ویل"' پڑھ کے اینویں لڳدا پیا ہا جیویں ایہ لاوارث تے بے وسیلے لوکیں دی فریاد ہووے.. اڄوکے دور دے مظلوم تے بے زبان سرائیکیاں دا انقلابی نصاب ہووے..

"سِر دھرتی دی ویل" تے اشاعت دا سن 2014ء لکھیل ھے، اتے "حیاتی"ایں سال اکتوبر 2021ء اچ چھپ تے آئی ھے، جیرھی '"سِر دھرتی دی ویل"' توں یکسر مختلف ھے.. "' حیاتی "' فنی فکری طور تے غیور بخاری دے علمی ادبی قدکاٹھ دی بشارت ھے..

ادا غیور بخاری ہک اݨ تھک شاعر ھے، جیئں ٻہوں تھوڑے ویلھے وچ سرائیکی ادب اچ ڈھیر سارا ودھارا کیتے.. غیور بخاری 4اپریل 1983ء کوں سرائیکی زبان و ادب دے ہک عظیم شاعر 'سید احمد حسن پُرسوز بخاری' دے گھر اکھ کھولی، غیور بخاری دا ناں اُنھاں دے چاچے تے عظیم انقلابی شاعر 'سید خورشید بخاری' رکھیا.. گھر اچ علمی ادبی ماحول ہووݨ پاروں طبیعت اچ شوخی تے شاعرانہ جاڳ غیور بخاری کوں چھٹی والی رات توں ہی شاید ݙاݨ دی صورت اچ مِلی ہوسی.. پُرسوز بخاری سیئں دی خواہش تے خواب کوں تعبیر مِلی تے اُنھاں دی شاعری اچ غیور سانگے منگی ڳئی دعا ایں مصرعے دی صورت اچ وسیب دے سامݨے آئی.....

؎میݙے پُرسوز پورہیے کوں رنگ لڳ پووے میݙا 'غیور سیئں' تھی لکھاری ونڄے

ایہ مصرعہ پُرسوز بخاری سیئں دی ہک نظم 'میلادِ رسولؐ' دا ھے.. رسولؐ پاک دا سہرا لکھ کے شاید موکھ 'غیور بخاری' دی صورت اچ منگی ڳئی، دعا جیلے مقبول تھئی اوں ویلھے تیئں پُرسوز بخاری سیئں اپݨی ابدی حیاتی دا پندھ طے کر چُکیے ہن..

"'حیاتی "'ادا غیور دی 5 کتاب ھے..

• 2009ء اچ انھاں دی پہلی کتاب: "'عذاب خوابیں دے نال ہوندن"' چھپی..

• 2014ء وچ اُنھاں: "'سِر دھرتی دی ویل"' سرائیکی وسوں کوں دان کیتی

• 2016ء وچ "'کجھ اَلا سانولا"' دے ناں نال اُنھاں دا مجموعہ کلام سامݨے آیا..
• 2018ء وچ "" ساکھ "' دی صورت اچ غیور بخاری وسیب کوں سوہݨی سوکھڑی ݙتی..
• اتے ہُݨ2021ء وچ اُنھاں دا پنجواں مجموعہ کلام "' حیاتی "' چھپ تے سامݨے آئے..

'"حیاتی"' کتاب دے مُکھ پنے کوں ݙیکھ کے ایویں لڳدے جیویں او دھرتی دے پُھلاں کوں ݙُکھ تے مونجھ توں کڈھ کے کوئی نواں زمانہ ݙکھاوݨ چہندے.. کتاب دے مُنڈھلے پنیاں اُتے ہک صفحے تے سنگریا ایہ شعر

؎وت نویاں آساں دا ݙیوا ٻل ڳیا

مونجھ دا کوجھا اندھارا ٹل ڳیا

اینویں لڳدے ایں ڳالھ دی بشارت ݙیندا پِئے جو ہُݨ ݙُکھ تے مونجھ دی رات دا ویلھا چھیکڑی ساہ پیا گھِندے.. انسانی حیاتی جیوݨ سانگے اُمید تے آس دی ٻیڑی وچ ٻہہ تے پندھ پئی کریندی ھے.. روایتی ادب آلس بھن تے جدت دے دڳ تے ٹُردا پئے.. ایں سانگے ہُݨ اندھارے تے ویݨ، اتے مونجھ تے ماتم کرݨ دا ویلھا نیئں ریہا.. حیاتی اپݨا نواں جنم گھِنݨ چہندی ھے.. اُمید تے آس دی ایں شاعری کوں غیور بخاری اپݨی "'حیاتی"' دا ناں ݙتے، حیاتی وچ جتھاں نویں موضوعات تے فنی تجربات کوں ادا غیور ٻخاری اپݨی فِکر دا حصہ بݨائے اُتھائیں اونکوں اپݨیاں مردیاں مُکدیاں رِیتاں دا ݙُکھ وی نی بُھلیا، روھی.... خواجہ فریدؒ توں گھن کے غیور بخاری تیئں تقریباً ہر شاعر دے خیالات دی چاندݨی ھے.. روھی دے ٹٻے ہوون یا گوپے سالہیں، شام کوں جھوکاں تے ولدے مال دا منظر ہووے تے بھانویں ٹوبھے تے لہندی شام، قلعہ ݙیراور دا کوٹ ہووے یا مردا بُھردا دین گڑھ دا قلعہ، پتݨ منارے دی مونجھ ہووے یا ہاکڑہ دے رُسݨ دا ݙُکھ، ستلج دی مݨ تے وسدی سنگت دے ارمان ہوون تے بھانویں ستلج دی تریہہ، ایہ سارے خیال غیور بخاری دے فِکری حُسن نال "'حیاتی"' دے پنیاں تے اُکریے لاتھن، غیور بخاری روھی وچ ہک سوہݨی رِیت دے مر مُک ونڄݨ دا وی ارمانی ھے...

اہدے!

؎روھی والے رِیتاں بُھل ڳن کھیر ڄمیندے کائنی..

کیݙا ݙُکھ ھے ڳاوی لسّی ہُݨ وُلڑیندے کائنی..

پہلے دور اچ لوک ہَن اہدے کھیر گناہ ھے ویچݨ..

اڄ دے دور اچ سکھڑاں چاہ لو کھیر بچیندے کائنی..

سرائیکی وسوں دی ایہ ہک رِیت ہئی جو لوک ݙُدھ پُتر دی خیر ہووی دی دعا ݙیندے ہن، وقت پاسہ پتریے تاں بُکھ ݙُدھ جھئیں حسین نعمت کوں ویچݨ تے مجبور کر ݙتے، پُتریں دی جوانی کوں رزق دا گُھݨ کھا ڳئے.. پیت پریت تے رِیت مردی مُکدی ویندی ھے، لوکیں دے مزاج بدلدی رُت اچ بدلدے ویندن.. غیور بخاری کوں لوکیں وچ آنوݨ والی تبدیلی دا ݙُکھ نی بلکہ اُنھاں رِیتاں دے مر ونڄݨ دا ارمان ھے جیڑھیاں اساݙی وساخ دی رونق ہوندیاں ہن.. ادا سئیں غیور بخاری دی سُنڄاݨ مزاحمتی شاعری ھے، لیکن میکوں پہلی واری ادا غیور دی شاعری وچ رومانوی شاعری دا حُسن وی ݙیکھݨ کوں پیا مِلدے اتے ایں ڳالھ تے وی یقین مزید پختہ پیا تھیندے جو ہر شاعر دے دل دے کہیں کونے وچ رومانس وی رہائش پذیر ہوندے.. غیور بخاری دی رومانوی شاعری وی لاجواب ھے.. رومانوی رنگ کوں وی اپݨی فِکری وݙائی نال ایں بیان کریندے.....

جیویں اوندا پُھل دے وانگوں چہرہ تھیندا ویندے..

اونویں میں توں یار غزل دا مطلع تھیندا ویندے..

ہِیں غزل دا ہک ٻیا شعر ݙیکھو جیویں جیویں اوندے رُخ دا تِل پیا ݙہدے ساکوں..

اونویں اونویں شعر دا ݙوجھا مصرعہ تھیندا ویندے..

ادا غیور مزاحمت تے رومانویت دے رنگیں وچ رچیا وسیا شاعر ھے، اتےشاعر ہک صوفی ہوندے تے سچے صوفی دی نشانی ایہ ھے جو او ہر سماجی بُرائی کوں چنگائی اچ بدلݨ دا تݨ مریندے، غیور بخاری دی شاعری وچ ایہ ڳُݨ وی مزاحمت تے رومانویت وانگوں بکھدا کھڑے.. او شدت پسندی دا مخالف ھے، امن، محبت تے بھرا بھرپی دا قائل ھے.. تہوں اوندی شاعری وچ انسانیت نال محبت دی جھلک وی سامݨے آندی.. ہک شعر ݙیکھو....

؎فرقہ نہ پُچھ غریب توں روٹی دا حال پُچھ..

جھیڑا نی ٹھیک شہر وچ رُلدے فقیر نال.. ہک ٻئی جاہ تے اہدن

مذہب مسلک قوم دا جھیڑا ہک پاسے تے رکھ تے سانول..

رَل مِل کٹھے بھوئیں تے جیوݨ مشکل ھے نا ممکن کائنی..

ڳالھ طویل تھی ڳئی ھے، پر ادا غیور بخاری دی "'حیاتی"' کیتے حالی وی ڈھیر سارا ویلھا درکار ھے.. میکوں میݙی حیاتی وِیلھ ݙتی تاں حیاتی تے مزید کجھ اکھر لکھݨ دی کوشش کریساں، حالی غیور بخاری دے انھاں شعراں نال موکل چہندی ہاں...

بھانویں جو ݙُکھیں دی ہمسفر ھے ساݙی حیاتی..

ولا وی لڳدے پُھلیں دا گھر ھے ساݙی حیاتی..

کہیں دیاں اکھیں دے وچ نماݨے اساݙے خواب اِن..

کہیں دیاں ہنجوں دے نال تر ھے ساݙی حیاتی..

توں اپݨی قسمت دا آپ پندھ کر ہمیش جیویں..

تیݙے مقدر توں بے خبر ھے ساݙی حیاتی..

اساں اندھارے دے معتقد کیوں غیور تھیووں،،

غلام لوکیں کیتے سحر ھے ساݙی حیاتی..

ٻاہرلے جوڑ

۔ ادی سعدیہ شکیل دی لِکّھت۔ ۔ ۔ ۔ ۔