شیخ حمید

جلم بن شبان دے بعد ملتان دے اسمٰعیلی حکمران دا ناں شیخ حمید ملدا ہے۔ اء امیر ناصر الدین سبکتگین دا ہم عصر ہئی۔ امیر سبکتگین 663ھ وچ تخت نشین تھیا ۔ اس طرح اے جلم بن شبان تے شیخ حمید ݙوہاں دا ہم عصر ہوسی۔ عام طور تے گمان کیتا ویندا ہے کہ اسمٰعیلیاں وچ پیو دا جانشین پتر ہوندا ہے۔ اس واسطے خیال کیتا ویندا ہے کہ شیخ حمید جلم بن شبان دا پتر ہوسی۔مگر ایسا اس وقت ہوندے کہ جݙݨ امام مستور ہو یا امام نال رابطہ ترٹا ہویا ہووے۔ لیکن جݙݨ امام ظاہر ہووے تاں اس وقت داعی کوں اپݨا جانشین بݨاوݨ کیتے اجازت گھنݨی پوندی ہے۔ لیکن جݙݨ امام مستور ہووے تاں اس وقت داعی امام دے الہام دی مدد نال اپݨا جانشین مقرر کریندا ہے، اینکوں داعی المطلق سݙیندن ۔ داعیاں وچ (برخلاف اماماں دے ) پتر دا قائم مقام ہووݨ ضروری نی ہوندا تے نہ ہی کہیں خاندانی خصوصیات تے ملکی خصوصیت دا لحاظ کیتا ویندا ہے۔اسماعیلی مذہب والے جنہاں امور دی شدت نال پابندی کریندے ہن انہاں وچ او تبلیغ کیتے کم از کم ݙو داعیاں کوں ہمیشہ بھڄیندے ہوندے ہن۔ تاکہ ہک اگر کہیں وی ناگہانی مصیبت وچ گرفتار تھی ونجے یا انتقال کر ونجے۔ تاں ݙوجھا اس دی نیابت کیتے موجود رہوے۔اس طرح تعین کیتا ونج سڳدا ہے کہ شیخ حمید جلم بن شبان دا شاید پتر نہ ہووے ، بلکہ اس دا ساتھی داعی ہو سی تے جلم بن شبان دے نال ملتان آیا ہوسی۔ گو اس دے بارے وچ تاریخ توں کوئی صراحت نہیں ملدی کہ شیخ حمید کون ہئی؟ لیکن حمید دے نال شیخ دا لاحقہ لگا ہویا ہے تے اسمٰعیلی داعیاں کوں شیخ دے لاحقے نال پکاردے ہن۔ اس واسطے یقیناً او جلم بن شبان دا نائب تے اس دے نال آیا ہوسی تے اس دی وفات دے بعد شیخ حمید، صوبہ ملتان دا حاکم بݨ گیا ہوسی۔

سلطان سبکتگین نے 281/283ھ وچ ملتان تے حملہ کیتا ہئی۔ جس تے شیخ حمید نے خراج ݙیوݨ منظور کر گھدا۔ شیخ حمید دا پتر شیخ نصر ہئی۔ مگر اس صوبہ ملتان تے حکومت کیتی یا نی اس دا کوئی حوالہ نی ملدا ۔