علی ڳڑھ مسلم یونیورسٹی
سر سید احمد خان نے 1875ء وچ ”محمڈن اینگلو اورینٹل کالج“ دی بنیاد سٹی جینکوں 1920ء وچ یونیورسٹی دا درجہ ملا تے اڄ اینکوں علی ڳڑھ مسلم یونیورسٹی دی حیثیت نال عالمی شہرت حاصل ہے۔ انہاں نے آکھا:
میں ہندوستانیاں دی اینجھی تعلیم چاہنداں کہ اوندے ذریعے انہاں کوں اپݨے حقوق حاصل کرݨ دی قدرت تھی ونڄے، اگر گورنمنٹ نے ساݙے کجھ حقوق ہݨ تک نی ݙتے جنہاں دی ساکوں شکایت ہے تاں وی ہائی ایجوکیشن اوہ چیز ہے کہ خواہ مخواہ طوعاً و کرہاً ساکوں ݙیوا ݙیسی۔
تاریخ لکھو
انگلستان توں واپسی دے بعد سرسید نے مسلماناں دی تعلیمی ترقی کیتے انجمن ترقی مسلمانانِ ہند دے ناں نال ہک ادارہ قائم کیتا جیں نے اعلیٰ تعلیم کیتے کم شروع کیتا۔ نال ہی ہک فنڈ کمیٹی وی قائم کیتی ڳئی جیں نے ملک دے طول و عرض توں چندہ جمع کیتا تے حکومت توں امداد دی درخواست وی کیتی۔ 1875ء وچ انجمن ترقی مسلمانان ہند نے علی ڳڑھ وچ ایم اے او (محمڈن اینگلو اورینٹل) ہائی سکول قائم کیتا۔ اوں ادارے وچ جدید تے مشرقی علوم دی تدریس دا بندوبست کیتا ڳیا۔ 1877ء وچ اوں سکول کوں کالج دا درجہ ݙے ݙتا ڳیا جیندا افتتاح لارڈ لٹن نے کیتا۔ 1920ء وچ اونکوں علی ڳڑھ مسلم یونیورسٹی دا ناں ݙتا ڳیا۔
قابل ذکر علمی شخصیات لکھو
- جاوید اختر
- خان عبدالغفار خان
- ذاکر حسین (سیاست دان)
- محمد حامد انصاری
- مولانا محسن علی عمرانی (ڈیرہ اسماعیل خان)
- شیخ محمد عبد اللہ
- مفتی محمد سعید
- مصباح الاسلام فاروقی
- پیر مولانا دوست محمد بارکزئی
حیدرآباد، دکن دے نواب میر عثمان علی خان نے علیڳڑھ مسلم یونیورسٹی دے قیام کیتے 5 لکھ روپے دا عطیہ ݙتا۔[١][٢]