ساݙی رِیت

ساڈی رِیت................... جی پرِیت

میانوالی ثقافتی حوالے نال ہک اے جئ جا ہے جتھاں وَنکو وَنکی سوہنڑپ جا جا تے کھنڈے پئے ہن ایں دھرتی دے واسی صدیاں توں آپڑیں وسبے دے نال نہ صرف جُڑے آندن بلکہ اوندے محافظ وی ہن ساڈا مرڑاں پرڑاں ساڈی رِیت دے نال جُڑا کھڑوتئے جینویں ہک بئے دی خُشی سانجھی منیدے ہیں اونویں غمی وچ وی پوری پوری سانجھ کریندے ہیں. کہیں وی جا دی اصل سیاپ اوں جا دے کلچر دے نال جُڑی ہوئی ہوندی اے بلکہ اوہو اصل سیاپ ہوندی ہے. کہیں وی نویں جا تے ویندی وار سب توں پہلے اوتھوں دے لوکاں دا مزاج ڈٹھیا ویندئے انہاں دی اَس تَس ڈٹھی ویندی اے. میں ہک واری ہک شہر پہلی وار گیوم تے ڈو بنداں میکوں سدھا راہ، سدھی نیت نال نہ ڈسیا تریجھے بندے وی اینویں کیتا تاں میں اونکوں آکھیا "بھرا میڈا ! جو توں میڈے شہر آندا تے کہیں بال توں وی راہ پُچھدا تاں او تیڈی انگلی نپ کے تیکوں تیڈے مطلوبہ مقام تے اپڑا آوے ھا" گالھ رِیت تے جی پرِیت دی تھیندی پئ ہئ، چاچے نورے دا وڈا بھرا چاچا وزیر ساڈی ہر غمی خوشی دا بھوال ہوندا ہئ ،چھینھ فٹ قد تے رعب آلا جنڑاں ہئ، محفل دا رنگ جماونڑ اوندے پچھوں بس ہئ. چاچے نورے اونکوں زوری تے شرنا نپائی ہوئی ہئ جیکوں وگاونڑ چاچے وزیر دے وس دا روگ نئ اوندا اصل کم لوکاں کو ہساونڑ ہوندا ہئ کیوں جو او لطیفاں دا گھڑتا ہئ تے واقعات کوں لونڑ مرچاں لا کے سُنڑاونڑاں اوندے پچھوں بس ہئ. ہک ڈینھ او ہک شادی وگاونڑ گئے شادی میڈے واقف کاراں دی ہئ میں وی اپڑ گیوم، چاچا وزیر میکوں ڈیکھ کے میڈے ہک دوست کوں کن اچ آکھنڑ لگا " پہلے تاں بچے ودے ہاسے اس شرینڑ توں کونڑ ساڈی چُوک چُھڑویسی؟" دوست پچھیا کیوں اے گالھ کیوں کریندے پئے ہاؤ ؟ تاں چاچا وزیر آپڑیں مخصوص انداز اچ فرمیندن "پرسوکے شادی وگیندے پئے ہاں سکون ماحول اے کٹوا کھا کے چاہ پی کے کڑَنگ کڑُنگ کر کے ہزار نپ کے سم پوندے ہاں ناں تاں اتھاں کہیں کوں گُھمَر آندی ہے تے ناں ساڈی نیندر خراب تھیندی اے. اے جہڑا چھور بیٹھا ہے اے پونڑاں مراسی ہے! ساڈے تے دول وگوا وگوا کے ساڈی جڑ کڈھ سٹیسی ایندا پیو گھمر دے پِڑ اچ ساڈیاں اینویں غلطیاں کڈھیندئے جینویں کہیں سرنگی نواز دا پُتر ہووے اللہ دا ناں من اینکوں اتھوں گھن ونج تیڈیاں ست پُشتاں کوں دعا ڈیساں " چاچے وزیر دا اے کھل مذاق ساڈی جان ہوندا ہئی کیوں جو ہکو محلہ تے ہکو گھر جُھگا ہئ تاں اولاد دی کار ساڈا خیال وی رکھیندے ہن تے ساڈیاں ساریاں کارستانیاں وی فَٹ بابا جی تئیں پہنچیندے ہن تے آھدے ہن "چھورو یاد رکھائے جو میڈی مرضی توں بغیر محلے وچ چڑی تاں چڑی کوئی چڑا وی پر نی مار سکدا" بلوچوں دی بیٹھک تے روزانہ بہاک ہوندی ہئ اساں وی چاچے وزیر دیاں گالھیں سُنڑن بابا جی دے نال ٹُر پوندے ہاسے وانڈھی دے سارے گھومری اتھاں کٹھے ہوندے ہن تے چاچے وزیر دی گَت بنڑاونون دا کوئی موقع ہتُھوں خالی نن ونجنڑ ڈیندے پر وزیر انہاں ساراں تے کلہا ڈاڈھا تھی ویندا ہئ تے ہس ہس کے ساڈی ڈھڈ ڈُکھن لگ ویندی ہئ. ہک ڈینھ اساں اپڑے تاں چاچا وزیر اُکا چُپ بیٹھا ہئ دعا سلام وی نہ کیتوس اساں حق حیران جو اینکوں کیا تھی گئے ساریاں پچھیا جو وزیر کیا تھی گئے؟ پر او چُپ.. چنگی دیر توں بعد چاچے ربنواز (ربُو ہیر) پنج چھینھ مندے کڈھ کے پُچھیا تاں آکھن لگے" اوئے ربُو مندے نہ کڈھ مراسیاں دے وگڑن دا کوئی ویلا کویلا نی ہوندا اے نہ ہووے جو میں تیڈی کوئی ایہو جئ جا بھن سٹاں جو حکیم عبدالرحیم دا پوترا وی نہ بُجھی جو تھیا کیا ہئ " خیر وت مونجھا ہوونڑ دی وجہ مزید چار مندیاں نال پُچھی گئی تاں آکھن لگے. یارو اساں لوکاں دی غمی خُشی ست نسلاں توں بُھگتیندے پئے ہاں تے مندے وی ساکوں نکلدن کل ہک جنج ویندئے پئے ہاسے ،جا جا تے مسیتاں جو اُسار ڈتیاں گیاں ہن تے نمازی نُکل جوگا وی کوئی نی ہوندا.....جنج وگیندے ویندے ہاسے جڈاں وی مسیت آوے ہا تاں گھبرو دا کوئی نہ کوئی لگدا الا مریندا ہئ اوئے مراسیو ! دول بند کرو تہاکوں مسیت نی ڈسیندی پئ؟ حالیں مسیت پوری ٹپدے ناسے جو ولا گھبرو دا کوئی لگدا لِیندا الا چا مریندا ہئ اوئے مراسیو! دول مارو مسیت کڈاں دی گزر گئ ہے، ٹکر کھاون کن تاں راتیں ست ست دھراڑیاں کھا ویندے ہاؤ تے مسیتاں تہاکوں نئیں ڈسیندیاں؟ دول مارو....! ربُو بھرا "خدا دی دیگ تلے چکڑ جو بلدا پیائے" مسیتاں دا ایڈا احترام کرنڑ آلاں دے گھبرو کوں نکاح ویلے کلمے سدھے کونن آندے اے جو حال اے بندہ کہڑے پاسےونجیں؟ جہڑے ڈینھ چاچا وزیر فوت تھیا اینویں لگدا ہئ ہک جہان مر گیا ہووے، ساڈی کھل کہیں کھس گھدی ہووے، ساڈی گھمر دا پِڑ ویران تھی گیا ہووے ساڈا محلہ تے بلوچاں دی بیٹھک سئیت ول کڈاہیں نہ وس سکن، ساکوں نچدا ڈیکھ کے آپڑیں شرنا سٹ کے ساڈے نال پِڑ تے نچنڑ آلا چاچا وزیر آپڑیں نال ہک ہسدا وسدا جہان مار کے ٹُر گیا اوندا جنازہ ایں گالھ دا ثبوت ہئ جو انسان آپڑیں کردار تے جی پرِیت نال سنجاتا ویندئے نہ کہ ذات پات، مال و دولت یا خود ساختہ سٹیٹس نال... ہک وزیر توں گھن کے ہک منگتے تئیں چاچے وزیر دی میت کوں مونڈھا ڈیون کیتے ہکو قطار اچ کھڑے ہن.

محمدظہیراحمد مہاروی (٢٤ جولائی ٢٠١٦ء)