سئیں ابن کلیم دی دِلی یاترا

اے سطراں لکھݨ ویلے میکوں ݙو گاٖلھیں تے فخر محسوس تھیندا پے ۔ ہک اِے جو دِلی یاترا ویلے میں وی سئیں ابنِ کلیم دے نال ہم ݙوجھا اے جو میں اَحٖ ایجھے زمانے وِچ موجود آں جتھ سرائیکی ماء ٻولی نال محبت کرݨ آلے تے سرائیکی ماء ٻولی دی بے لوث خدمت کرݨ آلے ابنِ کلیم جہے سینکڑاں تے ہزاراں لوک موجود ہِن۔

سئیں ابنِ کلیم احسنؔ نظامی اَساݙے سرائیکی وسیب دا ٻہوں وݙا ناں ہِے ، شاعر ، ادیب ، دانشور ، ہووݨ دے نال نال ٻہوں وݙا خطاط ہن ، اُنہاں کوں ’’خطِ رعنا‘‘ موجد ہووݨ دے نال نال سرائیکی قرآن مجید دی اشاعت دا اعزاز وی حاصل اے ، انہاں کئی کتاباں تصنیف کیتن پر میں آکھداں جو اُنہاں دیاں ساریاں کتاباں تے ساریاں لکھتاں ہک پاسے پر اُنہاں دا ہک لاثانی تے لازوال شعر ہک پاسے:

ساکوں آپݨیاں گھاݨی وَات ݙتے

اساں قیدی تخت لہور دے نِیں

میں سمجھداں ایں شعر دا کوئی جواب کائنی ، ایں شعر دی وسعت گہرائی تے گِیرائی اتنی زیادہ ہے جو ایں شعر کوں وسیب دے جاگیردارانہ جبر دے حوالے نال ݙیکھوں ، وسیب دے لوکیں دی نندر تے غفلت دے حوالے نال ݙیکھوں ، یا وَل ایں موضوع دی مناسبت نال ݙیکھوں جو سال پسالی تھیوݨ آلی دِلی دی سرائیکی کانفرنس بند کیوں تھئی؟ تاں وَل اساکوں آکھݨا پوسی ، اساں قیدی……

سئیں ابنِ کلیم دے سفرنامے توں پہلے ہندوستان دے حوالے نال سئیں ممتاز حیدر ݙاہر دے ’’پکھی واس‘‘ سئیں فراز خاں دے ’’ککھ دی کہاݨی‘‘ تے سئیں شوکت مغل ’’دِلی ڈھائی کوہ‘‘ توں علاوہ کجھ ٻئے سفرنامے وی آئے ہوسن ، میں اتنا عرض کریساں جو ’’دِلی یاترا‘‘ اُنہاں سفرنامیاں دی ڳݨتری وچ چنگا ودھارا ہے۔

ہر ہک دا اَپݨا اَپݨا رنگ اَپݨا اَپݨا انداز تے لکھت دا اَپݨا اَپݨا سواد ، لذت تے ذائقہ ہے ۔ سارے لکھݨ آلیاں دے ’’اکھر پھلیں‘‘ دی خوشبو اَپݨی اے ، میں دِلی یاترا تے کوئی لمبا چوڑا تبصرہ ایں واسطے نہ کر سڳساں جو کتاب وچ سئیں ڈاکٹر فرحت عباس تے پروفیسر عرش صدیقی سئیں دا تبصرہ موجود اے ، میں اُنہاں توں چنگا نہ لکھ سڳساں کیوں جو او میں توں ودھ لکھ شاناں آلے لوک ہِن ، ادب دے حوالے نال میں اُنہاں دے قدمیں دی خاک برابری وی کائنی۔

البتہ میں ایں گاٖلھ دا اظہار ضرور کریساں جو سئیں ابنِ کلیم احسنؔ نظامی میں توں سارے اوصاف وچ چنگا ہووݨ دے نال نال ایں گاٖلھ وچ وی وَدھ چنگا ثابت تھئے ہن جو میں چار واری ہندوستان ڳیاں۔ ’’یاداں‘‘ لکھݨ سانگے اَڄاں سنبھلدا وداں پرکلیم سئیں دی ’’دِلی یاترا‘‘ اساݙے نال ’’گاٖلھیں‘‘ وی کرݨ پئے ڳئی اے ، میکوں ایویں لڳدے جو شئیت میں ایویں سنبھرا رہساں۔ یاداں لکھݨ دیاں گاٖلھیں کریندا رہساں تے کم کرݨ آلے کجھ کرویسن بہرحال میں اَپݨی طرفوں ابنِ کلیم سئیں کوں نو لکھ مبارخاں پیش کرینداں جو اُنہاں وݙا کم کیتے ، انہاں تاریخ لکھ چھوڑی اے ، سرائیکی سیاݨے سچ آہدن:

لکھیا لوہا تے اَلایا گوہا

حوالہ

·        معروف سرائیکی دانشور سئیں ظہور دھریجہ دی کتاب سرائیکی قلم قبلیہ وچوں چوݨ