غلام رسول ڈڈا
غلام رسول ڈڈا سرائیکی شاعر ہے۔ ملک غلام رسول ڈڈا جام پور دی دھرتی نال تعلق رکھݨ والے جگ مشہور شاعر تھی گزرین ۔ ڈڈا انہاں دا تخلص نئیں ذات ھے تے شاعری اچ انہاں آپڑے سانگے کوئی تخلص نئیں چݨیا ۔ ملک غلام رسول ڈڈا سیاݨاں جوان ھا تخلص نہ چݨ تے آپڑے آپ کوں ڈھیر سارے خرافات کنوں محفوظ کر گھدس ۔ آپ دی اںقلابی شاعری دھرتی دے مجبور ، مقہور تے بے وس لوگیں کوں تکڑ ڈتی ھے ۔حضرت کیفی جام پوری آپڑی شہرہ آفاق کتاب "سرائیکی شاعری" اچ ڈڈا صاحب کوں اے آکھ تے بھر پور خراج پیش کیتے جو " ملک کوں اگر موافق حالات میسر اندے تاں او سرائیکی دا نذرل ہووے ہا"
او بہشتی کہیں تعارف دا محتاج نئی انہیں تاریخ پیدائش 1921 تے 1938 کنیں شاعری شروع کیتی تے 1999 وچ وفات پاتی نے او جام پورا
دا منیا منایا شاعر ها لیکن انهیں دی شاعری دا انداز منفرد ها انقلابی شاعر هن انہیں دی شاعری دا موضوع بالخصوص مسجد دا ملاں تے جاگیر دار ره گئے
کتاباں
لکھو- پنجرے توں آلھݨیں تائیں
نمونہ کلام
لکھوجگ جیوݨ دا مُل ہے
لکھوجَگ جِیوَݨ دا گُر ہے اِیہو ہِیݨے کوں ݙے رُونمب ۔۔
ݙاڈھا تیڈی ڈاھڑی تُونمبے توں ہِیݨے دی تُمنب ۔
حق ،انصاف،عدالت ایہ ہےکَھس، کھو، کھیسے رونمب۔
شرم،حیا،مُکلا ڳئی ڈڈؔا بَݨ وَنج لُنمب دا لُنمب ۔۔
(غلام رسول ڈڈؔا)
جے کھیر پیداں
لکھواوئیں تاں اے جگ فناہ دی جھوک اے اتھاں جو جیندے اخیر مردے
اے بندہ خاکی خدا دا نائب تے ذات آپڑیں کوں چیر مردے ۔
مرݨ دا میکوں وی شوق کائنی ایں جگ تے جیواں تے جی نئیں سگدا ۔
جے زہر پینداں تے آپ مرداں جے کھیر پینداں ضمیر مردے ۔
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے!!
لکھوسُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے!!
میں شاعرہاں اڄ ہک مقدس لکھینداں
موتی پُوئینداں تے پُھل پیا کرینداں
سُدھارݨ دی اڄ قوم دی کئی کرینداں
تے قصرالادب ہاں ادب نال الینداں
خیال اے خطابت میں اینویں کرانہے
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔
جے ڳالھین سُݨیجن تاں دِلیں لُٹیندو
تے دل اینویں آہدے جومُردے جیویندو
جے شکلاں ݙکھیجن فرشتیں ݙو ویندو
سناخت پڑھیجے تاں ڳنڈھیں کپیندو
جوش اینجھاچڑھدے جو جِیندا پورانہے
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔
ݙاڈھی سُدھری قوم اے جوکردار ݙیہداں
میں چکلے چنڈوخاں میں چودھار ݙہداں
گھرڑ گھاس بنگریاں تے میں چودھار ݙہداں
تے ٹھروینداں واہ سوہݨے اطوار ݙہداں
تے دل آہدے ول ول پیا اینویں اکھانہے
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔
جے ممبرتے آؤ شردیاں ڳالھیں چُولیندو
تے کم شردے آئیتیں دےوچ چا ڳنڈھیندو
حکومت ملے تاں چُدکیاں کریندو۔۔۔
بھلائی دی طاقت برائی تے لیندو۔۔
عمل تُواݙے اے ہِن تاں ٻیاکیا اکھانہے
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔۔۔
کریندے ہاؤ ہرمنٹ وِچ بے ایمانی
تےعِطری اتے سینٹ وِچ بے ایمانی
جے سروئیر, پے منٹ وِچ بے ایمانی
جے فوجی, اتے کینٹ وِچ بے ایمانی
اینجھے بے ایمان او تاں لعنت بھِڄانہے
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
جے حاکم, حکومت دے وِچ بے ایمانی
طبیب او, طبابت دے وِچ بے ایمانی
وکیل او, وکالت دے وِچ بے ایمانی
جے لیڈر, سیاست دے وِچ بے ایمانی
شرافت, خباثت دا کیا وٹ کڈھانہے
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
جے سچا الیجے تاں جھیڑے چالیندو
جے تھاݨے دی سونہہ اے مقدمے بݨیندو
جے ہمسایہ مُلاں تاں فتوے لَویندو
ڄماترا, رُویجے تاں رن چا ݙکیندو
جیندا نہ مقدمہ تے نہ دھاڑدھانہہ ہے
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
ازادی ملی اے تاں واہ کیا چھکائی وے
تے بڳڑی ہوئی قوم دی واہ بݨائی وے
جیہڑا اُٹھیا مخلص تاں بیلی کٹائی وے
اوگندے یہانہے, چادھرتی کِھلائی وے
پکڑ ݙاڑھی, کیاڑی دے وِچ مُک مرانہے
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔۔
سچا الاواں تاں تھیندے زڑل او
سدھی ڳالھ دے وِچ گھتیندے خلل او
عمل اپݨے ݙیکھو تاں کیا بدعمل او
اصلوں یہانہے کوئی سؤر دے پھل او
جے کول ہووِن کُتے, تاں ٹلا چھوڑانہے
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔۔
اے کئی ڳالھیں آکھیم, ڄاپے کیاکریسو
مقدمے بݨیسو تے سو مُنڈھ ٻدھیسو
کافرسݙیسو تے فتوے پئے لیسو
جیڑھا کجھ کریسوکیرھا لن بھنیسو
زرا وَجھ پئے ݙیندو تاں کیوں نہ چُدانہے
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔۔
سُدھرڳیومسلمانو کاکا یہانہے۔۔۔
شاعری: گریٹ غلام رسول ڈڈا (مرحوم)
نہ تیرے نہ میرے سنگتی
لکھو(نظم 1950 وچ لکھی ڳئی)
نہ تیرے نہ میرے سنگتی
گودے فصلی بٹیرے سنگتی
ووٹیں دا لڑھ لابا سݨئیے
کونسل دا ہل ہابا سݨئیے
ممبر چݨݨن دا رابا سݨئیے
چݨ کئی جوان چنگیرے سنگتی
مفلص شودے محض ہلاکن
گودے یارا وڈے چلاکن
حرکتیں وچ تاں اصلوں تاک ہن
بگلے گیت مچھیرے سنگتی
در ووٹیں دی نیڑے آئی
گودیں خلق دی طرز وٹائی
طبع سلیم دی محض تکھائی
شکرے بݨ گئے گیرے سنگتی
غرض دے وقت سڈیندے ابا
پچھیں الیندن ابا تبا
کرکے لنگڑا لولہ لبا
بݨے نہیں وڈیرے سنگتی
وت پھڑ باز پھرنگی ائے نی
کر عودا باز دورنگی ائے نی
رییٹیاں جوڑ اڑنگی ائے نی
او ڈٹ باز ڈٹیرے سنگتی
وت آگئے نی ووٹ دے ڈاکو
ست پیڑئیے چنگیز ہلاکو
ہن دا باز پورانے کاکو
بتھے ناہر پکیرے سنگتی
کم پوے تے گودے چڑدن
ڈھکویندن مرویندن بھڑویندن
ووٹیں وچ نرمیں تھی چھڑدن
درد پوویندے پھیرے سنگتی
سوچ کوراڑی چھیڑ پئی چھڑدی
حق باطل دی کھیڑ پئی کھڑدی
چیڑھی باز دے نال پیئ بھڑدی
سچ رتی ڈٹ سیرے سنگتی
گودیں کوں ازمیندیں گل گیوں
ووٹ ہمیشہ ڈیندیں گل گیوں
بوٹ کینویں چیندیں گل گیوں
چا سر سئے بار پریرے سنگتی
گودے یار اجاڑݨ چاہندن
مار اجاڑ تے ساڑݨ چاہندن
ویڑھ وگھیڑ تے لتاڑݨن چاہندن
چوطرفوں جو پھیرے سنگتی
ووٹ دا تیکوں حال حال سݨانواں
ساری چستی چال سݨانواں
کم دی ہکا گال سݨانواں
دھوکے کوڑ بغیرے سنگتی
ایڈو ہن غریب مریندے
کپڑے لیراں درد رسیدے
اوڈو خان تے ویسی زری دے
کنتے خیال دے پھیرے سنگتی
کیوں تھیا تیڈا چیتا دنگے
سب گالیں اتر ادھورنگے
اصل امیر غریب دی جنگے
سچ تے کوڑ دا ویرے سنگتی
اوڈوں کاریں دے دل ودن
گودے گھتی ہئی ہل ودن
ایڈوں ڈپھکی پیدل ودن
مست ملنگ ملیرے سنگتی
گودے کنوں بھج ونج پوہلا
تھی ونج جھکا ہیݨاں تھولا
وت گھتیا کوئی گل وچ رولا
جواں دل وچ غیرے سنگتی
جے لٹ مار دی پاڑ پٹیندیں
جگ توں ظلم نفس مٹیندیں
جے انصاف دا راج چلیندیں
پٹ گودیں دے دیرے سنگتی
بھول بھلادیں بھولا بھل نہ
گھن رنگ راہ رادے وچ رل نہ
ووٹ کوں ویچ ونجا بے مل نہ
ووٹ دی قیمت ڈھیرے سنگتی
یاریاں نہ گنڈھ بݨ ونج بندا
نہ جے سمجھیو تھیسیں گندا
بھل گئی گک مکھ گھرڑا چندا؟
بھج ونج پرے پریرے سنگتی
گودا مٹھے بول بولیندے
بابو بچو تے پچکیندے
ویڑھ وگھیڑ لوڑ گھتیندے
بگی کار دا شیر اے سنگتی
یار دی ناحق چٹی لائی ہس
تھاݨیں وچ اکھ چا بدلائی ہس
نرا کوڑ گواہی دب گھرکائی ہس
گودے نتھو خیرے سنگتی
اج گودا پیو ماء پیا بݨدے
ووٹیں وچ تیڈا پیا بݨدے
لوبھ تو فائدہ کیا بݨدے
غیر ہمیشہ غیر اے سنگتی
گودا خودغرضی دا شیر ای
ووٹ نہ ڈیویں اصلوں غیر ای
بݨ نہ ایویں ہولا پھلکا لہری
یار غریب تے خیر اے سنگتی
اینجھا بھوت آئیں نوی ٹکدا
ماراں پیندیں نہیں سکھدا
ول ول گودے کوں پئی بکدا
چھوڑ ڈے وݨج پٹھیڑے سنگتی
ڈھڈل ڈاکو ڈٹ نہ چاویں
دل تو خوف ملال ونجاویں
ووٹیں وچ غریب جتاویں
تھیسن بھاگ بھلیرے سنگتی