سَازشاں
سازشاں ۔
صوبہ سرائیکستان دی تحریک دا باقاعدہ آغاز ١٩٦٢ اچ تھیا ، تے اوندے نال ہی سازشاں وی شروع تھی ڳیاں
پہلے اے سمجھݨ دی لوڑ ھ ، کہ شازشاں کیوں کیتاں ڳیاں ، محرک (وجہ یا ضرورت) کیا ہائی؟؟؟ پاکستان بݨ تون پہلے تےبعد اچ سرائیکی وسیب دے خطے دی زمین دی ونڈ ویلہا (بندر بانٹ )کیتی ڳئی ، خیر پور سرائیکی ریاست (کلہوڑہ ، حکمراں ) سندھ کوں ݙے ݙتی ڳئی ، ملتان پہلے تے بعد اچ سرائیکی ریااست بہاولپور پنجاپ کوں ݙے ݙتی ڳئی ، کے پی کے کوں پاکستان تو پہلے ہی ڈی ّآئی خان ڈویژن ݙے ݙتا ڳیا ،بلوچستان کوں مکران تک دا علاقہ ݙے ݙتا ڳیا،
سرائیکیاں کوں ونڈݨ دی سازش
لکھوتحریک دے آغاز نال انھاں کوں خطرہ محسوس تھیا ، کہ سرائیکی اپݨی زمین واپس نہ گھن ونڄن ، سارے کٹھے تھی ڳئے ، تے پہلی سازش شروع تھی ڳئی ، کہ سرائیکیان کوں آپس اچ تقسیم کرو، لہذا بہاول پوریاں کوں اکھیا ڳیا ، کہ یار تساں تاں ریاستی او، سرائیکی تاں کائینی۔ دامان والیاں کوں اکھیا ڳیا، تساں تاں ڈیروی او، ملتاں الے واسیاں کوں آکھیا ڳیا بھرا تساں تاں ملتانی او، جھنگ والیاں کوں آکھیا ڳیا تساں جھنگوچی او، سرائیکی تاں کائنیوے ، سرائیکی قوم پرستاں تے سرائیکی عوام نے رل تے سرائیکی دشمناں دی ایں شازش کوں ناکام کر ݙتا ، تے الحمدللہ اج سارے لہجے والے خود کوں فخرا"سرائیکی سجھدن تے لکھدن
سرائیکی صوبہ تحریک
لکھوکجھ سال پہلے سرائیکی صوبہ تحریک زور پکڑیا، تے شازشی عناصر ول متحرک تھی ڳے ۔ ایں دفعہ عڄیب وغریب منتق نال سامنے آئے ۔۔ ایں منتق تے میکوں تان کھل وی اندی اے۔۔۔۔
پنجاپیاں نے سرائیکیاں کو آکھݨ شروع کر ݙتا ، او پائی تسی پنجاپی او، پنجاپ اچ رہندے او۔ تے سرائیکی ، پنجاپی زبان دا اک لہجہ وا۔ تے توہاڈے اباواجداد پنجاپی سݨ ،۔۔ سرائیکیاں نے ہک ہی جھٹکے اچ پرے چا ماریا ، تے آکھیا پیو ݙاݙا بدلݨ توہاݙا کم ہوسے ، اسافا نہ ہا تے نہ ھ۔ اسان سرائیکی ہاسے ، ہووں تے راہسوں
ایہو کجھ پتھاݨاں تے آکھیا ۔ یار تساں نسلی پٹھانر او ، بس توہاݙی زبان سرائیکی ھ، لیکن سرائیکیاں نے آکھیا ، چل او ے کوڑ ے پتھاݨو
سندھیاں نے کوشش کیتی بھا(بھرا) تساں اساݙے مساط او، تساں سندھی او سرائیکی سندھی دا لہجہ ھ ، اساݙے الفاظ وی ہکو ہن ، لیکن سرائیکیاں نے آکھیا تساں سندھی تے اساں سرائیکی ، ڳال ختم
بلوچ برادری
لکھوہݨ باقی بچ ڳئے بلوچ ، انھاں دا طریقہ واردات وی اوہو۔ تساں نسلی بلوچ او ، لیکن الیندے سرائیکی او ، سرائیکی تاں ہک زبان ھ بس ، تساں نسلی بلوچ او ، اکثرتی سرائیکی واسیاں نے انھاں کنوں ثبوت منگ تے رد کر ݙتا لیکن بلوچاں نے جہیڑے علاقے وچ تھوڑا زیادہ تعداد اچ ہن مثلا" ، راجن پور ، ڈیرہ غازی خان تے تونسہ اچ بلوچیت دی تبلیغ شروع کر ݙتی ۔ اٹے اچو نمک برابر نا سمجھ سرائیکی لوک کم علمی دی وجہ توں انھاں دے چکر اچ آ تے خود کوں بلوچ اکھݨ پئے ڳئے تے لکھݨ وی پئے ڳئے ،حالانکہ ، بلوچ خود حملہ آور ہن تے عرب نسل نال انھاں دا تعلق ھ، حلب (سوریہ سابقہ شام) ، یمن ، عرب امارات توں آئے ہووے لوک ہن ۔ گوادر تے کجھ ملحقہ علاقے وی عرب نسل ، عرب لوکاں دی ملکیت ہن ، تے ایوب خان نے قیمت ادا کر تے پاکستان اچ شامل کیتا ھا، تے عرباں نے وی پاکستان کوں ہک مسلمان ملک سمجھ تے فروخت کیتا ھا،۔۔ تے این موضوع تے کافی مضمون شائع تھی چُکن ، کہ عرب نسل ذاتاں قوماں اچ سرائیکی لفظ نئیں ہو سگدا ، جہیڑے الفاط عربی زبان (حروف تہجی، حروف ابجد) اچ کائینی او الفاظ کہی عربی قوم ذات اچ کائینا ہوسے
ݙاݙکی زبان
لکھو،
ہک مثال اے ۔ ہک سراںیکی نوجوان جیندی عمر ٢٠ توں ٢٥ سال ھ، اندا پیو ٥٠ سال دا ہوسے ، تے ݙاݙا اگر زندہ ھ تاں ٧٥ سال دا (پاکستان دی عمر ٧٠ سال ھ) ، ہݨ اوں سرائیکی نوجوان نے کڈاہی وی گھر اچ تے پیو ݙاݙے کنوں بلوچی ، پشتو، سندھی عربی زبان نی سݨی ، کوئی اونکو اکھے یار توں تاں پشتون، عرب سندھی یا بلوچی ہی ، کیا او من گھنسے؟؟؟؟ جواب کائینا، کیا کوئی وی اپݨی مادری زبان بھل سگدے؟؟؟ اگر جواب ھ کائینا ، تاں ول اوندا پیو وی نا بھلیا ہوسے ، تے نہ اوندا پرݙاݙا، جھر ݙاݙا اپݨی مادری زبان بھلیا ہوسے ،، مادری زبان تان پرند چرند وی ین بھلدے ، ول انسان کینوے بھل سگدے ،، اگر کہی عربی یا افغانی کوں اکھو کہ یار توں تاں سرائیکی نسل ہی یا پنجاپی نسل ہی ، بس تیݙی زبان عربی ھے، تاں کیا من گھنسی ؟؟؟ ول سرائیکی کیوں منے بغیر ثبوت دے
دنیا
لکھومیں امریکہ اچ ݙٹھے ، پنجاہ سال توں رہݨ والا سکھ (قانونا" امریکی) تے اوندی اولاد پنجاپی سمجھدے تے الا وی سگدے۔ میں برطانیہ اچ ݙٹھے ، سٹھ سال توں رہݨ والا کشمیری(قانونا" برطانوی) تے اوندے ٻال ہݨ وی کشمیری سمجھدن تے الیندن۔ میں سعودیہ اچ ݙٹھے ، سٹھ سال کیوں رہݨ والا سرائیکی تے انھاں دے ٻال ہݨ وی سرائیکی الیندن تے سمجھدن، حالانکہ انھاں کوں سعودی نیشنلٹی(قانونا" سعودی (تابعہ) وی مل چُکیے؟؟؟ تے اے سمجھ نی اندا ، کہ کوئی غیر سرائیکی نسل یا قوم سرائیکی وسیب اچ آ تے اپݨی مادری زبان کینوے بھل ویندے؟؟؟۔.۔
سوچنڑ دی ڳال
لکھومیݙا مقصد کہی خاص قوم دی دل آزاری نی، معذرت دے نال، مثلا" سو سال پہلے ّآئے ہووے بلوچاں نے اپنڑی اولاد کوں اپنڑی مادری زبان بلوچکی نی سکھائی ؟؟؟(ناممکن)،، ول کینوے اج اپنڑے آپ کوں بلوچ آکھنڑ والا بلوچکی زبان نی جانڑدا(ٻول تے سمجھ نی سڳدا)؟؟؟ او وی ملحقہ علاقے اچ رہ تے (بلوچستاں تے وسیب ملحقہ علاقہ)۔ کوئی لکھاں واقعات اچو ہک ادھ تاں منڑ دی ڳال ھ ، پر اتھاں ہر کوئی شوقیہ بلوچ ، بنڑیا ودے۔ ویسے تاریخ ݙسیندی اے ، کہ بلوچ حملہ آور ہن برصغیر اچ ، (حملہ اور ہووݨ کوئی فخر دی ڳال کائینی ، بلکہ اے ہک کالا دھبہ ھ، جینوے حملہ آور،رنجیت سنگھ پنجاپی) ۔ اے عرب نسل ہن تے ایں دھرتی نال انھاں دا کوئی واسطہ کائینی۔
ہر قوم ،نسل ، بندے (فرد) کوں حق حاصل کہ او اپݨی مادری زبان(مأ ٻولی) نال پیار کرے ، تے اے حق انھاں کنون کوئی نی کَھس سگدا۔ ۔۔۔۔۔ اے انسانی فطرت ھ ، کہ او مردیں دم تک اپݨی مأ ٻولی نی بھل سگدا۔۔۔۔۔۔۔۔۔؟؟؟ (By. G M Lakha)
.
