سرائیکی ادبی تذکرے
سرائیکی لوک ادب وِچ سرائیکی ادبی تذکرے جغرافیائی ونڈوتیر موجب علاقائی تذکریاں وچ شمار تھیندن۔ جنہاں وچ مختلف علاقیاں دے شعراء دا ذکر موجود ہے۔ انہاں تذکریاں وچ بنیادی اتے کار آمد معلومات وچ مل ویندن۔ انہاں تذکریاں وچ ہکو سنویں سانجھ وی موجود ہے۔
- انہاں تذکریاں وچ نادر اشعار موجود ہن۔ بھانویں جو اشعار دا انتخاب تذکرہ نگار دی ذاتی پسند مطابق ہے۔
- انہاں تذکریاں دی ترتیب عموماً حروف تہجی دے اعتبار نال ہے۔ جیندی وجہ نال تاریخی ترتیب دا اندازہ بمشکل تھیندے۔ اینویں ای کجھ تذکریاں وچ سن ولادت اتے سن وفات درج کوئنی جتھوں تقدیم و تاخیر دا پتہ لاوݨ مشکل تھی ویندے۔
- بعض تذکرے پہلے کنوں موجود تذکریاں کوں سامݨے رکھ تے لکھے ڳئین۔
- بعض تذکریاں وچ شعراء دے حالات زندگی، مختصر، متضاد اتے، متناقص درج ہن۔
- نثری تذکریاں دی تعداد سرائیکی ادب وچ ناں ہووݨ برابر ہے۔
- انہاں تذکریاں وچ شاعری کو جانچݨ پرکھݨ دا معیار عربی، فارسی عروض ہے۔
- سرائیکی ادب وچ تذکرے، تاریخ ادب دا بنیادی مآخذ ضرور ہن پر ایہہ تذکرے، ادبی تاریخ دا متبادل نہیں سمجھے ونڄ سکدے۔
سرائیکی خطے دا لسانی جغرافیہ ٻہوں وسیع ہے۔ جیندے پاروں سرائیکی زبان و ادب دے ہر شہر دی نسبت نال نویں مراکز وجود وچ آئن تے انہاں شہراں دے شاعراں، ادیباں تے ادبی انجمناں نے اپݨے اپݨے طور تے شاعراں، ادیباں دے تذکرے انفرادی تے اجتماعی صورت وچ چھاپن۔ جنہاں وچ شعراں دے حالات ٻہوں مختصر بیان کیتے ڳئین۔ اتے شاعراں دی ترتیب دا خیال وی نہیں رکھیا ڳیا۔ اتے انہاں شاعراں کوں شامل کیتا ڳئے جنہاں توں مرتبین خود واقف ہن۔ البتہ انہاں تذکریاں وچ تنقیدی شعور اتے سوانح دی کجھ اینجھیاں خوبیاں وی ہن جتھوں سرائیکی ادبی تاریخ دی کجھ واضح اتے کجھ غیر واضح جھلک ملدی ہے ٻہوں سارے تذکریاں وچ شعراء بارے پُرکشش مرضع الفاظ تے خوبصورت بیان درج کیتا ڳئے۔ جیندے نال شاعر بارے کوئی ٹھوس اتے واضح رائے سامݨے نی آندی۔
ڈاکٹر فرمان فتح پوری لکھدن:
"اساکوں تذکریاں بارے لکھدے ہوئے ایں ڳالھ کوں نظرانداز نہیں کرݨاں چاہیدا جو او ہک اینجھے ماحول اتے ادبی فضا وچ لکھے ڳئے ہن جیندے وچ نقد شعراء اتے سخن فہمی دا معیار اج دے معیار کنوں بالکل مختلف ہا۔"[١]
سرائیکی ادب وچ تذکرہ نویسی دا پندھ جاری ہے خاص طور تے سرائیکی زبان دے مضافاتی علاقیاں وچ اڄݨ وی مختلف ادبی انجمناں دے زیراہتمام شعراء دے کوائف اتے شاعری کوں اکٹھا کرتے چھاپیا ویندا پئے۔ البتہ سرائیکی وسیب دے مرکزی شہراں ملتان، بہاول پور، ڈیرہ غازی خان،تونسہ شریف، لیہ، میانوالی توں ہݨ ٻہوں سارے شاعر اں دی شخصیت اتے فن بارے، تحقیق، تنقید، تاریخ، سوانح دے تناظر وچوں جھات پیندیاں کتاباں، ادبی رسائل دے نمبر وغیرہ چھپݨ لگ پئین تے ایہ تذکرے تاریخ نویسی دی ابتدائی شاخ ہن۔[٢]
ٻیا ݙیکھو
لکھوحوالہ جات
لکھو- ↑ فرمان فتح پوری، ڈاکٹر،مقالہ: اردو میں تذکرہ نگاری، مشمولہ :مجلہ ،خیابان اصناف نثر نمبر، شعبہ اردو، جامعہ پشاور، 1994-95،ص:65
- ↑ از: سئیں ڈاکٹر خالد اقبال۔ مقالہ پی ایچ ڈی۔